د آریانا هوايي شرکت چارواکي وايي، چې له دې وروسته به دا شرکت هره اوونۍ د چین ارومچي ښار ته دوه الوتنې ترسره کړي.

دوی همدارنګه په دې الوتنو کې د سوداګرو او مسافرو لپاره د نور ډېرو آسانتیاوو د برابرولو په اړه خبرې کوي.

د آریانا هوايي شرکت رییس عبدالولي صدیقي په دې اړه جوړو شویو مراسمو کې ویلي: که آریانا افغان هوايي شرکت په دې برخه کې فعالیت وکړي؛ نو دا به د افغانستان خلکو ته خدمات وړاندې کړي.

هغه د نرخونو د کنټرول مسوولیت هم لري. که شرکت له کومې ستونزې سره مخ نشي؛ نو همغه لېوالتیا به ولري.

د امارتي هوايي شرکت رییس احمد جان بلال هم یادونه وکړه، چې چین ته د الوتنو زیاتوالی به د سوداګرۍ او د خلکو د تګ راتګ سره مرسته وکړي.

د بهرنیو چارو وزارت د مالیې او ادارې وزیر همدارنګه ټینګار وکړ، چې د هېوادونو ترمنځ د اقتصادي، سوداګریزو او ټولنیزو اړیکو پراختیا به د سیاسي اړیکو پر پراختیا هم مثبت اغېزه ولري.

محمد نعیم ویلي: “اقتصادي او سوداګریزې اړیکې به تر هغه کچې پراخې شي، چې د دواړو هېوادونو ترمنځ اړیکې پیاوړې شي او سیاسي او نورې اړوندې مسلې حل شي.”

په کابل کې د چین سفیر دا ټینګار هم وکړ، چې هېواد یې له افغانستان سره په ټولو برخو کې د اړیکو کچه پراخه کړي.

ژائو شینګ وایي: “چین په تېرو وختونو کې د افغانستان د اقتصادي پراختیا او بیارغونې په لټه کې و او دا هڅې په دې وروستیو کې زیاتې شوې دي. د افغانستان او چین ترمنځ د الوتنو زیاتېدا د اقتصادي او سوداګریزو اړیکو د پراختیا لپاره خورا مهم دي او مونږ هیله لرو، چې دا الوتنې به په راتلونکي کې نورې هم زیاتې شي.”

د یادونې ده، چې د کابل او ارومچي ترمنځ مستقیمې الوتنې له درې کلن ځنډ وروسته د ۱۴۰۲ کال د جوزا په میاشت کې بیا پیل شوې.

د قزاقستان د لومړي وزیرمرستیال سیرک ژومنګارین کابل ته په خپل سفر کې ویلي، چې آستانه به د تورغونډي- هرات د اوسپنې‌پټلۍ پر جوړولو ۵۰۰ میلیون ډالر پانګونه وکړي او د دې پروژې د پرمختګ لپاره به په هرات کې لوژستیکي او ټرانسپورټي شرکت جوړ کړي.

د ریاست الوزراء اقتصادي مرستیالۍ د خپرې شوې خبرپاڼې له مخې، ژومنګارین نن (دوشنبه) له ملا عبدالغني برادر سره په یوه غونډه کې ویلي، چې پر دې پروژې سربېره، قزاقستان د انټرنیټ مزي د غځولو پروژې ته هم چمتو دی، چې پر بنسټ به یې انټرنیټ په ارزانه بیه افغانستان ته ورکړ شي.

ژومنګارين ټينګار کړی، چې قزاق پانګوال په بېلابېلو سکټورونو کې په ځانګړي توګه د افغانستان په کانونو، تېلو او ګازو کې پانګونې ته چمتو دي او د دوی تخنیکي ډلې هم کابل ته راغلې دي.

په دې غونډې کې قزاقستاني لوري د افغان سوداګرو لپاره د ویزې ورکولو، د دواړو هېوادونو ترمنځ د الوتنو پیلولو، د بانکي همکارۍ رامنځته کولو، د ټرانزیټ او دوه اړخیزې سوداګرۍ پراخولو او همدارنګه د روغتیا او تعلیم په برخو کې د ګډې همکارۍ لپاره خپل چمتووالی اعلان کړ.

دغه راز ملا برادر ټینګار وکړ، چې افغانستان د قزاقستان او د سیمې له نورو هېوادونو سره د اقتصادي او سوداګریزو اړیکو د پیاوړتیا لپاره قوي هوډ لري او د دې هدف لپاره یې په دې وروستیو کې د کابل او آستانې ترمنځ د سوداګرۍ حجم درې میلیارډ ډالرو ته د لوړولو لپاره د لارې نقشه لاسلیک کړې ده.

ملا برتادر د لارې نقشې په پلي کولو سره به په بېلابېلو اقتصادي سکټورونو لکه سوداګرۍ، کرنې، کانونو، ټرانسپورټ، ټرانزیټ، اوسپنې‌پټلۍ او صنعت کې د پام وړ مثبت بدلونونه راشي او په دې اړه به پانګونه زیاته شي.

هغه زیاته کړې؛ اسلامي امارت چمتو دی، چې د افغانستان په کانونو کې د پانګونې فرصتونه له قزاقستان سره شریک کړي او د کرنیزو او څارویو محصولاتو د ساتنې او قرنطین په اړه تړونونه لاسلیک کړي.

د اقتصادي چارو مرستیال د دواړو هېوادونو ترمنځ د بانکي اړیکو پر پراختیا او د افغانستان د تېلو د ساحو د پراختیا او اکتشاف په برخه کې پر ګډه همکارۍ ټینګار وکړ.

د افغانستان بهرنیو چارو وزارت ویلي، چې په کابل کې د چین سفیر ژائو شینګ د بهرنیو چارو وزارت د مالي او ادارې مرستیال محمد نعیم سره په لیدنه کې افغان پلاوي ته د شانګهای د همکاریو ټولنې د سږ کال په غونډه کې د ګډون بلنه ورکړه.

بهرنیو چارو وزارت د یکشنبې پر ورځ (د وري یودېرشمه) په یوه رسنیزه خبرپانه کې د “دوه اړخیزو همکاریو د ډېرې پراختیا” لپاره د چین له لېوالتیا  خبر ورکړ.

په خبرپاڼه کې د ژائو ژشینګ د څرګندونو له مخې ویل شوي، چې چین د افغانستان د نږدې ګاونډي په توګه له دې هېواد سره د خپلو اړیکو پیاوړتیا ته “ډېر اهمیت ورکوي” او چمتو دی، چې د دواړو هېوادونو ترمنځ د اړیکو د پراختیا لپاره نور ګامونه هم پورته کړي.

د غونډې په بهیر کې محمد نعیم ویلي: “افغانستان او چین ګاونډ هېوادونه دي او د ګاونډیانو ترمنځ مثبتې اړیکې د دواړو هېوادونو لپاره اړینې دي.”

له دې مخکې اسلامي امارت د شانګهای همکاریو ټولنې سرمشریزې ته، چې د ۲۰۲۴ کال د اوکټوبر پر پېنځلسمه او شپاړلسمه په اسلام آباد کې جوړه شوې وه؛ نه و بلل شوی.

د راپورونو له مخې؛ په شانګهای همکاریو ټولنه کې د افغانستان غړیتوب د ۲۰۲۱ کال له سپټمبر راپدېخوا غیر فعال دی.

افغانستان د ۲۰۱۲ کال د جون پر اوومه د شانګهای همکاریو ټولنې څارونکی غړی شو؛ خو له غړیتوب راپدېخوا یې په فعاله توګه په ټولنه کې ګډون ندی کړی.

ټاکل شوې، چې د شانګهای همکاریو ټولنې پېنځه‌ویشتمه سرمشریزه د روان کال په دوه‌یمه نیمایي کې د چین پر کوربتوب ترسره شي.

دا غونډه د خوړو خوندیتوب، انرژۍ، چاپېریال او د ترهګرۍ پر وړاندې مبارزې ته ورته مسلو په اړه د بحث کولو ښه فرصت دی.

د شانګهای همکاریو ټولنه، چې د نړیوال ناخالص کورني تولید ۲۵ سلنه او د نړۍ د نفوس ۴۰ سلنه جوړوي؛ د خپلو غړو ترمنځ د اقتصادي، سوداګرۍ او امنیتي همکاریو په پیاوړتیا کې مرسته کوي.

د شانګهای همکاریو ټولنې پر سرمشریزې سربېره به په چین کې د دې ټولنې د میکانیزمونو له ۴۰ څخه ډېرې غونډې ترسره شي.

د دې غونډې په بهیر کې د بهرنیو چارو مرستیال د چین د همکارۍ او بشري مرستو، په ځانګړي توګه د افغان کډوالو لپاره د ستاینې ترڅنګ ویلي؛ چین د هغو هېوادونو له ډلې څخه دی، چې په تېرو څلور کلونو کې یې له اسلامي امارت سره نږدې سیاسي او ډیپلوماټیکې اړیکې درلودې او په رسمي ډول یې په بیجینګ کې د اسلامي امارت سفیر هم ترلاسه کړی دی.