بی بی سی فارسی
کرونا در افغانستان؛ زنگ مدارس در خانه‌ها نواخته خواهد شد؟
سال تحصیلی در بیشتر نقاط افغانستان در حمل/فروردین آغاز می‌شود. امسال اما شیوع کرونا باعث شده که مکاتب/مدارس در بهار آغاز نشود و حتی در ولایت‌های گرمسیر نیز مکاتب تعطیل شوند.
نظام آموزشی افغانستان در حال حاضر حدود ۹ میلیون دانش آموز و بیش از ۲۰۰ هزار معلم دارد.
دانش‌آموزان امسال به جای شنیدن زنگ مکتب/مدرسه، زنگ خطر شیوع ویروس کرونا را از گوشه و کنار می‌شنوند. رسانه‌های شینداری و دیدارای پر است از اخبارکرونا و توصیه های بهداشتی برای مقابله با آن.
اثر شیوع ویروس کرونا بر زندگی روزمره مردم جهان تقریباً مشابه بوده است. اما در افغانستان شاید بیشتر از همه جا روند عادی زندگی را مختل کرده است. یک ماه شده که در مدارس بر روی دانش آموزان بسته است و هنوز هم مشخص نیست که این وضعیت تا چه زمانی دوام پیدا کند.
گلالی دانش‌آموزی در کابل منتظر پایان دروسش بود ولی اکنون با وضعیت پیش آمده برای شروعش هم چشم‌انداز روشنی ندارد.
گلالی میگوید کتاب درسی ندارد و بدون کتاب چطور می‌تواند درس بخواند؟
ادامه شیوع ویروس کرونا و طولانی شدن روند تعطیلی مدارس و آموزش عالی باعث شده که وزارت آموزش عالی و معارف (آموزش و پرورش) کشور تلاشهای شان را برای تهیه سیستم آموزشی قابل دسترس شدت بخشند.
تهیه برنامه‌های تلویزیونی و ایجاد ویب‌سایت‌هایی آموزشی یک از این برنامه ها است ولی با توجه به نبود برق مناسب و عدم موجودیت انترنت ارزان و قابل دسترس این طرح نیز تاکنون با مشکلات زیادی همراه بوده است.
گلالی نیز میگوید برای او برنامه‌های آموزشی از راه دور بخصوص تلویزیون مقدور نیست. به گفته او: “دولت بهتر است کتاب را به ما برساند تا خودمان بخوانیم زیرا به این سهولت‌ها دسترسی نداریم و اگر هم باشد تا زمانیکه با معلم ارتباط مستقیم نداشته باشیم و سوال نپرسیم چیزی یاد نمی‌گیریم”.
با توجه به محدودیت‌های منع تردد و قرنطین شدن شهر کابل دسترسی و پیدا کردن دانش آموزان در شهر سخت است و من از طریق استوری فیسبوکم از مردم پرسیدم چقدر برنامه‌های آموزشی تلویزیونها را دنبال می‌کنند و تا چه اندازه موثر بوده؛ بیشتر پاسخها این بود که این برنامه زیاد به دردشان نخورده است.
نعمت‌الله علیزاده، یکی از کارمندان دولت برای من نوشته، نبود نظارت و بررسی از آموزش‌های اراییه شده، نبود تعهد دانش‌آموز نسبت به این دروس و دخیل نبودن آنان در روند آموزش، این سیستم را ناکارآمد می‌کند.
صدف، شهروند دیگر گفته که این برنامه‌ها خیلی خوب ولی وقتش کم است.
سید خالد سادات، که از سیستم ایجاد شده ناراض است، میگوید که از کشوری دیگر نمونه آموزش آنلاین را دریافت کرده که نسبت به افغانستان موثرتر است.
””درس را به خانه‌ها بردیم ””
تدریس از راه دور برای وزارت معارف افغانستان اولین تجربه است. نوریه نزهت، سخنگوی وزارت معارف میگوید در دسترس نبودن اینترنت سراسری آنها را وادار کرده که آموزش را از تلویزیونها شروع کند.
او اضافه کرد که برای پیشگیری از سکتگی در آموزش دانش‌آموزان و مدیریت وقت آنها در خانه، وزارت معارف طرح آموزش آنلاین را اجرا کرده که به سه روش انجام می‌شود. اول آموزش مضامین علوم از طریق تلویزیونها و با صورت آنلاین انجام می شود. دروس علوم اجتماعی از طریق رادیوها و خودآموز تدریس می‌شود. روش سوم تجمعات بسیار کوچک با توجه به توصیه‌های وزارت بهداشت در مناطقی که دسترسی به سه گزینه اول نیست.
خانم نزهت تایید کرد که عملی کردن آموزش از راه دور صد درصد در افغانستان ممکن نیست اما همین که چند درصدی هم موفق شویم باعث امیدواریست.
با توجه به همه تدابیر گرفته شده به دلیل مناسب نبودن شرایط در افغانستان این روش آموزش دردسرهای زیادی را دارد. حتی در کابل، پایتخت مردم روزانه کمتر از ۱۲ ساعت برق دارند که زمان آمدن و رفتن آن نیز مشخص نیست. هماهنگی میان ریاست برق و آموزش و پرورش نیز وجود ندارد، ممکن است دانش آموزان در زمان پخش برنامه‌های درسی اصلا برق نداشته باشند.
دسترسی به کتاب و توزیع آن در زمان مناسب از چالش‌های دیگر است. بارها نرسیدن کتاب درسی در مناطق دور دست خبر ساز شده است. با توجه به اینکه دولت این مشکل را تاکنون حل نکرده، آموزش دیجتال نیز سالها زمان خواهد برد.
مکتب دیجیتالی “نون” دو سال قبل با ساختن یک اپ آموزش آنلاین دروس مدرسه را آغاز کرده است. دانلود این محتوا و استفاده آن بدون اینترنت هم ممکن است. بسیاری این اپ به عنوان کمک درسی استفاده می‌کنند.هدف این مکتب، آموزش کاملاً آنلاین است که نیازی به حضور در مدارس نباشد.
راه‌اندازان این سیستم به دلیل به نبود برق و اینترنت بوده است. این نهاد تلاش دارد تا مراکزی را ایجاد کنند که دانش با مراجعه به این مراکز بتوانند از مواد تهیه شده استفاده کنند ولی شیوع کرونا و منع تجمعات این کار را با شکست مواجه کرده است.
عبدالرحیم جامی، مسئول این مکتب دیجیتالی میگوید طرح این آموزش را به کابینه افغانستان داده تا وزارت معارف از آن استفاده کند.
دانشجویان و درس در اپلکیشن واتسپ
وضعیت در دانشگاه‌ها تا حدی نسبت به مکاتب متفاوت است. هرچند که نبود برق و اینترنت دانشجویان را هم با مشکل مواجه کرده است.
عزیز احمد اوریاخیل، سخنگوی آموزش عالی افغانستان میگوید که این وزارت به هدف “مصروف نگه‌داشتن” دانشجویان در نظر دارد ویب‌سایتی را راه‌اندازی کند که ۵۰۰ هزار دانشجو در عین زمان فرصت استفاده از آن را داشته باشند.
به گفته او این ویب‌سایت قابلیت آپلود سلاید‌های پاورپوینت، فایل‌های صوتی و برگزاری ویدیو کنفرانس را دارد. او میگوید که در تلاش است ۱۷۰ دانشگاه دولتی و خصوصی را زیر یک چتر در این فضای مجازی جمع کند.
هنوز قضاوت درباره موثریت این ویب‌سایت کمی زود است اما به دلیل پایین بودن سرعت اینترنت، موفقیت آن نیز زیاد قابل پیش‌بینی نیست.
دیانا محسنی، دانشجوی کارشناسی ارشد هنر در دانشگاه کابل میگوید که فعلاً به خودآموز و استفاده از جزوه‌های درسی اکتفا کرده‌اند و با اساتید برای حل مشکل از طریق واتساپ در تماس هستند.
در عین زمان در چندین دانشگاه خصوصی وضعیت متفاوت است. دانشگاه‌هایی مثل کاردان و آمریکایی افغانستان مدعی هستند که چون از قبل روش آموزش آنلاین را روی دست داشتند، اکنون با مشکلات کمتری روبروهستند. اگرچه دانشجویان آنها نیز در ولایات و مناطق محروم، با مشکل روبرو اند.
