حامد کرزی، رئیس جمهور پیشین کشور در بیانیه‌ای گفته است که «حالات دشوارتر در داخل افغانستان، وضعیتی را پدید آورده است که شرایط لازم برای بازگشت مهاجرین فراهم نیست».

در بیانیه‌ای که در صفحه ایکس آقای کرزی منتشر شده، آمده است: «ما با وقوف بر عواقب ناشی از حضور گسترده مهاجران، مشکلات کشورهای میزبان را نیز درک میکنیم اما حالات دشوارتر در داخل افغانستان، وضعیتی را پدید آورده است که شرایط لازم برای بازگشت مهاجرین فراهم نیست و بازگرداندن اجباری آنان در وضع کنونی، علاوه بر افزودن بر حجم مشکلات موجود، میتواند باعث پدیداری مخاطرات بیشتر و تهدیدات جدی‌تری شود که به نفع هیچ‌ طرف نیست.»

کرزی افزوده است: «خواست و انتظار ما از کشورهای میزبان این است که با توجه به مشکلات موجود در زمینه‌های مختلف به‌خصوص مشکلات اقتصادی و بسته بودن درب مکاتب و پوهنتون‌ها به‌روی دختران، نسبت به تصمیم شان برای اخراج اجباری و گسترده مهاجرین افغان تجدید‌ نظر نمایند.»

وی تصریح کرده است: «مردم افغانستان حدود چهارونیم دهه پیش، به دنبال تهاجم قوای شوروی سابق و مداخلات بیرونی، گرفتار مهاجرت ناخواسته و تحمیلی شدند و در اثر آن، مجبور به ترک وطن و پناه بردن به کشورهای دیگر گردیدند که در سال‌های اخیر افزایش یافته است.»

امیرخان متقی، سرپرست وزارت خارجه در دیدار با بو متیانس، رئیس بخش عملیاتی دفتر مبارزه با مواد مخدر و جرایم سازمان ملل متحد (UNODC) گفته است که امارت اسلامی «به‌گونه جدی» در برابر پدیده مواد مخدر ایستاده‌ است و اجازه نخواهد داد که جامعه و منطقه‌ یک بار دیگر از این پدیده آسیب بیبینند.

وزارت خارجه در خبرنامه‌ای گفته که در این دیدار در مورد اقدامات مؤثر و دستاوردهای امارت اسلامی در زمینه جلوگیری از کشت، تولید، قاچاق مواد مخدر و تداوی معتادین گفتگوهای مفصل صورت گرفته است.

متقی مبارزه با مواد مخدر را تاریخی توصیف کرد و افزود که تمامی نهادها و نیروهای امنیتی کشور به‌صورت جدی در برابر این پدیده ایستاده‌اند.

او همچنان از جامعه جهانی خواست تا در فراهم‌سازی معیشت بدیل برای دهقانان افغان، منابع قانونی درآمد و ایجاد برنامه‌های دامداری، زراعت و فعالیت‌های کوچک تولیدی همکاری نماید.

وی نگرانی خود را ابراز کرد که قاچاق مواد مخدر از بیرون کشور به یک تهدید جدی برای افغانستان تبدیل شده است و از جامعه بین‌المللی خواست تا برای حل این مشکل گام‌های عملی بردارد.

آقای بو متیانس نیز سفر خود به افغانستان را مهم توصیف کرد و اقدامات قاطع امارت اسلامی در برابر مواد مخدر را ستود و مبارزات انجام‌شده را مثبت ارزیابی کرد.

دو طرف همچنان تأکید کردند که مبارزه با مواد مخدر باید غیرسیاسی باقی بماند، روحیه همکاری‌های بشری حفظ گردد و نشست‌ها درباره جلوگیری از مواد مخدر باید نتایج عملی در پی داشته باشند.

روزا اوتونبایوا، نماینده خاص سرمنشی سازمان ملل در افغانستان، طی بازدید از گذرگاه مرزی اسلام‌قلعه، از وضعیت بازگشت مهاجرین سخن گفت و بر ضرورت حمایت عاجل و گسترده جامعه بین‌المللی برای پاسخ به نیازهای ضروری مهاجرین تاکید کرد.

او با اشاره به بازگشت روزانه ده‌ها هزار بازگشته که در تاریخ منطقه کم‌نظیر است، این پدیده را چالشی بزرگ برای وجدان جمعی بشریت توصیف کرد.

اوتونبایوا پس از دیدار با خانواده‌های بازگشتی، نمایندگان سازمان‌های کمکی و مقامات محلی اظهار داشت که بازگشت این خانواده‌ها که بسیاری از آن‌ها سال‌ها پیش به دلیل جنگ از کشور خارج شده بودند، به جای خوشحالی، با خستگی عمیق، آسیب‌های روانی و عدم اطمینان فراوان همراه است.

نماینده خاص سازمان ملل هشدار داد که حجم عظیم بازگشت‌های ناگهانی و غالباً اجباری، زنگ خطری جدی برای جامعه جهانی است که باید هرچه سریع‌تر برای رسیدگی به این بحران انسانی وارد عمل شود.

این درحالیست که بیش از ۱.۳ میلیون افغان در سال ۲۰۲۵ بازگشته‌اند، که این امر فشار سنگینی بر جوامع فقیر کشور وارد کرده است.

زنان و کودکان با خطرات جدی‌تری مواجه‌اند، چرا که دسترسی آن‌ها به خدمات اولیه و حمایت‌های اجتماعی به شدت محدود است.

عملیات بشردوستانه به دلیل کمبود بودجه با چالش‌های جدی مواجه شده و انتخاب‌های دشواری میان تأمین غذا، سرپناه و ایمنی ایجاد کرده است.

اوتونبایوا بر ضرورت کمک‌های عاجل برای بازسازی جوامع بازگشتی، از جمله برنامه‌های معیشتی و سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها تأکید کرد.

نماینده سازمان ملل از اهداکنندگان و دولت‌های منطقه خواست تا با منابع، هماهنگی و عزم جدی وارد عمل شوند.

او همچنین بر اهمیت گفتگوی منطقه‌ای با کشورهایی مانند ایران و پاکستان برای توقف بازگشت‌های غیرمنظم و تضمین اخراج ایمن و داوطلبانه تأکید کرد.