معاونیت اقتصادی ریاست‌الوزرا اعلام کرده است که افغانستان در شش ماه نخست سال جاری بیش از ۵۸۰ میلیون دالر میوه‌های تازه و خشک به خارج از کشور صادر کرده است؛ رقمی که نشان‌دهنده‌ی رشد قابل توجه در بخش صادرات میوه و محصولات زراعتی کشور می‌باشد.

به گفته این معاونیت، هند، روسیه، چین، ازبیکستان، عربستان سعودی، قزاقستان، قطر، ایران، عراق، امارات متحده عربی، پاکستان، تاجکستان و چند کشور دیگر از مهم‌ترین مقاصد صادراتی افغانستان بوده‌اند.

در این گزارش آمده است که انجیر، پسته، بادام، جلغوزه، چهارمغز، کشمش، انگور، زردالو، انار، سیب، خربوزه، تربوز، ناک، گیلاس و چند نوع میوه‌ی دیگر بخش عمده‌ای از صادرات افغانستان را تشکیل می‌دهند.

معاونیت اقتصادی افزوده است که بخشی از این صادرات از طریق مسیرهای زمینی و بخشی دیگر توسط دهلیزهای هوایی انجام شده است؛ رویکردی که روند انتقال محصولات زراعتی را تسریع کرده و بازارهای خارجی را بیشتر در دسترس قرار داده است.

در ادامه، این معاونیت گسترش شبکه خط‌آهن، بازسازی شاهراه‌های کلیدی کشور و فعال‌سازی دهلیزهای هوایی را از اقدامات مهم امارت اسلامی در راستای تقویت صادرات و افزایش ظرفیت ترانزیتی افغانستان عنوان کرده است.

این دستاورد در حالی مطرح می‌شود که تاجران افغان همواره تأکید دارند گسترش زیربنا‌های ترانزیتی می‌تواند صادرات کشور را بیش از پیش افزایش دهد و بازارهای جدیدی را برای محصولات افغانستان باز کند.

شرکت هوایی آریانا افغان تعرفه انتقال کالاهای تجارتی میان افغانستان و هند را به‌گونه چشمگیر کاهش داده است؛ اقدامی که به باور مقام‌ها و کارشناسان، می‌تواند نقش مهمی در افزایش صادرات، تقویت تولیدات داخلی و گسترش روابط اقتصادی افغانستان با بازارهای منطقه‌ای داشته باشد.

بخت‌الرحمن شرافت، رئیس شرکت هوایی آریانا افغان، در گفت‌وگو با آریانانیوز می‌گوید بر اساس هدایت معاونیت اقتصادی ریاست‌الوزرا، این شرکت از روز یک‌شنبه مکلف شده است که هر کیلوگرام کالای صادراتی را به قیمت یک دالر و هر کیلوگرام کالای وارداتی را به نرخ ۸۰ سنت انتقال دهد. به گفته او، این تصمیم می‌تواند راه را برای صادرات منظم، سریع و کم‌هزینهٔ تولیدات افغانستان — از جمله میوه‌های تازه و خشک، زعفران، قالین و دیگر محصولات باکیفیت — به بازارهای جهانی هموار کند.

شرافت می‌افزاید که آریانا در نظر دارد این روند را در آینده گسترش دهد و زمینه انتقال کالاهای تجارتی به دیگر کشورها را نیز با هزینه کمتر فراهم سازد.

در همین حال، عبدالسلام جواد آخندزاده، سخنگوی وزارت صنعت و تجارت، کاهش هزینه‌های انتقال کالا از طریق دهلیز هوایی را «گام موثر برای تقویت تجارت، رشد اقتصاد ملی و حمایت از تولیدات داخلی» عنوان کرده و می‌گوید این روند روابط تجارتی افغانستان با کشورها را نیز افزایش خواهد داد.

شماری از آگاهان اقتصادی نیز می‌گویند ایجاد دهلیزهای هوایی برای افغانستان اهمیت ویژه‌ای دارد و استفاده از کارگوهای هوایی می‌تواند روند صادرات و واردات را تسریع کند، به‌ویژه در شرایطی که مسیرهای زمینی با چالش روبه‌رو شده است.

این تغییرات در حالی صورت می‌گیرد که پس از تنش‌های اخیر میان افغانستان و پاکستان، تجارت میان دو کشور به‌گونه کامل متوقف شده و حکومت از تاجران خواسته است مسیرهای بدیل را جست‌وجو کنند. بخش خصوصی پاکستان نیز پیش‌تر هشدار داده بود که افغانستان بدیل‌های مؤثر برای تجارت دارد و توقف دادوستد، زیان بیشتری برای اسلام‌آباد در پی خواهد داشت.

با کاهش تعرفه‌ها و فعال‌شدن دوباره دهلیز هوایی افغانستان–هند، بسیاری از تاجران امیدوارند که صادرات کشور وارد مرحله‌ای تازه شود و جایگاه افغانستان در بازارهای منطقه‌ای و جهانی تقویت گردد.

خبرگزاری رویترز به نقل از مقامات حکومت افغانستان نوشته است که این کشور همزمان با افزایش تنش‌ها با پاکستان و بسته شدن گذرگاه‌ها، تجارت از طریق ایران و آسیای میانه را افزایش داده است.

طبق گزارش، اسلام‌آباد همواره از وابستگی افغانستان به بنادر پاکستان به عنوان اهرم فشار استفاده کرده است، اما افغانستان به طور فزاینده‌ای از مسیر ایران برای انتقال کالاها به بندر چابهار تحت حمایت هند استفاده کرده است.

عبدالسلام جواد آخندزاده، سخنگوی وزارت صنعت و تجارت، به رویترز گفت: «در شش ماه گذشته، تجارت ما با ایران به ۱.۶ میلیارد دالر رسیده است که این رقم بیشتر از ۱.۱ میلیارد دالر مبادله شده با پاکستان است.»

وی افزود: «تسهیلات در چابهار تأخیرها را کاهش داده و به تاجران اطمینان داده است که با بسته شدن سرحدات، حمل و نقل متوقف نخواهد شد.»

اخیراً، ملا عبدالغنی برادر، معاون اقتصادی ریاست الوزرا، اعلام کرد که تاجران سه ماه فرصت دارند تا قراردادهای شان را در پاکستان تصفیه حساب کنند و به مسیرهای دیگر روی آورند. او با متهم کردن اسلام‌آباد به استفاده از «مسائل تجارتی و بشردوستانه به عنوان اهرم سیاسی» به وزارتخانه‌ها دستور داد تا محصول ادویه پاکستانی را به دلیل «بی‌کیفیت» بودن آن متوقف کنند.

سخنگوی وزارت صنعت و تجارت گفته است که ایران تجهیزات جدید و اسکنرهای اشعه ایکس را در بندر چابهار نصب کرده است و به کالاهای افغانستان ۳۰ درصد کاهش در تعرفه‌های بندری، ۷۵ درصد تخفیف در هزینه‌های ذخیره‌سازی و ۵۵ درصد تخفیف در هزینه‌های لنگراندازی ارائه می‌دهد.