سوداگري
د آمو سیند حوزې د نفتو د استخراج قرارداد له یو چینایي شرکت سره لاسلیک شو

د پنجشنبې پر ورځ ( د مرغومي ۱۵ ) د حکومت د یوه خبري کنفرانس پر مهال د رییس الوزراء د اقتصادي مرستیال ملا عبدالغني برادر آخوند او په کابل کې د چین سفیر وانګ یو په حضور کې د کانونو او پترولیم وزارت او CAPEIC چینایي شرکت ترمنځ لاسلیک شو.
په دې اړه په جوړو شویو مراسمو کې د کانونو او پترولیم وزیرشیخ شهاب الدین دلاور ویلي: نن به د امیر المؤمنین حفظه الله د امر او د رییس الوزراء او د رییس الوزراء د اقتصادي معاونیت له سپارښتنې سره سم له چینایي شرکت سره د تېلو د استخراج قرارداد لاسلیک کړو.
د کانونو او پترولیم وزارت د وزیر د څرګندونو له مخې؛ د تېلو د استخراج او اکتشاف ساحې ټولیز مساحت ۴۵۰۰ کیلومتر مربع دی، چې د سرپل، جوزجان او فاریاب ولایتونو د قشقري، زمردسای، بازارکمی، آق دریا او انګوت سیمې په کې دي.
د معلوماتو پر بنسټ په ۵ اکتشافي سیمو کې د تېلو کچه ۸۷ میلیون بېلره اټکل شوې، چې د نورو ساحو په اکتشاف سره به د قشقري د نفت او ګازو پروژې ورځنی تولید له ۲۰۰ ټنه څخه، ۱۰۰۰ ټنه ته لوړ شي.
د کانونو او پترولېم وزیر زیاته کړې، چې د یاد قرارداد پر بنسټ؛ د تېلو او نفتي توکو پروسس به په افغانستان کې تر سره کېږي او د قرارداد د مفادو له مخې په اول کال کې قراردادي شرکت ۱۵۰ میلیون دالر پانګونه کوي، چې په ۳ کلونو کې به دغه اندازه ۵۴۰ میلیون دالرو ته ورسېږي او د پروژې له پلي کېدو سره به ۳۰۰۰ کسانو ته د کار زمینه هم برابره شي.؛ خو د فني او تخنکی افراد د کمي پر وخت قراردادی شرکت کولی شي خپل فني کسان راولېږدوي.
شهاب الدین دلاور ويلي؛ دا مهال په ۵ اکتشافي سيمو کې ۸۷ ميليون بېرله تېل زېرمه دي او د نورو ساحو له استخراج سره به د قشغري د نفتو او ګازو د پروژې ورځني توليد له ۲۰۰ ټنو څخه ۱۰۰۰ ټنو ته ورسېږي.
نوموړي په ډاګه کړي؛ افغان حکومت په دغه قرارداد کې ۲۰ سلنه پانګونه کړې او ۱۵ سلنه یې د افغانستان حق الامتیاز دی، چې وروـ ورو به د حکومت ونډه ۷۵ سلنې ته ورسېږي.
د یاد قرارداد د لاسلیک په مراسمو کې د ریاست الوزراء اقتصادي مرستیال ملا عبدالغني برادر ویلي: تېر کال په بېلابېلو برخو کې ښه پرمختګونه شوي او د افغانستان د اقتصادي ودې او پر ځان بسیاینې لپاره دوامدارې هڅې روانې دي.
د ریاست الوزراء اقتصادي مرستیال له قراردادي شرکت څخه وغوښتل، چې استخراجي چارې د نړیوالو معیارونو سره سمې پر مخ یوسي او د سیمې خلکو ته عام المنفعه خدمتونه برابر کړي.
دغه راز د کانونو او پترولېم وزارت ته یې لارښوونه وکړه، چې د قرارداد له پلي کېدو څخه هر اړخیزه څارنه وکړي او د کومې ستونزې د رامنځته کېدو په وخت کې موضوع له اقتصادي کمیسیون سره شریکه کړي.
په کابل کې د چین سفیر وانګ یو د قرارداد له لاسلیکه خوښي وښوده او وایي، چې دغه قرارداد د افغانستان د اقتصادي ودې او پر ځان بسیاینې لپاره ډېر مهم دی.
همداراز نوموړي زیاته کړې، چې د یاد قرارداد لاسلیکېدل د دواړو هېوادونو د ښې همکارۍ څرګندویي کوي او له دواړو لوریو یې وغوښتل، چې د همغږۍ له مخې د قرارداد د ګټورتیا لپاره زمینه برابره کړي.
د نوموړي د څرګندونو له مخې، اوسمهال د آمو دريا له تېلو څخه هره ورځ له ١٥٠ څخه تر ٢٠٠ ټنو پورې تېل استخراجېږي، چې له دې وروسته به ۱۰۰۰ ټنو ته ورسیږي.
په دې مراسمو کې د اقتصاد وزارت مرستیال ملا عبدالغني برادر اخند وویل، چې په تېر یوه کال کې د هېواد د اقتصادي ودې او پر ځان بسیاینې په برخه کې مهم کارونه ترسره شوي دي.
هغه زیاته کړې، په دې وروستیو کې د اقتصادي کمیسیون له لوري ګڼې پروژې منظورې شوي او له پلي کېدو سره به یې د هېواد د آبادۍ او عامه هوساینې لپاره اساسي ګامونه پورته شي.
ملا عبدالغني برادر دغه راز د کانونو او پټروليم له وزارت څخه وغوښتل، چې د قرارداد د مادو د تطبيق هر اړخيزه څارنه وکړي او د ستونزې په صورت کې دې ژر تر ژره اقتصادي کميسيون ته مراجعه وکړي.
په کابل کې د چین سفیر وانک یو، چې په دغو مراسمو کې یې حضور درلود، د دغه تړون له لاسلیکولو خوښي څرګنده کړې او وایي: دغه قرارداد د افغانستان د اقتصادي ودې او پر ځان بسیاینې لپاره مهم دی. دا د دواړو هېوادونو ترمنځ د همکارۍ او تعامل ښه بېلګه ده.
وانک یو له قراردادي شرکت څخه وغوښتل، چې د قرارداد د احکامو مطابق ورسپارل شوې دندې په دقت سره ترسره او همدارنګه یې له کانونو او پترولیم وزارت څخه وغوښتل، چې له قراردادي شرکت سره په نږدې همغږي کې د دغه قرارداد د اغېزمن تطبیق لپاره زمینه برابره کړي.
تازه خبرونه
ایران د افغانستان د اوسپنې په کانونو کې ۵ میلیارډ ډالر پانګونه کوي
په کابل کې د ایران سفیر ویلي، چې د افغانستان بډایه کاني سرچینې د دواړو ګاونډ هېوادونو ترمنځ د همکارۍ لپاره یو ښه فرصت دی.

د ایران فارس نیوزخبري سرچینې د خبر له مخې؛ ایران هڅه کوي، چې د افغانستان د اوسپنې کانونو په استخراج کې پېنځه میلیارډ ډالر پانګونه وکړي.
په کابل کې د ایران سفیر ویلي، چې د افغانستان بډایه کاني سرچینې د دواړو ګاونډ هېوادونو ترمنځ د همکارۍ لپاره یو ښه فرصت دی.
د راپور له مخې ایران په دې پانګونه کې نږدې شپږ سلنه ګټه تر لاسه کوي، چې د نشر شويو ارقامو پر بنسټ ۳۰ میلیارډ ډالرو ته رسیږي.
د هېواد د کانونو او پټرولیم وزارت هم وايي، چې په دې وروستیو کې د افغانستان او ایران ترمنځ د اقتصادي اړیکو د پراختیا ترڅنګ د ایران له لوري د افغانستان د کانونو په سکټور کې پر پانګونه خبرې اترې روانې دي.
د کانونو او پټرولیم وزارت ویاند همایون افغان ویلي؛ د افغانستان او ایران حکومتونو ترمنځ له بل هر وخت ښې اړیکې شته او د افغانستان د کانونو په سکټور کې ایراني لوری د پانګونې لېوالتیا لري او په دې برخو کې له ایراني لوري سره ناستې شوي او نورې ناستې هم رواني دي.
د خصوصي سکټورځیني غړي وايي، چې ایران د اوسپنې د استخراج په برخه کې لوړ ظرفیت لري او پانګونه یې د هېواد د صنعت په پراختیا کې مهم ګام بولي.
د اوسپنې ویلې کولو د ټولنې اجرائیه رییس عبدالنصیر رشتیا وایي: ((افغانستان د اوسپنې د کانونو په پرخه کې تر ټولو لوی ظرفیت لري؛ خو هیله ده، چې د هېواد د کانونو د استخراج او پروسس چارې په هېواد کې دننه تر سره شي، چې ګټورتوب يي پراخ شي)).
د اقتصادي چارو یوشمېر کارپوهانو ويلي؛ که د ایرن له لوري د افغانستان د کانو نو په سکټور کې پانګونه وشي له دې سره به د دواړه هېوادونو د اقتصادي اړیکو د پرا ختیا ترڅنګ په هېواد کې د بې روزګارۍ کچې د را ټیټدو ترڅنګ به د ملي عوایدو د زیاتېدو لپاره هم زمینه برابره کړي.
د ایراني رسنیو د معلوماتو له مخې؛ ایران له تېر و څو کلونو راپدېخوا د افغانستان د کانونو په سکټور کې ۲.۳ میلیارډ امریکايي ډالرو تړونونه تر لاسه کړي، چې په دې تړونونو کې د اوسپنې کانونو استخراج هم شامل دی، چې په کې به پېنځه میلیارډ ډالر پانګونه وکړې.
سوداگري
امریکا او چین د تعرفو پر لنډمهاله کمولو هوکړې ته ورسېدل
د دې تړون له مخې؛ په چینایي وارداتو به د امریکا اضافي تعرفې له ۱۴۵ سلنې څخه ۳۰ هغې ته راټیټې شي او پر امریکایي توکو به د چین تعرفې له ۱۲۵ څخه ۱۰ سلنې ته راټیټې شي. د تعرفې دا کمښت به د ۹۰ ورځو لپاره پلی شي.

امریکا او چین هوکړه کړې، چې تعرفې لنډمهاله راکمې کړي او سوداګریزه جګړه پای ته ورسوي؛ ځکه، چې د اقتصادي رکود او مالي بازار د بې ثباتۍ په اړه یې نړیواله وېره راپارولې ده.
د دې تړون له مخې؛ په چینایي وارداتو به د امریکا اضافي تعرفې له ۱۴۵ سلنې څخه ۳۰ هغې ته راټیټې شي او پر امریکایي توکو به د چین تعرفې له ۱۲۵ څخه ۱۰ سلنې ته راټیټې شي. د تعرفې دا کمښت به د ۹۰ ورځو لپاره پلی شي.
له دې خبر سره د ډالر ارزښت لوړ شو او د ونډو بازارونو هم وده وکړه. د امریکا د خزانې وزیر سکاټ بیسن په ژنیو کې له چینایي استازو سره په ګډه غونډه کې وویل: “دواړه هېوادونه د خپلو ملي ګټو ښه استازیتوب کوي او نه غواړي، چې سوداګریزې اړیکې یې پرې شي.”
د دواړو هېوادونو ترمنځ د تعرفې جګړې شاوخوا ۶۰۰ میلیارد ډالرو دوه اړخیزه سوداګري ودروله. د نړیوالو اکمالاتي زنځیرونو مخه یې ونیوله او د انفلاسیون په اړه یې اندېښنې راپورته کړې. په ژنیو کې دا غونډه د ټرمپ له واک ته له رسیدو وروسته د دواړو هېوادونو د لوړ پوړو اقتصادي چارواکو ترمنځ لومړۍ مخامخ غونډه وه.
اقتصادي شنونکو دا تړون د تمې خلاف د نړیوال اقتصاد لپاره یو مثبت ګام وباله. د دې خبر له خپرېدو وروسته د اروپایي شرکتونو لکه میرسک، LVMH او کیرینګ ونډې د پام وړ لوړې شوې.
سوداگري
په تېرو ۹ میاشتو کې افغانستان ته د پاکستان صادرات له ۶۴ سلنې زیات شول
د پاکستان دولتي بانک (SBP) د څرګندونو له مخې؛ افغانستان ته ټول صادرات د جولای – مارچ (۲۰۲۴-۲۵) په بهیر کې ۶۲۳.۲۸۵ میلیون ډالرو ته رسیدلي دي. په داسې حال کې، چې تېر کال د ورته وخت په بهیر کې ۳۷۸.۹۲۲ میلیون ډالر صادرات ول.

د پاکستان دولتي بانک راپور ورکړی، چې د مالي کال (۲۰۲۴-۲۵) په لومړیو نهو میاشتو کې افغانستان ته د توکو او خدماتو صادرات د تېر کال د ورته وخت د صادراتو پر پرتله ۶۴.۴۸ سلنه زیاتوالی موندلی دی.
د پاکستان دولتي بانک (SBP) د څرګندونو له مخې؛ افغانستان ته ټول صادرات د جولای – مارچ (۲۰۲۴-۲۵) په بهیر کې ۶۲۳.۲۸۵ میلیون ډالرو ته رسیدلي دي. په داسې حال کې، چې تېر کال د ورته وخت په بهیر کې ۳۷۸.۹۲۲ میلیون ډالر صادرات ول.
د کلني شمېر پر بنسټ افغانستان ته صادرات د ۲۰۲۴ کال د مارچ په میاشت کې د ۵۵.۹۰۷ میلیون ډالرو څخه ۴۵.۵۴ سلنه کم شوي، چې د ۲۰۲۵ کال په مارچ کې د ۳۰.۴۴۵ میلیون ډالرو صادراتو پر پرتله ډېر کم شوي دي.
د SBP معلومات ښیي، چې افغانستان ته صادرات د ۲۰۲۵ کال په مارچ کې ۱۵.۳۷ سلنه کم شوي. په داسې حال کې، چې د ۲۰۲۵ کال په فبرورۍ کې د ۳۵.۹۷۷ میلیون ډالر صادرات ول.
دغه راز د همدې میاشتو په بهیر کې له افغانستان څخه پاکستان ته واردات د تېر کال د ۶.۴۳۸ میلیون ډالرو پر پرتله ۲۰.۱۲۷ میلیون ډالرو ته رسیدلي، چې د جولای – مارچ (۲۰۲۴-۲۵) کې ۲۱۲.۶۲ سلنه زیاتوالی ښیي.
د تېر کال پر پرتله له افغانستان څخه په وارداتو کې ۹۹.۷۹ سلنه زیاتوالی راغلی، چې د ۲۰۲۴ کال په مارچ کې د ۰.۹۶۰ میلیون ډالرو څخه د ۲۰۲۵ کال په مارچ کې د ۱.۹۱۸ میلیون ډالر د وارداتو پر پرتله لوړ شوی دی.
د اړوند معلوماتو له مخې؛ د ۲۰۲۵ کال په مارچ کې له افغانستان څخه پاکستان ته په وارداتو کې هم ۳۶.۲۳ سلنه کمښت راغلی، چې د ۲۰۲۵ کال په فبرورۍ کې د ۳.۰۰۸ میلیون ډالرو وارداتو پر پرتله ډېر شوی دی.
-
نړۍ3 days ago
امریکا او حماس په غزه کې د اوربند په اړه خبرې کوي
-
سیمه ییز خبرونه4 days ago
د هند او پاکستان د اوربند له هوکړې وروسته د چاودنو راپورونه ورکړ شول
-
تازه خبرونه2 days ago
د ازبکستان او اروپايي ټولنې ځانګړو استازو د افغانستان په اړه خبرې وکړې
-
سیمه ییز خبرونه2 days ago
ټرمپ منځني ختیځ ته د څو ورځني سفر لپاره سعودي عربستان ته ورسېد
-
تازه خبرونه17 hours ago
ایران د افغانستان د اوسپنې په کانونو کې ۵ میلیارډ ډالر پانګونه کوي
-
سیمه ییز خبرونه1 day ago
ایراني او اروپايي ډیپلوماټان په استانبول کې خبرې وکوي
-
سوداگري3 days ago
امریکا او چین د تعرفو پر لنډمهاله کمولو هوکړې ته ورسېدل
-
سیمه ییز خبرونه3 days ago
ټول پیلوټان بېرته خپل کور ته راستانه شول – د هند هوايي ځواک