د اسرائيلو په تازه بریدونو کې فلسطینیانو ته مرګ او ژوبله اوښتې

 د سیمه‌ییزو روغتیايي چارواکو د څرګندونو له مخې، د شنبې پر ورځ د اسرائیلو په هوایي بریدونو کې د غزې لسګونه کسان وژل شوي؛ که څه هم د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ له اسرائیلي ځواکونو غوښتي، چې بمبارډ ودروي.

ټرمپ د شنبې پر ورځ په ټروټ پاڼه کې لیکلي وه؛ اسرائیل په غزه کې د “لومړني شاتګ” هوکړه کړې او اوربند به سمدستي پلی شي.

رویټرز خبري سرچینې په ډاګه کړې:  د اوربند خبرې به راتلونکې اوونۍ په مصر کې پیل شي.

د جمعې پر ورځ ناوخته ټرمپ پر اسرائیلو فشار راوړ، چې خپل بریدونه ودروي؛ پر ویجاړ شويو فلسطیني سیمو په هوايي بریدونو کې لږ تر لږه ۳۶ کسان ووژل شول.

ډاکټرانو ویلي، چې په ځینو پېښو کې اتلس کسان ووژل شول. په داسې حال کې، چې د غزې ښار د طوفه په ګاونډ کې پر یوه کور د اسرائیلو پر هوایي برید ۱۸ کسان ووژل شول او ګڼ نور ټپیان شول. برید نږدې څو ودانیو ته زیان ورساوه.

اسرائیلو ویلي، چې دوی د حماس یو وسلوال پر نښه کړی، چې په سیمه کې یې د دوی سرتېرو ته ګواښ جوړ کړی و او د تلفاتو راپورونه تر بیاکتنې لاندې دي.

پوځ ” ناښکېلو ملکي وګړو ته پر هر ډول زیان رسېدو خواشیني دی او ناښکېلو ملکي وګړو ته د زیان د کمولو لپاره کار کوي”.

حماس د اسرائیلو لومړي وزیر ته په نغوته کې ویلي، چې “د اشغالګرو د بمبارډ او ډله‌ییزو وژنو دوام؛ د ملکي وګړو پر وړاندې د پوځي عملیاتو د کمولو په اړه د نتانیاهو دروغ افشا کوي.”

د شنبې د ورځې په پیل کې ټرمپ اسرائیل وستایل او وایي؛ اسرائیلو “په لنډمهاله توګه بمبارډ بند کړی دی” او هغه د فلسطین له وسلوالې ډلې حماس څخه وغوښتل، چې حرکت وکړي “که نه؛ نو ټول شرطونه به له منځه ولاړ شي.”

!” ټرمپ په ټروټ پاڼه کې لیکلي:”زه به ځنډ ونه زغمم؛ کوم، چې ډېری یې د پېښېدو فکر کوي یا کومه پایله، چې غزې ته بیا ګواښ رامنځته کوي. راځئ، چې دا کار ژر تر ژره ترسره کړو. له هرچا سره به عادلانه چلند وشي.

حماس د جمعې پر ورځ د ټرمپ له‌خوا د هرکلي وړ ځواب ترلاسه کړ او څرګندوي، چې دوی د هغه د سولې د ۲۰ ماده‌ییزې طرحې وړاندیز ځینې مهمې برخې د جګړې د پای ته رسولو په ګؤون منلي دي. د اسرائیلو وتل او د اسرائیلي یرغمل شویو او فلسطیني بندیانو خوشې کول.

 حماس ځینې مسلې د نورو خبرو اترو تابع پرېښي دي او همدارنګه هغه پوښتنې بې ځوابه شوي، چې آیا دا به د جګړې پای ته رسولو لپاره د اسرائیلو یوه مهمه غوښتنه بې وسلې کول وي.

ټرمپ د شنبې پر ورځ زیاته کړې: “له خبرو اترو وروسته اسرائیلو د وتلو له هغه لومړني پړاو سره هوکړه کړې،  چې مونږ حماس ته ښودلې او شریکه کړې ده.”

هغه ویلي؛ یوځل، چې حماس ورسره هوکړه وکړي اوربند به پلي شي. “د یرغمل شویو او بندیانو تبادله به پیل شي او مونږ به د وتلو د راتلونکي پړاو لپاره شرایط رامنځته کړو.”؛ خو په دې اړه یې نور توضیحات ورنکړل.

د اسرائیلو له‌خوا سمدستي تائید ندی شوی او د خپلو ځواکونو د پام وړ وتلو لپاره یې لږ لیوالتیا ښودلې ده. حماس سمدلاسه د نورو تبصرې غوښتنې ته ځواب ندی ویلی.

د ټرمپ له څرګندونې لږ مخکې د اسرائیلو لومړي وزیر بنیامین نتنیاهو په یوه ټلویزیوني وینا کې ویلي؛ د پلان لومړۍ پړاو له حماس څخه غواړي، چې یرغمل شوي کسان خوشې کړي او اسرائیلي ځواکونه “په داسې ډول بیا ځای پر ځای کړي” چې دوی “د تړانګې دننه ټولې کنټرول شوې سیمې وساتي.”

د سپینې ماڼۍ یوه چارواکي ویلي، چې ټرمپ خپل استازيو سټیو ویټکوف او جیریډ کوشنر مصر ته لېږلي، چې د یرغمل شویو کسانو د خوشې کولو تخنیکي توضیحات بشپړ او د تلپاتې سولې تړون پر اړه بحث وکړي.

د امریکا بهرنیو چارو وزارت زیاته کړې، چې مصر به د دوشنبې پر ورځ د اسرائیلو او حماس د استازو کوربتوب هم وکړي.

نتنیاهو ویلي؛ د اسرائیلو او امریکا اراده دا ده، چې خبرې اترې څو ورځو ته محدودې کړي.

نتنیاهو رویټرز ته ویلي؛ هیله من دی، چې د سوکوت ( یهودي رخصتۍ په بهیر کې) د بندیانو بېرته ستنېدل اعلان کړي، چې د اوکټوبر له شپږمې څخه تر دیارلسمې پورې دوام کوي. په داسې حال کې، چې د اسرائیلو پوځ پر پاتې کېدو ټینګار کړی دی.

نتنیاهو زیاته کړې؛ د ټرمپ د طرحې په دوه‌یم پړاو کې به حماس بې وسلې او غزه هم به بې وسلې شي او خبرداری ورکوي، چې دا به پر سیاسي یا پوځي بڼه ترسره شي.

د ټرمپ د طرحې له مخې؛ پوځ د غزې شاوخوا ته شاتګ وکړي، خو وخت ورته ټاکل شوی ندی.

د لومړي وزیر د خبرو پر مهال په تل ابیب کې لسګونه زره خلک د جګړې د پای ته رسولو لپاره سړکونو ته راووتل.

 د طرحې په اړه د حماس غبرګون د نړۍ د مشرانو خوشبینانه څرګندونې راوپارولې، چې په ۱۹۴۸ کال کې د اسرائیلو له جوړېدو راپدېخوا له اسرائیلو سره د تر ټولو وژونکې شخړې د پای ته رسولو غوښتنه یې وکړه او د هغو اسرائیلیانو د خوشې کولو غوښتنه یې وکړه، چې اوس هم په بند کې ساتل شوي.

د سولې هیلې د ایران د ملاتړې فلسطیني اسلامي جهاد ډلې له ملاتړ سره له احتمالي ودې برخمنې شوې، چې د حماس پرپرتله کوچنۍ ده؛ خو ډېره سخت دریځه لیدل کیږي.

دې ډلې، چې یرغمل هم لري؛ د شنبې پر ورځ د حماس غبرګون تائید کړ.

د حماس دریځ ممکن د غزې د خلکو روحیه لوړه کړي، چې په تېرو دوه کلونو کې یې د اسرائیلو د بریدونو له کبله د اوربند یو بله ناکامي لیدلې وه، چې یو بشري بحران یې رامنځته کړ او ميلیونونه خلک ورسره بې ځایه شول.