د اروپايي ټولني پر ملاتړ د کندهار په خاکرېز ولسوالۍ کي د اوبو یو بند، چې د ۱۳۱ زره مټره مکعب اوبو د زیرمه کولو وړتیا لري؛جوړ شو.

یاده پروژه به مرسته وکړي، چي په ۱۲ کلیو کي ۲ زره ۵۰۰ کورنیو ته د څښاک پاکې اوبه ورکړي او ورسره به د ځمکې لاندې اوبه راپورته او د سېلابونو ګواښ کم شي.

سیمه‌ییزو چارواکو له دې نوښت هرکلی کړی او دا یې په سیمه کې د اوبو کمښت او د خوړو خوندیتوب پیاوړتیا لپاره یو مهم ګام بللی دی.

دا پروژه د افغان بنسټونو او نړیوالو شریکانو لخوا په کلیوالي پراختیا او چاپېریال ساتنې کې د پانګونې لپاره د پراخو هڅو یوه برخه ده.

دغه راز دا پروژه د اقلیمي بدلون له کبله رامنځته شویو ننګونود مخنیوي پر وړاندې، په سویلي افغانستان کې د اوږدمهاله ثبات او سوکالۍ پر لوري د یو اغېزمن ګام په توګه لیدل کیږي.

د بهرنیو چارو وزارت چارسمبالي امیر خان متقي د ملګرو ملتونو د مخدره توکو او جرمونو دفتر (UNODC) د عملیاتي څانګې له مشر بو متیانس سره په لیدنه کې ویلي؛ اسلامي امارت د مخدره توکو پر وړاندې په خپل دریځ کې “جدي” دی او اجازه به ورنکړي، چې ټولنه او سیمه مو بیا دا پدیده ورنځوي.

د بهرنیو چارو وزارت په رسنیزه خبرپاڼه کې راغلي، چې په دې لیدنه کې د مخدره توکو د کښت، تولید، قاچاق او د روږدو کسانو د درملنې په اړه د اسلامي امارت د اغېزمنو هڅو او لاسته راوړنو په اړه پوره بحثونه وشول.

متقي د مخدره توکو پر وړاندې مبارزه تاریخي وبلله او وایي، چې د هېواد ټولې ادارې او امنیتي ځواکونه په جدي توګه د دې پدیدې پر وړاندې ولاړ دي.

 هغه همدارنګه له نړیوالې ټولنې وغوښتل، چې د افغان بزګرانو لپاره د بدیل معیشت، د عاید قانوني سرچینو چمتو کولو او د څارویو، کرنې او د کوچنیو تولیدي پروګرامونو په رامنځته کولو کې همکاري وکړي.

هغه اندېښمن شوی؛ افغانستان ته د مخدره توکو قاچاق یو جدي ګواښ ګرځیدلی او له نړیوالې ټولنې یې وغوښتل، چې له هېواد څخه بهر د دې ستونزې د حل لپاره عملي ګامونه پورته کړي.

بو متیانس هم افغانستان ته خپل سفر اړین یاد کړ او د مخدره توکو پر وړاندې یې د اسلامي امارت له پرېکنده هڅو ستاینه وکړه او ترسره شوي کمپاینونه یې مثبت وارزول.

دواړو خواوو همدارنګه ټینګار وکړ، چې د مخدره توکو پر وړاندې مبارزه باید غیر سیاسي پاتې شي، د بشري همکارۍ روحیه باید وساتل شي او د مخدره توکو د مخنیوي په اړه غونډې باید عملي پایلې ولري.

ازبکستان، افغانستان او پاکستان د مرکزي او سویلي آسیا ترمنځ د سوداګرۍ د ودې لپاره د درې اړخیز ټرانسپورټي دهلیز د پراختیا له لارې د سیمه‌ییزو اړیکو په اړه خپلې ژمنې بیا تائید کړې.

د دې درې هېوادونو د ټرانسپورټي چارو چارواکو د ازبکستان- افغانستان- پاکستان دهلیز د پراختیا په اړه د ګډ پلان د مسودې بیاکتنې او وروستي کولو لپاره مجازي ناسته ترسره کړه.

دا ناسته د ازبکستان د ولسمشر د فرمان له مخې جوړه شوې، چې د هېواد د ټرانسپورټ او لوژسټیک سیسټمونو د پرله‌پسې پراختیا غوښتنه کوي.

د ټرنډ د راپور له مخې؛ بحثونه د توکو باري حرکت پر ښه کولو، د سوداګرۍ خنډونو لرې کولو او د پولې هاخوا لوژسټیک ساده کولو لپاره د عملي اقداماتو پېژندلو راوڅرخېدل.

درې واړو هېوادونو هوکړه وکړه، چې پلان وروستی کړي او اړینې کورنۍ غوښتنې د لاسلیک لپاره چمتو کړي.

دا نوښت په ټوله سیمه کې د سوداګرۍ او اقتصادي همکارۍ د پیاوړتیا پر لوري یو اړین ګام ګڼل کیږي. دا د څو هېوادونو د اوسپنې‌پټلۍ ګډه پروژه ده، چې ترمز- مزار شریف- کابل- پېښور سره نښلوي، چې د لومړی ځل لپاره د ۲۰۲۱ کال په فبروري کې پرې درې اړخیزه رسمي هوکړه وشوه.

تمه ده، چې د ۵ میلیارډ ډالرو پر اټکل شوي لګښت د اوسپنې‌پټلۍ دهلیز به په کال کې تر ۲۰ میلیون ټنو پورې بار د لېږد وړتیا ولري، چې له بشپړېدنې سره به د ځمکې له لارې د سوداګرۍ یوه مهمه لار چمتو او اروپا، روسیه، مرکزي آسیا، افغانستان، پاکستان، هند او د سویل ختیځې آسیا پراخه سیمه سره ونښلوي.

د درې واړو هېوادونو چارواکي دا دهلیز د بدلونکې بېخبنايي پروژې په توګه ګوري، چې نه یوازې به ورسره سیمه‌ییز تجارت زیات شي، بلکې په تاریخي توګه کم تړاو لرونکې سیمه کې به ژیوپولیتیک اتصال او اقتصادي ادغام ته هم وده ورکړي.