آکادمی نوبل روز دوشنبه (۱۰ میزان) جایزه نوبل صحی و فیزیولوژی سال ۲۰۲۳ خود را به طور مشترک به کاتالین کاریکو، هنگری-آمریکایی و درو وایسمن، آمریکایی، دو محقق پیشتاز در زمینه فناوری ساخت واکسین کرونا اهدا کرد.

تحقیقات این دو دانشمند برجسته منجر به توسعه فناوری ام‌آر‌ان‌ای (mRNA) شد که دو واکسین فایزر و مدرنا برای مریضی کووید-۱۹ بر پایه آن‌ها تولید شدند.

آکادمی نوبل در بیانیه خود گفت: «تحقیقات کاتالین کاریکو و درو وایسمن منجر به ساخت دو واکسین بسیار موفق بر پایه ام‌آر‌ان‌ای در اواخر سال ۲۰۲۰ شد. این واکسین‌ها جان میلیون‌ها نفر را نجات دادند و از مریضی‌های شدید در بسیاری افراد دیگر جلوگیری کردند.»

این نهاد سویدنی اضافه کرد: «آن‌ها کشف کردند که تزریق ام‌آر‌ان‌ای اصلاح‌شده به سلول می‌تواند برای جلوگیری از فعال شدن واکنش‌های التهابی و همچنین برای افزایش تولید پروتئین به کار رود. آن‌ها یافته‌های خود را در مقاله‌ای مهم در سال ۲۰۰۵ منتشر کردند که در آن زمان توجه کمی را جلب کرد، اما شالوده تحولات بسیار مهمی قرار گرفت که در طول همه‌گیری کووید-۱۹ به بشریت خدمت کرد.»

مجمع نوبل در موسسه کارولینسکای سویدن که از معتبرترین پوهنتون‌های علوم صحی اروپا محسوب می‌شود، هر سال وظیفه داوری و انتخاب برگزیده نهایی جایزه صحی را بر عهده دارد. جایزه نوبل سال گذشته به سوانته پابو، دانشمند ۶۷ ساله پالئوژنومی (دیرینه‌شناسی ژنوم و تکامل انسان‌سانان) اهل سویدن تعلق گرفته بود.

وزارت صحت عامه روز یک‌شنبه (۹میزان) در مراسم گرامی داشت از روز جهانی قلب می‌گوید در یک سال گذشته دو هزار تن در اثر ابتلا به مریضی قلب در کشور جان باخته اند. به گفته‌ای مسوولان در این وزارت سالانه تا شش هزار تن به امراض قلبی دچار می‌شوند. 

امراض قلبی عروقی غیر ساری یا یکی از ده امراض کشنده در جهان شمرده می‌شود. مسوولان وزارت صحت میگویند؛ از مارچ ۲۰۲۲ الی اکتوبر ۲۰۲۳ بیش از ۶ هزار تن مبتلا به این بیماری شده اند و دو هزار تن در سراسر کشور جان خود را از دست داده اند.

شرافت زمان امرخیل، سخنگوی وزارت صحت می‌گوید: «در یک سال گذشته ۲۶۹۴۶ افراد مبتلا به بیماری قلبی نزد ما مراجعه نموده اند به که این بیماران خدمات داخل و خارج از بستر فراهم شده است و همچنان نزدیک به دوهزار افراد مبتلا به بیماری قلبی که سنین بالا داشتند و بیماری‌های دیگر نیز مبتلا بودند زندگی شان را از دست دادند.»

به گفته‌ای داکتران عوامل اصلی امراض قلبی عروقی مصرف دخانیات، الکل، ریژیم غذایی ناسالم، کم تحرکی می‌باشد و در افراد به شکل کلسترول بالا، فشار خون بالا، اضافه وزن و چاقی تظاهر می‌کند.

حیدر خان حیدر، رییس عمومی طب وقایوی وزارت صحت عامه می‌گوید: «متاسفانه که در جامعه ما مردم از روغ و نمک استفاده زیاد می‌کنند و همچنان در کنار آن ورزش نمی‌کنیم.»

با این حال مسوولان انجمن داکتران قلبی و عروقی میگویند که این نهاد روزانه تا چهار عملیات قلب را نیز انجام می‌دهند.

عبدالواحد صدیقی، رییس انجمن داکتران قلبی عروقی افغانستان می‌گوید: «حفظ و سلامت قلب کار یک روزه نیست بل به تعهد دوامدار نیاز دارد. پیام ما روشن است؛ تغذیه متناسب داشته باشید، تحرک داشته باشید و مراقبت نماید و همچنان بیاید نوشیدن آب را نسبت به سایر نوشابه‌ها ترجیح بدهیم.»

نماینده سازمان جهانی صحت با حمایت از سکتور صحت افغانستان می‌گوید؛ این سازمان برای بلند بردن ظرفیت داکتران و قابله‌ها با وزارت صحت همکاری می‌کند.

دل آرا منوال، نماینده سازمان جهانی صحت می‌گوید: «کمک‌های بشردوستانه باید برای مردم افغانستان ادامه داشته باشد. برای دسترسی خدمات صحی و مدیریت در افغانستان داکتران و قابله‌ها را آموزش می‌دهند”.

روزجهانی قلب در افغانستان درحالی بزرگداشت می‌شود که این بیماری در سراسر جهان افزایش داشته است و سالانه ۲۰ میلیون تن از رهگذر این بیماری جان خود را از دست می‌دهند و برای جلوگیری از این بیماری استفاده از میوجات و سبزیجات می‌تواند مفید باشد.

وزارت صحت عامه افغانستان می‌گوید که این وزارت در همکاری با  ادارات ذیربط ملل متحد کمپاین سرتاسری واکسین پولیو را امروز (دوشنبه، ۳میزان) در کشور آغاز نمود.

به گفته این وزارت هدف این کمپاین واکسین نمودن بیش ۱۱ میلیون طفل زیر سن پنج سال در مقابل ویروس وحشی پولیو می باشد.

این وزارت افزوده است که به اطفال که بین ۶ و ۵۶ ماه عمر دارد کپسول ویتامین A داده می‌شود.

در اعلامیه این وزارت آمده است: «متاسفانه در سال ۲۰۲۳ تا اکنون ۵ واقعه مثبت پولیو به ثبت رسیده است که برای ما خیلی نگران کننده است.»

داکتر قلندر عباد، وزیر صحت عامهگفت: «ما متعهد هستیم که به همکاری شریکای خود مرض پولیو در افغانستان محو نماییم.» «واقعات مثبت اخیر مرض پولیو نګران کننده است و کمپاین‌های واکسیناسیون پولیو و خدمات اولیه صحی تا محو کامل این مرض دوام خواهیم داشت.»

او  اضافه کرد: «حمایت همه افغان‌ها، بخصوص محاسن سفیدان، بزرګان منطقه و علماء دین در فعالیت‌های محو نمودن مرض پولیو مهم است، نیاز است تا آنها در مبارزه علیه مرض پولیو اشتراک کنند.»

پولیو یک مرض ویروسی است که قابل درمان و تداوی نمی‌باشد و تنها توسط واکسین وقایه و محو می‌گردد. اطفال که به این مرض مصاب گردد برای همیش فلج و یا هم از بین می‌روند.

علاوه بر کمپاین‌های دوامدار واکسیناسیون پولیو  در زون شرق، باز هم واقعات مثبت محیطی مرض پولیو بیش از یک سال وجود داشت، اما در نتیجه پلان‌ګزاری خوب و پیګیری موثر، ماه ګذشته سمپل محیطی در این زون منفی بود.