نن( پنجشنبه د وري پر اوومه) د هېواد د رسنیو په مرکز کې د شل میلیارډ افغانیو پر ارزښت د دوه سوه اته‌ویشت میګاواټه برښنا د تولید تړونونه لاسلیک شول.

د ریاست الوزرا اقتصادي مرستیال په دې مراسمو کې له یادو قراردادي شرکتونو څخه غوښتنه کړې، چې د دې پروژو چارې منظمې ترسره کړي.

د برښنا شرکت مسوولینو ويلي، چې له دې سره به د افغانستان برښنا تولیدي کچه لوړه او همدارنګه سلګونه کسانو ته کاري زمینه برابره شي.

په دې قردادونو کې د برښنا تولید په بېلا بېلو ولایتونو کې ترسره کیږي.

نوموړي زياته کړې؛ دا پروژې، چې له کورنیو او بهرنیو شرکتونو سره لاسلیک شوي؛ په کې د ۲۲۸.۴۵ مېګاواټه بادي، حرارتي (ګازي) او لمریزې برښنا تولید لپاره د سب سټېشنونو جوړول او مزو غځول شامل دي.

د برښنا شرکت مسوولینو ویلي؛ دا پروژې په لاندې ډول دي:

۱- د بلخ ولایت په دهدادي ولسوالي کې د ۴۰ مېګاواټه لمریزې برښنا تولید

۲- په هرات ولایت کې د ۵ مېګاواټه لمریزې برښنا تولید

۳- په لغمان ولایت کې د ۱۰ مېګاواټه لمرېزې برښنا تولید

۴- په هرات ولایت کې د ۴۲ مېګاواټه بادي برښنا تولید

۵- د لوګر ولایت په محمداغه ولسوالۍ کې د سب سټېشن جوړول

۶- د ننګرهار په شیخ مصري کې د ۴۰ مېګاواټه لمریزې برښنا تولید

۷- د جوزجان ولایت په شبرغان کې د ۵۰ مېګاواټه حرارتي (ګازي) برښنا تولید

۸- د لوګر ولایت په محمداغه ولسوالۍ کې د ۴۰ مېګاواټه لمریزې برښنا تولید

۹- له زابل څخه تر کندهار پورې د غځېدونکې پروژې د پاتې چارو بشپړول او په سب سټېشنونو کې یې د SVC سسټمونو نصبول

۱۰- له کجکي څخه تر کندهار پورې د ۱۱۰ کیلو ولټ برښنامزې د غځولو پاتې چارې بشپړول.

د اقتصاد وزارت چارسمبالي( سرپرست) دین محمد حنیف د څرګندونو له مخې؛ افغانستان باید د برښنا د تولید په برخو کې پانګونه ډېره کړي، چې پر  ځان‌بسیاینې ته ورسیږي.

افغانستان هرکال میلیونونه افغانۍ بهرنيو هېوادونو ته د برښنا لګښت ورکوي .

د یادونې ده، چې بیات‌پاور شرکت لومړنی افغان شرکت دی، چې له ګاز څخه برښنا تولیدوي او په تېرو پېنځه کلونو کې یې د یو میلیارډ کیلو ولټ ساعت برښنا تولید کړې او د خلکو له تود هرکلي سره مخ شوی دی.

له هغې وروسته، چې اروپايي ټولنې د روسیې پر مایع ګاز بندیزونه ولګول؛ افغانستان او منځنۍ آسیا ته د دې ګاز صادرات زیات شوي دي.

د رویټرز د څرګندونو له مخې؛ په تېرو دوه میاشتو کې افغانستان ته د روسیې د مایع ګازو صادرات ۵۲ سلنه زیات شوي، چې ۷۱ زره ټنو ته رسېدلي دي.

رویټرز خبري آژانس د سرچینو د څرګندونو له مخې راپور ورکړی، چې تېر کال د روسیې د مایع ګاز په اړه د اروپایي اتحادیې بندیزونه افغانستان ته د دې محصول په صادراتو کې زیاتوالی راوست.

د دې راپور له مخې؛ دا بندیزونه تېر کال د پولینډ لخوا، چې د روسیې د مایع ګاز یو له لویو واردونکو څخه دی وړاندیز شوي وه او په دسمبر کې پلي شول.

په مایع ګاز کې پروپان او بوټان شته دي، چې په ټولیزه توګه د موټرو د سونګ توکو په توګه، د تودولو لپاره او د نورو پټروشیمي  محصولاتو په تولید کې کارول کیږي.

د صنعتي سرچینو د څرګندونو له مخې؛ د روسیې له فابریکو څخه د اوسپنې پټلۍ له لارې د مایع ګاز (LPG) د عرضې په ګډون له قزاقستان سره د کاز‌روس‌ګاز ګډه پروژه د روان کال په جنورۍ او فبرورۍ کې د تېر کال د ورته وخت پر پرتله ۸۰ سلنه زیاته شوې، چې ۱۴۰ میټریک ټنو ته رسېدلې ده.

افغانستان ته د دې ګازو صادرات، چې په سیمه کې د روسیې د مایع ګازو ترټولو لوی مصرف کوونکی دی، په دې موده کې ۵۲ سلنه زیات شوي، چې ۷۱ مټریک ټنو ته رسېدلي دي.

سوداګر تمه لري، چې افغانستان ته د مایع ګازو صادرات نور هم زیات شي.

د دوی د څرګندونو له مخې؛ د افغانستان د مایع ګازو کلنۍ تقاضا شاوخوا ۷۰۰ زره میټریک ټنه اټکل شوې ده.

د صنعت او سوداګرۍ وزارت چارسمبالي(سرپرست) نورالدین عزیزي او په کابل کې د چین سفیر ژاو شینګ، چین ته د افغانستان د صادراتو په ځانګړې توګه د جلغوزیو، انارو، ګران بیه ډبرو او منرالونو لکه نیفرایټ، اونکس، لاجور او تالک د صادراتو د زیاتوالي په اړه خبرې وکړې.

د صنایعو او سوداګرۍ وزارت د رسنیزې خبرپاڼې له مخې؛ د سې‌شنبې د ورځې په دې بحث کې موخه چین ته د مستقیمو صادراتو د اسانتیاوو برابرول ول، چې ورسره به هېواد ته د افغان توکو د ټرانزیټ او ټرانسپورت او همدارنګه د اړتیا وړ ماشینونو د واردولو لګښتونه کم شي.

په دې خبرپاڼه کې زیاته شوې، چې عزیزي او ژاو شینګ هوکړه وکړه، چې د پوره همغږۍ، سوداګریزو اړیکو پراختیا او د سوداګرۍ اسانتیا لپاره به منظمې ناستې ترسره کړي.

دا په داسې حال کې ده، چې د افغانستان لپاره د چین ځانګړي استازي یو شیاونګ د ایران، پاکستان او قطر  د بهرنیو چارو وزارت له استازو سره بېلابېلې لیدنې ترسره کړي دي.