ایالات متحده اعلام نموده است، برای دریافت معلوماتی که منجر به شناسایی محل و بازگشت سالم محمود شاه حبیبی، تاجر افغان‌تبار امریکایی و رئیس پیشین اداره هوانوردی ملکی افغانستان شود، تا ۵ میلیون دالر جایزه پرداخت خواهد کرد.

این پیشنهاد روز دوشنبه از سوی برنامه «پاداش برای عدالت» وزارت خارجه امریکا اعلام شد و بیانگر نگرانی فزاینده در خصوص سرنوشت حبیبی است.

طبق‌ گزارش‌ها، حبیبی که در دوران حکومت پیشین مورد حمایت غرب بود، به تاریخ ۱۰ اسد ۱۴۰۱ در کابل توسط ریاست استخبارات امارت اسلامی همراه با راننده‌ و ۲۹ تن از همکارانش در یک شرکت مخابراتی محلی بازداشت شد.

از آن زمان، همه افراد بازداشت‌شده به جز حبیبی و یک فرد دیگر که نامش فاش نشده، آزاد شده‌اند.

در بیانیه وزارت خارجه امریکا آمده است: «از زمان بازداشت اولیه، هیچ خبری از آقای حبیبی در دست نیست و طالبان (امارت اسلامی افغانستان) تاکنون هیچ اطلاعاتی درباره محل نگهداری یا وضعیت او ارائه نداده است.»

امارت اسلامی که در پی خروج نیروهای امریکایی و متحدانش در آگست ۲۰۲۱ قدرت را به دست گرفت، نگهداری حبیبی را انکار کرده است. با وجود درخواست‌های مکرر مقامات امریکایی و نهادهای بین‌المللی حقوق بشری، هیچ جزئیات موثق و معتبری درباره وضعیت او منتشر نشده است.

دولت‌های بایدن و اکنون ترمپ، بازگرداندن شهروندان امریکایی بازداشت‌شده در خارج از کشور را یکی از اولویت‌های مهم خود می‌دانند.

پیشنهاد جایزه بخشی از تلاش گسترده‌تر واشنگتن برای تحت فشار قرار دادن امارت اسلامی و جلب همکاری عمومی برای یافتن امریکایی‌های بازداشت‌شده در مناطق بحران‌زده است.

وزارت خارجه امریکا از افرادی که اطلاعات مرتبطی در این زمینه دارند خواسته است که از طریق چینل‌های امن و ناشناس با برنامه «جوایز برای عدالت» تماس بگیرند.

ناپدید شدن حبیبی به موضوعی حساس در روابط امریکا و امارت اسلامی تبدیل شده و مقامات امریکایی هشدار داده‌اند که ادامه بازداشت‌های حل‌نشده‌ای مانند این مورد، مانعی جدی برای هرگونه تعامل معنادار با حکومت فعلی افغانستان خواهد بود.

شورای امنیت سازمان ملل متحد نشستی ویژه درباره وضعیت افغانستان برگزار کرد. در این نشست، رزا اتونبایوا، رئیس هیأت معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان (یوناما)، با ارائه جزئیاتی از طرح جامع سازمان ملل موسوم به «طرح موزاییک» تأکید کرد که هدف این ابتکار، عادی‌سازی وضعیت نیست، بلکه تحقق منافع مردم افغانستان است.

اتونبایوا گفت: «هدف تعامل هدفمند با افغانستان، رسیدن به کشوری است که با خود و همسایگانش در صلح باشد، به تعهدات بین‌المللی پای‌بند باشد و دوباره در جامعه جهانی ادغام شود، نه آن‌که شاهد تکرار چرخه‌های خشونت باشد.»

وی هشدار داد که تداوم ممنوعیت آموزش دختران، افغانستان را از جامعه جهانی جدا خواهد کرد و از حکومت سرپرست خواست تا این محدودیت‌ها را لغو کرده و حقوق اساسی زنان و دختران را بازگرداند. به گفته او، این محرومیت‌ها «مانع اصلی در مسیر ادغام مجدد افغانستان در نظام بین‌الملل» به شمار می‌روند.

در ادامه، سیما بحوث، رئیس نهاد زنان سازمان ملل نیز تأکید کرد: «مشارکت معنادار و فراگیر زنان، کلید مشروعیت هر روند سیاسی و صلح در افغانستان است. بدون تضمین نقش فعال زنان، نه ثبات پایدار تحقق می‌یابد و نه پیشرفتی واقعی صورت خواهد گرفت.»

نماینده ایالات متحده، دروتی شی، گفت که سیاست واشنگتن در قبال افغانستان در حال بازنگری است. او تصریح کرد: «چهار سال از تسلط طالبان (امارت اسلامی) می‌گذرد، اما وضعیت همچنان وخیم است. تمرکز اصلی امریکا اکنون، حفاظت از جان شهروندان امریکایی، کاهش تهدیدهای تروریستی و آزادی اتباع بازداشت‌شده است.»

در همین حال، گنگ شوانگ، نماینده چین در سازمان ملل، از جامعه جهانی خواست تا با رویکردی عمل‌گرایانه، زمینه تعامل با امارت اسلامی را فراهم سازند. او تأکید کرد که «نباید کمک‌های بشردوستانه سیاسی شود» و در عین حال، مسائل زنان را تنها شاخصه وضعیت افغانستان ندانست.

وی افزود: «باید به عرف، شرایط و فرهنگ افغانستان احترام گذاشت و از اعمال خواسته‌های بیش از حد سخت‌گیرانه پرهیز کرد.»

در بخش دیگری از نشست، نماینده قطر اعلام کرد که این کشور میزبان دو نشست کاری در چارچوب روند دوحه خواهد بود. نشست‌ها که از تاریخ ۳۰ جون تا ۱ جولای در دوحه برگزار می‌شوند، شامل سومین نشست گروه کاری سازمان ملل در مبارزه با مواد مخدر و دومین نشست گروه کاری سکتور خصوصی خواهند بود که با حضور نمایندگان امارت اسلامی افغانستان برگزار می‌گردند.

در مجموع، این نشست بازتابی از تنش‌ها، انتظارات و فرصت‌های دیپلوماتیک در تعامل جامعه جهانی با افغانستان بود.

حدود یک هفته پس از آغاز درگیری‌ها میان اسرائیل و ایران، علی‌رضا بیکدلی، سرپرست سفارت ایران در کابل، در یک نشست خبری خواستار حمایت مردم افغانستان و کشورهای اسلامی از تهران شد.

بیکدلی تأکید کرد که پاسخ تهران به حملات اخیر، حق دفاع مشروع است و ایران در این مسیر کوتاه نخواهد آمد. وی همچنین اظهار داشت که راز پیروزی ایران در این جنگ، وحدت امت اسلامی است.

سرپرست سفارت ایران در کابل گفت: «ما از مردم افغانستان می‌خواهیم در این لحظات کنار ما بایستند، ما را دعا کنند، از ما حمایت کنند و از همه ظرفیت‌های خود برای نشان دادن وحدت امت اسلامی بهره ببرند.»

وی در ادامه درباره موضوع مهاجرین افغان در ایران نیز اظهار داشت که تهران هیچ فشاری برای بازگرداندن اجباری این مهاجرین وارد نکرده و برخی رسانه‌ها با بزرگ‌نمایی این موضوع در پی ایجاد تنش در روابط کابل و تهران هستند.

بیکدلی افزود: «مسئله مهاجرین افغان در ایران امروز یکی از دست‌آویز های تلاش‌های سایبری دشمنان ما برای ایجاد شکاف بین مردم ما مورد سوء استفاده قرار می‌گیرد. موضوع اتباع افغانستان در چهل و هشت سال گذشته یک پرچم افتخار برای ملت ایران است. ما در چهل و هشت سال گذشته افتخار داریم که میلیون ها نفر، شاید بیش از بیست میلیون نفر از جمعیت افغانستان به شکل سلسله وار به ایران آمده، زندگی کرده و برگشته باشند.»

او همچنین اعلام کرد که پس از آغاز حملات اسرائیل به ایران، مقام‌ها و شمار زیادی از شهروندان افغانستان از طریق تماس تلیفونی، ارسال پیام‌ها و نامه‌های متعدد حمایت خود را از ایران اعلام کرده‌اند.

در پایان، سرپرست سفارت ایران در کابل هشدار داد که اگر سازمان ملل متحد به حملات امریکا و اسرائیل واکنش مناسبی نشان ندهد، اعتبار این سازمان به عنوان نهاد بین‌المللی در آینده به خطر خواهد افتاد.