د رویټرز د راپور له مخې؛ د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ او د روسیې ولسمشر ولادمیر پوتین د پنجشنبې پر ورځ اعلان وکړ، چې دواړه مشران به د مسکو او کیف ترمنځ د سولې په لومړیو مستقیمو خبرو اترو کې برخه وانخلي او کریملین به ورته د تجربه لرونکو ټکنوکراټانو یوه ډله واستوي.

پوتین د یکشنبې پر ورځ په استانبول کې له اوکراین سره د مستقیمو خبرو اترو وړاندیز “پرته له کوم مخکیني شرط څخه” وکړ. د چارشنبې پر ورځ ناوخته کریملین اعلان وکړ، چې په پلاوي کې به د ولسمشر سلاکار ولادمیر میدینسکي او د دفاع مرستیال وزیر الکساندر فومین برخه ولري؛ خو د پوتین نوم په نوملړ کې نه‌و.

د کرملین پلاوي له اعلان وروسته یوه امریکایي چارواکي هم وویل: ټرمپ، چې د منځني ختیځ درې هېوادونو ته پر سفر وتلی دی؛ په دې خبرو اترو کې ګډون ونکړي.

د امریکا ولسمشر له دې مخکې ویلي وه، چې هغه په ​​دې خبرو اترو کې د ګډون پر غوراوي غور کوي.

که څه هم پوتین هیڅکله خپل حضوري شتون ندی تائید کړی؛ خو د روسیې او امریکا د ولسمشرانو نه شتون د هغې جګړې په اړه د لوی پرمختګ تمې کموي، چې روسیې د ۲۰۲۲ کال په فبروري کې پیل کړې ده.

د اوکراین ولسمشر ولادمیر زیلینسکي پوتین ته ننګونه کړې وه، چې “که هغه نه‌وېریږي” په خبرو اترو کې دې برخه واخلي. له دې سره به معلومه شی، چې څوک ډېره سوله غواړي؛ اوکراین که روسیه.

که څه هم د کیف ولسمشر د چارشنبې پر ورځ ناوخته ترکیې ته روان و؛ خو یوه اوکرایني چارواکي وویل؛ هغه به یوازې هغه وخت د خبرو برخوال شي، چې پوتین په کې ګډون وکړي.

د چارشنبې پر ورځ په خپل ماښامني ویډیويي وینا کې زیلینسکي وویل، چې اوکراین به د پوتین د ګډون له څرګندیدو وروسته په ترکیه کې د سولې خبرو اترو لپاره د خپلو ګامونو په اړه پرېکړه وکړي.

زیلینسکي وایي: “د دې جګړې په اړه د ټولو پوښتنو ځوابونه – ولې پیل شول او ولې روان دي؛ دا ټول ځوابونه په مسکو کې دي. د جګړې د پای ته رسېدو څرنګوالی له نړۍ سره تړلی دی.”

په دې راپور کې راغلي، چې ټرمپ غواړي دواړه خواوې له دوه‌یمې نړیوالې جګړې راپدېخوا د اروپا د تر ټولو لویې ځمکنۍ جګړې د درولو لپاره د ۳۰ ورځو اوربند لاسلیک کړي؛ خو د روسیې یوه قانون جوړونکي د چارشنبې پر ورځ وویل، چې ممکن د جنګي بندیانو د لویې تبادلې په اړه هم بحثونه وشي.

زیلینسکي د ۳۰ ورځني سمدستي اوربند ملاتړ کوي؛ خو پوتین ویلي، چې لومړی غواړي د داسې اوربند د جزئیاتو په اړه خبرې اترې پیل کړي.

ټرمپ، چې د سولې د یوې هوکړې پر لور د روسیې او اوکراین د هڅو له کبله په زیاتېدونکي توګه مایوسه شوی غواړي پوه شي که مسکو دا پروسه خنډول غواړي؛ نو هغه به یې پر وړاندې ثانوي بندیزونه په پام کې ونیسي.

د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ اعلان وکړ، چې ممکن د روسیې او اوکراین ترمنځ په مستقیمو خبرو اترو کې د ګډون لپاره ترکیې ته سفر وکړي.

ټرمپ د دوشنبې پر ورځ د غویی پر دوه‌ویشتمه اعلان وکړ، چې هغه به احتمالاً د پنجشنبې پر ورځ د غویی پر پېنځه‌ویشتمه ترکیې ته سفر وکړي او د روسیې او اوکراین د ولسمشرانو؛ پوتین او زیلینسکي ترمنځ د استانبول په خبرو اترو کې برخه واخلي.

هغه ویلي: “زه فکر کوم، چې د پنجشنبې د ورځې له غونډې څخه به ښه پایله رامنځته شي… ” د سفر د ارزونې په حال کې یم.”

پوتین د یکشنبې پر ورځ په کریملین کې د خبرو پر مهال وړاندیز وکړ، چې د  غویی پر پېنځه‌ویشتمه به په استانبول کې له اوکراین سره مستقیمې خبرې اترې وشي.

هغه وایي، چې دا خبرې اترې باید د “تلپاتې سولې د ترلاسه کولو او د جګړې د اصلي لاملونو د له منځه وړلو” لپاره ترسره شي.

له دې څرګندونو وروسته ټرمپ په ټروث پاڼه کې ولیکل، چې پوتین له اوکراین سره د اوربند تړون نه غواړي، بلکې د جګړې د احتمالي پای ته رسیدو په اړه د غونډې غوښتنه کوي او اوکراین باید سمدلاسه دې غوښتنې ته غاړه کېدي.

ټرمپ زیاته کړې: “لږترلږه دا به روښانه شي، چې آیا هوکړه ممکنه ده که نه. حتا که کومه هوکړه ونشي؛ اروپايي او امریکایي مشران پوهیږي، چې چېرته یوو او کولی شي د هغې له مخې عمل وکړي.”

د امریکا ولسمشر زیاته کړې: ” شک لرم، چې اوکراین به له پوتین سره یوې هوکړې ته ورسیږي.”

د پوتین د مستقیمو خبرو اترو وړاندیز په ځواب کې زیلینسکي د پنجشنبې پر ورځ په استانبول کې د روسیې له ولسمشر سره د لیدنې لپاره خپل چمتووالی اعلان کړ.

هغه په ​​ایکس پاڼه کې ولیکل: ” د پوتین پر تمه به یم؛ په ځانګړي توګه هیله من یم، چې روسان به دا ځل بهانې ونه لټوي.”

د زیلینسکي لوړ پوړو سلاکارانو پوتین له “اصلي خبرو اترو څخه پر تیښته” تورن کړ او وایي، چې که کریملین د سولې په اړه جدي وي؛ نو باید دا به په عمل کې وښيي.

زیلینسکي په دې ټینګار کوي، چې خبرې اترې باید د رښتیني اوربند له پیل وروسته پیل شي؛ خو په ورته وخت کې د امریکا تر فشار لاندې، هغه له مخکینیو شرطونو پرته د خبرو اترو غوراوی هم رد نکړ.

ترکیې یو ځل بیا ځان د اوکراین او روسیې د سولې خبرو اترو کوربه معرفي کړ.

د ترکیې ولسمشر رجب طیب اردوغان له پوتین سره په ټیلیفوني خبرو کې ویلي؛ انقره چمتو ده، چې خبرې اترې باید دایمي حل ته لار اواره کړي.

اردوغان د فرانسې له ولسمشر امانویل مکرون سره په بېلو خبرو کې دا شېبه د “تاریخي بدلون” په توګه یاده کړه.

ترکیې پخوا د ۲۰۲۲ کال په مارچ کې د دواړو خواوو ترمنځ د ناکامو خبرو اترو کوربتوب کړی و او اوس هڅه کوي، چې له دواړو هېوادونو سره د اړیکو پر ساتلو د کړکېچ په کنټرول کې اغېزمن رول ولوبوي.

ټرمپ د خبرو اترو د سمدستي پیل غوښتنه کوي، اروپايي مشران لکه مکرون او د جرمني چانسلر فریډریش میرټز د هر ډول خبرو اترو دمخه د ۳۰ ورځو پر غیر مشروط اوربند ټینګار کوي.

په داسې حال کې، چې کریملین دا غوښتنه “ضرب الاجل” بولي او ټینګار کوي، چې خبرې اترې باید د “پر ځمکنیو واقعیتونو” او د ۲۰۲۲ کال د ناکامو خبرو اترو د چوکاټ پر بنسټ وي.

د حماس یو مشر ويلي، چې په غزه کې د اوربند په اړه د دوی او د امریکا د حکومت ترمنځ مستقیمې خبرې اترې روانې دي.

د دې چارواکي د څرګندونو له مخې؛ د امریکا له حکومت سره خبرې اترې له څو ورځو راپدېخوا روانې دي او هدف یې د مرستو ترلاسه کول او د غزې په تړانګه کې د څه کمې دوخ کلنې روانې جګړې بندول دي.

له بلې خوا، یوه لوړ پوړي فلسطیني چارواکي د یکشنبې پر ورځ رویټرز ته وویل، چې حماس د امریکا له حکومت سره په غزه کې د اوربند او محاصره شوې سیمې ته د بشري مرستو د رسولو په اړه خبرې اترې کوي.

دغه راز آکسیوس د یوې باخبرې سرچینې د څرګندونو له مخې راپور ورکړی، چې د منځني ختیځ لپاره د امریکا ځانګړی استازی، واټکوف له اسرائیلو، قطر او مصر سره او د دوی له لارې له حماس سره د بندیانو د خوشې کولو او د سولې د پراخې پروسې په اړه خبرې اترې کوي.

همدارنګه د اسرائیلو خبري سرچینې راپور ورکړی، چې بنیامین نتانیاهو به نن ماښام د غزې په اړه د څو وزیرانو او لوړ پوړو امنیتي چارواکو سره یوه کوچنۍ غونډه وکړي، چې د بندیانو د تبادلې تړون یا په غزه کې د جګړې بېرته پیل په اړه بحث وکړي.

د اسرائیلو ورځپاڼې معاریو راپور ورکړی، چې امنیتي کابینه به نن ماښام ۶:۳۰ پر سیمه ییز وخت منځني ختیځ ته د امریکا د ولسمشر له سفر مخکې او د اوربند هوکړې ته د رسیدو لپاره د سختو هڅو په بهیر کې غونډه وکړي.