له هغې وروسته، چې امریکایي ځواکونو د یکشنبې پر ورځ درې ایراني اټومي سایټونه پر نښه کړل؛ د اسرائیل ولسمشر د ډونالډ ټرمپ د پرېکړې ستاینه وکړه، ملګرو ملتونو د تاوتریخوالي د کمولو غوښتنه وکړه او ایران او ځینو نورو هېوادونو بریدونه وغندل.

دغه راز یو شمېر هېوادونو او بنسټونو د ایران پر اټومي تاسیساتو د امریکا هوایي بریدونو ته غبرګون ښودلی او په ځانګړي توګه د تهران متحدینو دغه بریدونه غندلي دي.

دغه راز یو شمېر ډموکراټ امریکایي سناتورانو بیا د ایران پر وړاندې د ټرمپ دغه اقدام غیر قانوني ګڼلی او د ټرمپ د جنګي واکونو د محدودولو غوښتنه یې کړې ده.

امریکایي ډموکراټ سناتور برني سنډرز ویلي: ” پر ایران برید نه یوازې خبرداری دی، بلکې سخت د امریکا د اساسي قانون خلاف دی، تاسې ټول پوهیږئ، چې یوازې کانګرس کولی شي؛ ولسمشر ته د دې حق ورکړي.”

د اسرائیلو ولسمشر اسحاق هرتزوګ بي بي سي ته ویلي، چې د امریکا په برید کې د ایران اټومي پروګرام ته لوی ګوزار ورکړ شوی؛ خو جزئیات یې اوس هم روښانه کېدلو ته اړتیا لري.

 هغه د ایران پر اټومي تاسیساتو برید د امریکا پرېکړه تاریخي زړورتیا وبلله.

هرتزوګ زیاته کړې؛ هغه د امریکا له برید څخه خبر نه و او کله، چې له خوبه راویښ شو؛ وپوهېده، چې برید شوی دی.

د یمن ایران پلوه حوثي غورځنګ مشرتابه د یکشنبې پر ورځ اعلان وکړ، چې د امریکا  ولسمشر ډونالډ ټرمپ د ادارې لخوا “بې پروا یرغل “د ایران د وروڼو خلکو پر وړاندې د جګړې څرګند اعلان دی.” حوثیانو زیاته کړۍ: “مونږ د ایران د وروڼو خلکو لپاره خپل بشپړ ملاتړ اعلانوو.” حوثیانو په سره سمندر کې د امریکایي کښتیو پر وړاندې د نورو بریدونو ګواښ هم تکرار کړ.

د اروپايي کمیسیون رییس ډیپلوماسۍ ته دواړو لورو د راګرځېدو غوښتنه کړې؛ خو د ایران بهرنیو چارو وزیر وایي، چې امریکا او اسرائیل د خبرو لړۍ له منځه یوړه او نور ډیپلوماسي اغوراوی ندی.

د ایران بهرنیو چارو وزارت د دغه برید په غبرګون کې ویلي، چې امریکا د ایران پر وړاندې خطرناکه جګړه پیل کړې او دوی له ځانه د دفاع حق خوندي ګڼي.

عباس عراقچي دغه راز ویلي، چې نوره ډیپلوماسي نشته؛ ځکه، چې امریکا او اسرائیل د خبرو اترو لړۍ له پرې کړه. ” ټرمپ نه یوازې نړیوالو قوانینو ته شاه کړې، بلکې د امریکا خلک یې هم وغولول؛ ایران به له خپلې ځمکنۍ بشپړتیا او خلکو دفاع ته روانه وساتي او د ملي امنیت د ساتنې لپاره ټول انتخابونه په پام کې لري.”

د ایران بهرنیو چارو وزیر  د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ له ایران سره پر خیانت تورن کړ.

سید عباس عراقچي د ترکیې له استانبول څخه نړیوالې ټولنې ته د وینا پر مهال ویلي؛ ایران د امریکا له “تېري سره مخ شو”.

دغه راز نوموړي د ملګرو ملتونو له امنیت شورا څخه غوښتنه وکړه، چې بیړنۍ غونډه راوبولي.

پر ایران د امریکا برید په سیمه کې د ترینګلتیاو له زیاتوالي او پراختیا اندېښنې زیاتې کړې او له همدې کبله د فارس خلیج هېوادونه د احتیاطي تدابیرو د نیولو په حال کې دي.

دغه راز د عمان، مصر، عراق، یمن، سعودي عربستان او پاکستان په ګډون د سیمې هېوادونه پر ایران د امریکا برید غندي.

قطر، لبنان، بحرین، ترکیه او یو شمېر نور هېوادونه د ترینګلتیاوو له زیاتوالي اندېښنه څرګندوي.

د ترکیې بهرنیو چارو وزارت په خبرپاڼه کې راغلي: ” ترکیه د ایران پر اټومي تاسیساتو د امریکا د برید له احتمالي پایلو سخته اندېښمنه ده. دا سیمه‌ییزه جګړه ښايي پر نړیواله کچه پراخه شي؛ مونږ نه غواړو، چې د دې ناورین رامنځته کوونکې سناریو پر رښتیا بدله شي.”

د ملګروملتونو عمومي منشي وایي، پر ایران د امریکا برید د بحران د زیاتېدو خطر دی.

 انټونیو ګوترش ټینګار کوي، ښایي وضعیت له کنټروله بهر شي.

نوموړی وایي: ” په دې حساسو شېبو کې ډېره مهمه ده، چې د بحران له زیاتوالي ډډه وشي؛ هیڅ نظامي حل لاره نشته، یوازنۍ لار ډیپلوماسي ده، چې سولې ته د رسېدو غوره هیله ده.”

د اټومي انرژۍ نړیوال سازمان هم سبا بېړنۍ غونډه کوي.

یاد بنسټ وایي په ایران کې پر ۳ اټومي تاسیساتو د امریکا له برید وروسته د راډیو اکټیف د وړانګو هیڅ کچه نده لیدل شوې.

دا په داسې حال کې ده، چې د ایران پوځ ویاند ویلي، چې د لومړي ځل لپاره، د اسرائیلو پر وړاندې په  نويو عملیاتو کې “خیبرشکن” بالیستیک توغندی وکارول شول.

د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ د سې‌شنبې پر سهار ( د غبرګړلي اووه‌ویشتم) ویلي، چې هغه د ایران د اټومي پروګرام رښتینی پای غواړي او زیاتوي، چې په منځني ختیځ کې بدلونه به د ورځې په وروستیو کې له سپینې ماڼۍ وڅاري.

ټرمپ د کاناډا پرکوربتوب د جي -۷  له سرمشریزې څخه د بېرته راستنېدا پر مهال په الوتکه کې خبریالانو سره په خبرو کې د ایران او اسرائیل په جګړه کې د اوربند د غوښتنې کولو امکان رد کړ.

“ما ندي ویلي، چې د اوربند په لټه کې یم. “

د CBS نیوز د خبریال جنیفر جاکوبز د څرګندونو له مخې، هغه په ایکس پاڼه کې لیکلي: ” ټرمپ د هغې پرځای د ایران د اټومي فعالیتونو بشپړ پای ته رسېدو پر اړتیا ټینګار وکړ.

هغه زیاته کړې، چې د هغه هدف یو “ارښتینی پای” دی؛ پدې معنا، چې ایران باید “په بشپړه توګه اټومي وسلې پریږدي.”

د اسرائیلو د پرله‌پسې بریدونو په اړه ټرمپ وویل: “اسرائیلیانو پر ایران بریدونه کم کړي ندي. ” په راتلونکو دوه ورځو کې به پوه شئ. هیچا تر اوسه په بریدونو کې کمی نه دی راوستی.”

د اسرائیلو د روانو پوځي بریدونو په اړه ټرمپ وویل: “اسرائیليان پر ایران خپل بریدونه نه‌کوي. تاسې به په راتلونکو دوه ورځو کې وپوهیږئ. تاسو به پوه شئ. تر اوسه پورې هیچا خپله چټکتیا نده کمه کړې.”

ټرمپ د امریکا ګټو ته د هر راز شوني ګواښ په اړه، وویل؛ ایران پوهیږي، چې د امریکا سرتېرو ته به زیان نه رسوي. هغه خبرداری یې ورکړ؛ که زمونږ خلکو ته څه زیان ورسیږي، نو له سخت غبرګون سره به مخ شي.”

له ایراني چارواکو سره د لیدو لپاره د سټیوویټکوف یا مرستیال ولسمشر جي ډي وینس په څیر د امریکایي استازو د لېږلو په اړه وپوښتل شول؛ ټرمپ بې ژمنې پاتې شو. هغه وویل “زه کولی شم” او زیاته یې کړه؛ د هغه پرېکړه “په دې پورې اړه لري، چې کله بېرته ستون شم؛ نو څه به پېښیږي.”

د ایران له پلازمېنې تهران څخه د وتلو د غوښتنې په اړه وپوښتل شو؛ ټرمپ وویل، چې هغه غواړي “خلک خوندي وي.”

 کله، چې وپوښتل شو؛ آیا د ګډو ځواکونو لوی درستیز او د امریکا دفاع وزیر هغه ته د پوځي پلان جوړونې اختیارونه چمتو کړي دي. که ایران په منځني ختیځ کې پر امریکایي اډو برید وکړي؛ ټرمپ د تبصرې کولو څخه ډډه وکړه او ویې ویل: “زه تاسې ته دا نشم ویلی.”

ټرمپ پدې اړه هم تبصره وکړه؛ آیا د اتو ډلو ډلې – د امریکا د کانګرس د مشرانو یوه ډله، چې حساسو استخباراتو ته لاسرسی لري – د وضعیت په اړه معلومات ورکړل شوي دي، هغه وویل؛ دوی به یې وکړي، مګر “دا په دې پړاو کې اړینه نده”.

اسرائیلي چارواکو راپور ورکړی، چې د ایران د توغندیو بریدونو لږ تر لږه ۲۴ کسان وژلي او سلګونه نور یې ټپیان کړي دي.

ایران ویلي، چې د اسرائیلو په بریدونو کې لږ تر لږه ۲۲۴ کسان وژل شوي او له ۱۰۰۰ څخه ډېر یې ټپیان دي.

بریټانیا د لومړي ځل لپاره د دې هېواد د بهرنیو استخباراتو (MI6) مشره ښځه وټاکله.

۴۷ کلنه بلیز مټروولي د بریټانیا د استخباراتو مسلکي افسره ده.

د بریټانیا حکومت د یکشنبې پر ورځ اعلان وکړ، چې میرمن مټروولي اوس د MI6 د ټکنالوژۍ د څانګې مشري پر غاړه لري او په استخباراتي کړۍ کې د “Q” پر نوم پېژندل کیږي.

بلیز مټروولي په ۱۹۹۹ کال کې د دې هېواد له استخباراتو سره یوځای شوه او د خپل مسلک ډېره برخه یې د منځني ختیځ او اروپا  په عملیاتي ماموریتونو کې تېره کړې ده.

میرمن مټروولي ویلي: “زه ویاړم، چې د دې بنسټ د مشرۍ لپاره غوره شوې یم.”

رویټرز راپور ورکړی، چې د MI6 اوسنی مشر ریچارډ مور به سږ کال په مني کې له دندې ګوښه شي او میرمن مټرولي به د مور له ګوښه کېدا وروسته د دې ځواکمنې ادارې مشري پر غاړه واخلي.

میرمن مټروولي به نوره د “C” پر نوم پېژندل کیږي.

د بریټانیا د استخباراتي اداره، چې د MI6 پر نوم پېژندل کیږي؛ د نړۍ یو له خورا پیاوړو جاسوسي ادارو څخه دی، چې څه باندې یوه پېړۍ مخکې په ۱۹۰۹ زېږدیز کال کې جوړه شوې ده.

دې بنسټ ويلي؛ “زمونږ ماموریت د بهرنيو اطلاعاتو راټولول دي، چې د انګلستان ملي امنیت او اقتصادي هوساینې ساتنه او د جدي جرمونو مخه ونیول شي. مونږ حکومت ته ځواب ویونکي یوو او د هرنیو چارو وزیر تر څارنې لاندې کارکوو.”

ښځو پخوا د کورنیو استخباراتي ادارو (MI5) او د انګلستان د حکومت د مخابراتو مرکزي دفتر (GCHQ) د مشرانو په توګه دنده ترسره کړې؛ خو دا لومړی ځل دی، چې یوه ښځه د MI6 د مشرې لپاره ټاکل شوې ده.

د بریټانیا لومړي وزیر کی‌ر سټارمر، چې دا مهال د ۷ – ډلې د سرمشریزې لپاره په کاناډا کې دی وویل: “د مټروولي ټاکنه په داسې وخت کې ترسره کیږي، چې انګلستان په بې‌ساري توګه له ګواښونو سره مخ دی.”

سټارمر د دې ګواښونو په اړه جزئیات ورنکړل؛ خو داسې ښکاري، چې روسیه، چین او ایران اوسمهال د دې هېواد لپاره جدي بهرني ګواښونه ګڼل کیږي.