بی بی سی فارسی
کودکان افغانستان در روزهای قرنطینه چه کنند؟
شیوع ویروس کرونا و قرنطینه شدن افراد به این پیمانه در سراسر جهان و افغانستان بی‌سابقه است. میلیون‌ها دانش آموز در شهرها و روستاهای این کشور به دلیل تهدید ویروس کرونا در خانه محصور مانده اند.
خانواده‌ها در افغانستان پرجمعیت اند و بیشتر جمعیت خانوارها را جوانان تشکیل می‌دهد، رفتار با کودکان در دوران قرنطینه یکی از دردسرهای عمده برای خانواده‌ها خواهد بود. اکنون سوال این است که کودکان در دوران قرنطینه چه کنند؟
کابل، پایتخت و شهرهای بزرگ این کشور به صورت کامل قرنطینه شده، روندی که پایانش ناپیدا است. احتمال دارد روزهای زیادی کودکان در قرنطینه بمانند و نیازاست رفتار مناسب با آنان شود.
برنامه منظم روزانه
در روزهای عادی، کودکان بخصوص آنانی که به مکتب و یا کودکستان می‌روند، تابع یک برنامه مشخص روزانه هستند. صبح در ساعت معین از خواب بیدار می‌شوند، و در مکتب و کودکستان نیز برنامه‌های خاص خود را دارند.
روانشناسان در زمان قرنطینه نیز برنامه و نظم مشابه را برای کودکان پیشنهاد می‌کنند. بیدار شدن و زمان مشخص برای خوردن صبحانه و همچنین تقسیم اوقات فراغت روزانه برای فعالیت‌های کودکانه.
بتول سیدحیدری، روانشناس معتقد است که هیچ چیزی مهمتر از راحتی و آسودگی کودک نیست، یعنی در قید و بندهای افراطی و برنامه‌ریزی‌های سخت و انتظار این که آنان را مو به مو اجرا کند و در چنین وضعیت قراردادن کودکان هم می‌تواند، برای رشدش مضر باشد.
او معتقد است که داشتن برنامه مرتب روزانه که با توجه به شرایط روحی، جسمی و مدل رفتاری کودک طرح می‌شود و تمام نیازهای کودک را تامین می‌کند و قابل پیش‌بینی است، منجر به احساس امنیت در کودکان می‌شود. حس تسلط بر اداره کردن زندگی‌شان را در آنان بیشتر می‌کند و به همین ترتیب آنها می‌توانند از عهده تغییرهای بزرگ‌تری در زندگی برآیند.
کتاب بخوانید
صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل(یونیسف) می‌گوید که همه کودکان از شنیدن یا خواندن کتاب لذت می‌برند. به گفته این نهاد خواندن کتاب می‌تواند ذهن کودکان را برای درک بیشتر فعال کند. کسانی که از کودکی با کتاب آشنا می‌شوند در بزرگسالی کتابخوان خوبی خواهند شد.
متخصصان امور کودک نیز معتقدند که ارتباط کودک با کتاب باعث می‌شود که مهارتهای گفتاری و شنیداری در آنها تقویت شود. در راهنمای “کتابسازی” که توسط یونیسف تهیه شده، آمده که برای علاقمند کردن کودکان به کتاب، کتابهای رنگی با داستانهای خوب برای کودکان می‌تواند جذاب باشد.
در این شرایط تهیه کتابهای رنگی و درخور ذهن کودکان شاید برای خیلی‌ها مقدور نباشد. یونیسف برای حل این مشکل پیشنهاد کرده که برای کودکان کمتر از پنج سال می‌توانید از پارچه‌های کهنه و موجود در خانه کتاب بسازید. می‌توانید پارچه‌های را با رنگ‌های شاد و متنوع انتخاب و آنها را به اندازه کتاب قیچی کرده و از یک طرف دوخت تا به شکل کتاب درآید. این کتابها بدون نوشته و نقاشی هستند و با کشیدن یک تصویر در هر برگ، قصه را خود والدین قادرند خلق کنند. برای خردسالان تا پنج سال همان رنگها نیز باعث انس با کتاب خواهد شد.
علاوه بر آن، به گفته یونیسف در خیلی از خانه‌ها آلبوم عکس خانوادگی وجود دارد، اگر کتاب ندارید و حوصله ساختن کتاب نیست، می‌توانید از این آلبوم مانند کتاب استفاده کنید. می‌توانید درباره هرعکس با کودک حرف بزنید و ماجرای آنرا به کودک تعریف کنید.این روند می‌تواند باعث تقویت حس تخیل آنان شود.
توصیه یونیسف برای تهیه کتاب، برای کودکانی که بیشتر از هفت سال دارند، این است که خانواده می‌تواند یک کارتن بزرگ را همانند کتاب برش زده و بدوزند و از کودکان بخواهید که در هر صفحه یک نقاشی بکشند و برای هر نقاشی خود نیز قصه‌اش را به کمک پدر و مادر و یا بزرگترهایش بنویسند. حتی می‌توانند از عکس روزنامه‌ها نیز برای تصویری کردندش استفاده کردو از کودک خواست که داستانش را بنویسند.
درس خواندن را فراموش نکنیم
روزهای قرنطینه در افغانستان آغاز سال تحصیلی را به عقب انداخته است. دولت تمام مکتب‌ها/مدرسه‌ها را تعطیل کرده است. بیشتر از ۹ میلیون دانش آموز در خانه مانده اند.
سرعت پایین و قیمت بلند اینترنت و نبود برق آموزش آنلاین و از راه دور را عملا در بیشتر مناطق کشور ناممکن کرده، حتی در شهرهای همانند کابل مردم کمتر از ۱۲ ساعت در شبانه روز برق دارند.
نوریه نزهت، سخنگوی وزارت معارف(آموزش و پرورش) می‌گوید برای پیشگیری از سکتگی در آموزش دانش‌آموزان و مدیریت وقت آنها در خانه، وزارت معارف طرح آموزش آنلاین را اجرا کرده است.
کارشناسان امور آموزشی به استمرار فعالیت‌های یادگیری کودکان تاکید دارند. در افغانستان درکنار وزارت معارف که برنامه‌های آموزشی از راه دور را آغاز کرده، شماری از مدرسه‌ها نیز برنامه‌های ویژه خود را دارند. آنان با ضبط برنامه‌های درسی، نوارتصویری را در اختیار خانواده‌ها قرار می‌دهند.
ورزش، بازی و سرگرمی
بازی چه بازیهای همانند بازی اینترنتی و یا کامپیوتری، و یا بازی فیزیکی بخش مهم رشد کودکان را تشکیل می‌دهد. متخصصان کودک توصیه می‌کنند که نباید آنان را از بازی محروم کرد، چنانچه بازی های کودکانه شیرین‌ترین بخش زندگی کودک است.
خیلی از خانواده‌ها برای اینکه کودکان را آرام کنند و یا خود راحت باشند، تلاش می‌کنند با در اختیار گذاشتن موبایل و یا کمپیوتر به امور روزانه خود برسند. اگرچه می‌تواند باعث پرکردن وقت کودک شود و تاثیرات ناگوار جانبی را نیز دارد.
دسترسی کودکان به اینترنت و بازیهای کمپیوتری باید تحت نظارت باشد.
بازی در زندگی کودکان از چنان اهمیتی برخوردار است که در شمار زیادی از اسناد بین‌المللی نیز از آن یاد شده است.
بازی در رشد و تقویت عواطف، هوش، خلاقیت و اجتماعی شدن کودکان تاثیردارد.
خانم سید حیدری می‌گوید بازی، ورزش و سرگرمی‌های متناسب با سن کودک از عوامل بسیار مهم در تقویت شناخت و درک کودکان با دنیای بیرون‌شان است و به سلامت روانی و جسمی رشدشان هم کمک می‌کند.
در زمان قرنطینه که زمینه دسترسی کودکان به بیرون محدود است، امکان شماری از بازیها در محیط خانه وجود دارد، مانند تشله بُرد و پنجاق. نمونه از این بازیها در گوشه و کنار افغانستان زیاد است. در شهرها در کنار بازیهای محلی انواع اسباب بازی برای کودکان قابل دسترس است.
والدین باید تلاش کنند زمینه فعالیت ورزشی کودکانشان را در روزهای قرنطینه در خانه فراهم کنند. ورزش‌های گروهی مانند ریسمان بازی و نرمش‌های ساده در محیط خانه نیز مقدور است.
کارشناسان تاکید می‌کنند که ورزش عامل مهم در نشاط و شادابی و تامین سلامت جسم و روح دانش‌آموزان است.
