ضیاءالحق سرحدی، معاون اتاق مشترک تجارت و صنایع پاکستان و افغانستان، در واکنش به تلاش مقامات افغان برای بررسی مسیرهای تجارتی جدید، ابراز نگرانی است که پاکستان با زیان بزرگی روبه‌رو خواهد شد.

وی خاطرنشان کرد که افغانستان این گزینه را دارد که تقریباً با تمام کشورهای آسیای میانه به همراه ایران و ترکیه با شرایط آسان‌تری نسبت به پاکستان، قراردادهای تجارتی امضا کند.

قبل از بسته شدن گذرگاه‌های خط فرضی دیورند در ماه گذشته، پاکستان میوه‌های تازه، سمنت، ادویه، تکه، وسایل زراعتی، بوت و سایر محصولات به ارزش ۱۰۰ تا ۲۰۰ میلیون دالر در ماه به افغانستان صادر می‌کرد.

زاهدالله شینواری، رئیس سابق اتاق تجارت و صنایع خط فرضی دیورند، گفت که علاوه بر از دست دادن بازارهای افغانستان و کشورهای آسیای میانه، تعلیق تجارت با افغانستان همچنین به طور جدی بر جمع‌آوری مالیات توسط اداره عواید فدرال تأثیر می‌گذارد.

وی گفت که صنایع در ایالت خیبر پختونخوا به ویژه از تعلیق تجارت با افغانستان آسیب خواهد دید زیرا صنایع خیبر پختونخوا به شدت به بازار افغانستان وابسته است.

وی گفت: «بخش عمده‌ای از صنایع بزرگ ما، به ویژه فابریکه‌های سمنت، با زغال سنگ وارداتی از افغانستان فعالیت می‌کنند، بنابراین تعلیق واردات زغال سنگ از افغانستان تأثیر منفی بر ظرفیت تولید صنایع بزرگ ما خواهد گذاشت.»

وی هشدار داد که اگر تجارت با افغانستان به طور دائم متوقف شود، منجر به بسته شدن اکثر واحدهای صنعتی در خیبر پختونخوا خواهد شد و صدها کارگر بیکار می‌شوند.

تجارت افغانستان و پاکستان حدود یک ماه قبل پس از حملات هوایی پاکستان بر افغانستان و درگیری‌ها میان دو کشور متوقف شد.

اخیراً، ملا عبدالغنی برادر، معاون اقتصادی ریاست الوزرا از تاجران خواست که به دنبال مسیرهای جدید تجارت باشند، چون پاکستان همواره مشکل ایجاد کرده است.

بر اساس داده‌های کمیته ملی آمار قرغیزستان، این کشور در سال جاری میلادی صادرات تیل پترول خود را به طور چشمگیری افزایش داده و افغانستان به عنوان بزرگ‌ترین مقصد این صادرات معرفی شده است.

بین ماه‌های جنوری تا اگست ۲۰۲۵، قرغیزستان ۶۵.۵ میلیون لیتر تیل پترول به ارزش ۲.۶ میلیارد سوم قرغیزستان (حدود ۳۰ میلیون دالر) صادر کرده است، که تقریباً دو برابر رقم ۳۵.۳ میلیون لیتر به ارزش ۱.۴ میلیارد سوم در همین دوره در سال گذشته است.

از این مجموع، ۵۹.۳ میلیون لیتر به ارزش ۲.۳۶ میلیارد سوم به افغانستان فرستاده شده است، در حالی که در سال ۲۰۲۴ تنها ۳۰.۲ میلیون لیتر به ارزش ۱.۱۸ میلیارد سوم به این کشور ارسال شده بود. این رشد نشان‌دهنده افزایش تقاضای سوخت در افغانستان است، با وجود محدودیت‌های مرتبط با توافق واردات ترجیحی قرغیزستان با روسیه.

بازارهای جدید صادراتی

برای اولین بار، تاجیکستان و ازبکستان به عنوان بازارهای جدید صادراتی قرغیزستان در سال ۲۰۲۵ ظاهر شدند. قرغیزستان ۱.۲۷ میلیون لیتر تیل پترول به ارزش ۴۸.۷ میلیون سوم به تاجیکستان صادر کرد، مسیری که سال گذشته وجود نداشت. صادرات به ازبکستان کمی کاهش یافته و به ۴.۹۶ میلیون لیتر رسید، در حالی که در سال ۲۰۲۴ این رقم ۵.۰۷ میلیون لیتر بود و ارزش کل تقریباً بدون تغییر مانده است.

این آمار نشان می‌دهد که قرغیزستان با افزایش ظرفیت صادراتی خود، همچنان به بازارهای همسایه متکی است و افغانستان نقش کلیدی در تجارت سوخت منطقه‌ای دارد.

امارت اسلامی افغانستان اعلام کرده است که در راستای حفظ عزت ملی، منافع تجارتی و حقوق شهروندان کشور، تصمیم گرفته شده تا تاجران افغان وابستگی خود را به تجارت و ترانزیت از راه پاکستان کاهش دهند.

در نشست خبری امروز ملا عبدالغنی برادر، معاون اقتصادی ریاست الوزرا گفته است که، پاکستان همواره مسیرهای تجارتی افغانستان را مسدود کرده و از مسائل غیرسیاسی به عنوان ابزار سیاسی استفاده می‌کند.

دراین نشست آقای برادر از تاجران خواست تا باید تا حد امکان از تجارت با پاکستان خودداری کرده و برای ترانزیت کالاهای‌شان از مسیرهای بدیل استفاده کنند.

به گفته ملابرادر واردات از پاکستان باید به سمت بازارها و کشورهای بدیل هدایت شود، زیرا در حال حاضر گزینه‌های متعدد در دسترس است.

وی همچنان گفت که واردات دوا (ادویه) باید به‌طور کامل از کشورهای دیگر انجام شود و تاجران حساب‌ها و معاملات‌شان را از پاکستان جمع‌آوری کنند.

همچنان دراین نشست وزیر صنعت و تجارت نورالدین عزیزی گفته است که در یک ماه بسته بودن دروازه تور خم ۲۰۰میلیون دالر به تجار افغان خسارت وارد شده است.

این تصمیم در پی تشدید تنش‌های تجارتی میان کابل و اسلام‌آباد و تکرار مسدود شدن گذرگاه‌ها از سوی پاکستان اتخاذ شده است.