دونالد ترمپ، رئیس‌جمهور امریکا، اعلام کرد قزاقستان تصمیم دارد به توافق‌ ابراهیم، طرحی برای عادی‌سازی روابط میان اسرائیل و کشورهای مسلمان، بپیوندد.

ترمپ این موضوع را پس از تماس تلیفونی با بنیامین نتنیاهو، صدراعظم اسرائیل، و قاسم‌جومارت توقایف، رئیس‌جمهور قزاقستان اعلام کرد.

حکومت قزاقستان نیز تأیید کرده که این موضوع در «مرحلهٔ نهایی مذاکرات» قرار دارد.

قزاقستان پیش‌تر هم روابط دیپلوماتیک و اقتصادی کامل با اسرائیل داشت، اما اقدام اخیر، به‌گفته مقام‌های امریکایی، روابط را در سطحی گسترده‌تر و مشارکتی‌تر قرار می‌دهد.

ترمپ در دیدار با رهبران کشور های آسیای مرکزی در قصر سفید گفت کشورهای دیگری نیز در آینده نزدیک به این توافق خواهند پیوست.

منابع آگاه می‌گویند واشنگتن امیدوار است پیوستن قزاقستان بتواند روند گسترش توافق‌های ابراهیم را پس از رکود ناشی از جنگ غزه دوباره فعال کند.

رهبر ایران، آیت‌الله علی خامنه‌ای، در واکنش به افزایش تنش‌ها میان تهران و واشنگتن، هشدار داده است که هیچ‌گونه گفت‌وگویی میان دو کشور صورت نخواهد گرفت، مگر این‌که ایالات متحده حمایت خود از اسرائیل را متوقف سازد، نیروهایش را از شرق میانه خارج کند و از مداخله در امور منطقه دست بردارد.

خامنه‌ای روز دوشنبه در مراسمی به مناسبت سال‌روز تسخیر سفارت امریکا در تهران گفت که: «ایالات متحده همواره با تکبر، امپریالیسم و ریاکاری با ملت ایران برخورد کرده و هدفش تسلیم‌سازی ایران بوده است.»

او افزود: «هر رئیس‌جمهور امریکا از ایران خواسته است تسلیم شود، حتا اگر آن را آشکارا نگفته باشد. رئیس‌جمهور فعلی امریکا این خواست را صریحاً بیان کرد و چهره واقعی امریکا را نشان داد.»

رهبر ایران تأکید کرد که هرگونه درخواست آینده برای گفت‌وگو از سوی امریکا تنها زمانی بررسی خواهد شد که واشنگتن شروط تهران را برآورده سازد. به گفته او، این شروط شامل قطع کامل حمایت از رژیم صهیونیستی، بیرون‌بردن نیروهای نظامی از منطقه و پایان دادن به مداخلات در امور داخلی کشورهای دیگر است؛ مسائلی که خامنه‌ای آن را در آیندهٔ نزدیک «غیرممکن» خواند.

او در سخنرانی خود از تسخیر سفارت امریکا در سال ۱۹۷۹ میلادی به‌عنوان «روز افتخار و پیروزی» یاد کرد و گفت که آن رویداد چهره واقعی حکومت امریکا را برملا ساخت و نشان داد که اختلاف میان تهران و واشنگتن «ریشه‌ای و اصولی» است نه «تاکتیکی».

این رویداد پس از آن رخ داد که دولت امریکا شاه مخلوع ایران، محمدرضا پهلوی، را برای درمان پذیرفت؛ اقدامی که در تهران به‌عنوان تلاش تازه واشنگتن برای بازگرداندن شاه تعبیر شد.

در مقابل، دونالد ترمپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، در مصاحبه‌ای با برنامهٔ «۶۰ دقیقه» شبکهٔ سی بی اس از سیاست‌هایش در برابر ایران دفاع کرده و گفته است که «اقدامات نظامی امریکا برای حفظ ثبات در شرق میانه ضروری بوده است.»

ترمپ گفته است: «ایران عملاً در آستانهٔ دستیابی به سلاح هسته‌ای بود، و من آن‌ها را به‌شدت هدف قرار دادم.» او افزود که مهار جاه‌طلبی‌های ایران کلید پیشرفت در روند عادی‌سازی روابط عرب و اسرائیل است و حملات امریکا «هدفمند و بازدارنده» بوده‌اند تا همچنان برای دیپلماسی فضا باقی بماند.

تنش‌های اخیر، به‌ویژه در پی حملات اسرائیل بر مواضع ایران، عملیات هوایی امریکا بر تأسیسات هسته‌ای و فروپاشی تلاش‌های دیپلماتیک، به گفتهٔ تحلیل‌گران نشانه‌ای از تعمیق شکاف میان دو کشور است.

کارشناسان هشدار می‌دهند که در صورت ادامهٔ موضع‌گیری‌های سخت، بن‌بست کنونی می‌تواند به درگیری‌های نظامی تازه میان ایران، امریکا و متحدان منطقه‌ای آن‌ها بینجامد.

براساس گزارش‌ها، احمد شرع، رئیس‌جمهور سوریه، به‌زودی به واشنگتن سفر خواهد کرد. این نخستین سفر رسمی یک رهبر سوری به پایتخت ایالات متحده است. سفر شرع حدود ۱۰ نوامبر برنامه‌ریزی شده است و هدف اصلی آن تقویت روابط سوریه با قدرت‌های جهانی و مذاکره برای پیوستن به ائتلاف ضد داعش به رهبری امریکا اعلام شده است.

تام باراک، فرستاده خاص امریکا به سوریه، گفته است که واشنگتن امیدوار است سوریه به ائتلاف بین‌المللی مبارزه با گروه داعش بپیوندد. وی افزود که شراع پیش‌تر گروهی ضد اسد را رهبری می‌کرد که از شبکه القاعده جدا شده و با داعش نیز درگیر شده بود.

همچنین، در حاشیه این سفر، تلاش‌هایی برای پیشبرد مذاکرات کاهش تنش میان سوریه و اسرائیل در جریان است. دمشق امیدوار است با این توافق، حملات هوایی اسرائیل متوقف شده و نیروهای آن از جنوب سوریه خارج شوند.

با وجود سقوط رژیم اسد در دسمبر گذشته، اختلافات مرزی و بی‌اعتمادی‌های سیاسی عمیق میان سوریه و اسرائیل همچنان پابرجاست.