علم و تکنالوژی
پرتاب راکت «آرتمیس ۱» به سمت ماه بار دیگر به تعویق افتاد

دومین تلاش ناسا برای پرتاب راکت «آرتمیس ۱» به سمت کره ماه هم با ناکامی روبرو شد. علت لغو پرتاب آرتمیس چکه کردن مواد سوخت اعلام شده است. هنوز تاریخی جدید برای پرتاب این راکت اعلام نشده است.
اداره عمومی ملی هوا و فضانوردی امریکا (ناسا) روز یکشنبه، ۴ سپتامبر، اعلام کرد که پرتاب راکت آرتمیس ۱ به سمت کره ماه بار دیگر لغو شده است. این دومین بار در عرض کمتر از یک هفته است که تلاشهای ناسا برای آغاز مأموریت آرتمیس به تعویق میافتد.
پرتاب آرتمیس نخست برای ساعت ۲:۱۷ دقیقه بعد از ظهر شنبه، ۳ سپتامبر، به وقت آلمان برنامهریزی شده بود.
به گفته یک سخنگوی ناسا، چکه کردن مواد سوخت مانع از پرتاب راکت شد و تلاشهای چند ساعته برای رفع این نقص نیز بینتیجه ماند.
کارشناسان ساعتی پیش از زمان پرتاب راکت این نقص را که در لوله سوخترسانی بروز کرده بود، شناسایی کردند. از طریق این لوله قرار بود حدود ۳ میلیون لیتر هیدروژن و اکسیژن مایع به مخزنهای سوخت راکت تزریق شود.
عملیات سوخترسانی آغاز شده بود که زنگ خطر فشار بیش از حد به صدا درآمد. کارشناسان عملیات را قطع کرده و پس از دقایقی دوباره ادامه دادند، اما مشخص شد که هیدروژن از یکی ماشینهای راکت به بیرون چکه میکند.
راکت بدون سرنشین آرتمیس ۱ قرار بود روز دوشنبۀ گذشته پرتاب شود که این عملیات ناشی از بروز نقص فنی در یکی از حسگرهای ماشین راکت لغو و به دیروز شنبه موکول شد بود.
هنوز تاریخ جدیدی برای پرتاب این راکت نهایی نشده، اما گفته میشود که به دلیل موقعیت زمین و ماه امکان تلاش جدید برای پرتاب آرتمیس ۱ تا پیش از ۱۹ سپتامبر وجود ندارد.
ناسا در چارچوب ماموریت آرتمیس۱ یک فضاپیمای بدون سرنشین بهنام «اوریون» را به شکل آزمایشی به مدار ماه میفرستد تا از میزان ایمنی ماموریتهای فضاپیماهای سرنشیندارِ آتی اطمینان حاصل کند.
پنجاه سال پس از آخرین ماموریت آپولو، این نخستین ماموریت آزمایشی بدون سرنشین پروژه آرتمیس است که در چند مرحله برنامهریزی شده است.
ماموریت بعدی یعنی آرتمیس ۲ فضانوردان را در سال ۲۰۲۴ بدون نشست در ماه به ماه خواهد برد. اما در برنامه آرتمیس ۳ که برای سال ۲۰۲۵ برنامهریزی شده، قرار است فضانوردان بر روی ماه نشست کنند.
حضور پایدار انسان در ماه و حتی ساخت یک ایستگاه فضایی در مدار ماه از اهدافی است که ناسا در چارچوب برنامه آرتمیس دنبال میکند.
علم و تکنالوژی
چین و روسیه ممکن است یک نیروگاه هستهای در ماه بسازند
سازمان فضایی روسیه، روسکاسموس، سال گذشته اعلام کرده بود که قصد دارد تا سال ۲۰۳۵ با همکاری سازمان ملی فضایی چین، یک رآکتور هستهای بر سطح ماه بسازد تا انرژی مورد نیاز ایستگاه تحقیقاتی قمری را تامین کند.

به گزارش رویترز یک مقام فضایی چین در روز چهارشنبه (۳ثور) گفته است که برنامههای اولیه برای ایستگاه تحقیقاتی بینالمللی ماه به رهبری چین و روسیه شامل ساخت یک راکتور هستهای در سطح ماه است.
پی ژاویو، انجنیر ارشد ماموریت Chang’e-8 چین در سال 2028 افزود: «تامین انرژی این پایگاه میتواند به آرایههای خورشیدی در مقیاس بزرگ نیز بستگی داشته باشد که روی سطح ماه ساخته میشوند. هدف این ماموریت ساخت یک پایگاه دایمی در ماه است.»
به اساس این گزارش دومین اقتصاد بزرگ جهان قصد دارد تا سال ۲۰۳۰ به یک قدرت فضایی بزرگ تبدیل شود و فضانوردان خود را روی ماه فرود آورد. جدول زمانی چین برای این کار درست با برنامه آرتمیس ناسا برای ماه همزمان است.
در همین حال طراح ارشد پروژه اکتشاف ماه چین سال گذشته گفته بود که مدل پایه ایستگاه تحقیقاتی بینالمللی ماه به رهبری چین و روسیه در قطب جنوب ماه تا سال ۲۰۳۵ ساخته خواهد شد.
سازمان فضایی روسیه، روسکاسموس، سال گذشته اعلام کرده بود که قصد دارد تا سال ۲۰۳۵ با همکاری سازمان ملی فضایی چین، یک رآکتور هستهای بر سطح ماه بسازد تا انرژی مورد نیاز ایستگاه تحقیقاتی قمری را تامین کند.
بهگزارش رویترز، گنجاندن طرح ساخت نیروگاه هستهای در اظهارات رسمی یک مقام فضایی چینی برای نمایندگان ۱۷ کشور و سازمان بینالمللی عضو پروژه ایستگاه بینالمللی تحقیقاتی قمری، نشان میدهد که چین از این ایده حمایت میکند، هرچند تاکنون بهصورت رسمی از آن رونمایی نکرده است.
وو ویرن، طراح ارشد برنامه اکتشافات قمری چین، در حاشیه این نشست به خبرگزاری رویترز گفت: «یکی از مسائل مهم در پروژه ایستگاه بینالمللی تحقیقاتی قمری تامین انرژی است. در این زمینه، روسیه بهطور طبیعی مزیت دارد؛ بهویژه در حوزه فناوری نیروگاههای هستهای فضایی که از امریکا نیز جلوتر است.»
او افزود: «در گذشته پیشرفت چندانی در مذاکرات پیرامون رآکتورهای فضایی حاصل نشده، اما امیدوارم این بار دو کشور بتوانند واقعا یک نیروگاه هستهای به ماه بفرستند.»
چین گفته در آینده پروژه ۵۵۵ را ایجاد خواهد کرد که از ۵۰ کشور، ۵۰۰ موسسه تحقیقات علمی بین المللی و ۵۰۰۰ محقق خارج از کشور دعوت می کند تا به این ایستگاه مشترک با روسیه بپیوندند.
علم و تکنالوژی
متا مدل هوش مصنوعی لاما ۴ را عرضه میکند
متا قصد دارد تا ۶۵ میلیارد دالر در سال جاری برای گسترش زیربناهای هوش مصنوعی هزینه کند، در حالی که سرمایهگذاران از شرکتهای بزرگ فناوری انتظار بازگشت سرمایه دارند.

بر اساس گزارش و به گفته دو منبع آگاه، در روز جمعه، متا پلتفرمز، مالک فیسبوک، هوش مصنوعی لاما ۴ را اواخر این ماه منتشر کند. این شرکت که در رقابت هوش مصنوعی با غولهایی مثل OpenAI پیشتاز است، ممکن است، عرضه را عقب بیندازد، دلیل اصلی تأخیر، عملکرد ضعیف لاما ۴ در معیارهای فنی، بهخصوص در استدلال و محاسبات ریاضی، و ناتوانی آن در مکالمات صوتی شبیه انسان در مقایسه با مدلهای OpenAI بوده است.
متا قصد دارد تا ۶۵ میلیارد دالر در سال جاری برای گسترش زیربناهای هوش مصنوعی هزینه کند، در حالی که سرمایهگذاران از شرکتهای بزرگ فناوری انتظار بازگشت سرمایه دارند.
این گزارش میافزاید که لاما ۴ از جنبههای فنی مدل ارزانتر DeepSeek چین الهام گرفته و از روش «ترکیب کارشناسان» استفاده میکند که بخشهای مختلف مدل را برای وظایف خاص آموزش میدهد. این رویکرد نشان میدهد بهترین مدلها لزوماً به میلیاردها دالر نیاز ندارند.
در گزارش آمده است که، متا ابتدا لاما ۴ را از طریق Meta AI عرضه کرده و سپس آن را بهصورت متنباز منتشر میکند.
موفقیت ChatGPT از OpenAI رقابت در یادگیری ماشینی را شدت بخشیده و متا را وادار به تسریع در توسعه کرده، اما مشکلات فنی همچنان میتواند برنامههای این شرکت را تغییر دهد.
علم و تکنالوژی
ولایت پنجشیر بهزودی به شبکه ملی فایبر نوری متصل میشود
در آعلامیه آمده است که، این پروژه مسیر ۳۶ کیلومتری از گلبهار تا بازارک را پوشش میدهد و ولسوالیهای شتل، عنابه و رُخه نیز از خدمات فایبر نوری مستفید خواهند شد.

دفتر رسانه های ولايت پنجشیر امروز (چهارشنبه، اول حوت) دریک اعلامیه گفته است ک ه کار عملی پروژه ملی وصل ساختن این ولایت به فایبر نوری تا یک ماه آینده آغاز خواهند شد.
در آعلامیه آمده است که، این پروژه مسیر ۳۶ کیلومتری از گلبهار تا بازارک را پوشش میدهد و ولسوالیهای شتل، عنابه و رُخه نیز از خدمات فایبر نوری مستفید خواهند شد.
اعلامیه افزوده است که، پروژه مذکور به اثر تلاشهای اداره ولايت پنجشیر و توجه خاص رهبری وزارت مخابرات و تکنالوژی معلوماتی امارت اسلامی افغانستان توسط شرکتهای افغان بیسیم، افغان تیلیکام و آیسیجی تطبیق میشود.
-
رویداد های اخیر4 روز ago
نشست علمی، تحقیقی روی فرصت های تازه در روابط افغانستان و قزاقستان برگزار شد
-
رویداد های اخیر3 روز ago
پاکستان مرکز رسیدگی به شکایات مهاجرین افغان ایجاد کرد
-
رویداد های اخیر3 روز ago
شرکت هوایی آریانا از افزایش پروازهای هفتهوار خود به چین خبر داد
-
رویداد های اخیر4 روز ago
آغاز کمپاین تطبیق واکسین پولیو در افغانستان
-
رویداد های اخیر4 روز ago
فراغت ده پیلوت از پوهنتون هوایی افغانستان
-
تجارت1 روز ago
گزارش بانک جهانی: دورنما رشد اقتصادی افغانستان در میان بیثباتی جهانی همچنان نامطمئن است
-
رویداد های اخیر3 روز ago
قزاقستان ۵۰۰ میلیون دالر برای ساخت خط آهن تورغندی-هرات سرمایهگذاری میکند
-
اخبار ساحوی4 روز ago
سلطان عمان با پوتین دیدار میکند