د لمر له څرک سره سبا (چارشنبه د غبرګولي څوارلسمهمه / د جون څلورمه) په مکه کې به د نړۍ له ګوټ ګوټ څخه شاوخوا ۱.۸ میلیون مسلمانان د حج مراسم پیل کړي، چې د اسلام پېنځم رکن دی.

دغه معنوي، چې په پېنځه ورځو کې ترسره کیږي؛ نه یوازې له عبادتو سره مل دی، بلکې د تېرو ننګونو د حل لپاره تخنیکي نوښتونه او پراخ امنیتي تدابیر هم لري.

له تخنیکي نوښتونو هرکلی

د حاجیانو د تجربې د ښه کولو لپاره سعودي عربستان د سږ کال په حج کې پرمختللې ټکنالوژۍ هم کارولې ده.

د نسک پلټفرم د ویزې غوښتنلیک او د حج د مناسکو بهیر ساده کړی، چې د حاجیانو کارونه یې ګټور کړي دي.

حرمین ته د مکې او مدینې ترمنځ د اوسپنې ‌پټلۍ د چټک ریل په ټکټونو کې ۵۰ سلنه تخفیف هم وړاندې کوي، چې حاجیانو ته سفر آسانه کړي. سربېره پردې د څارنې پرمختللي سیسټمونه د ډرونونو په ګډون به د ګڼې ګوڼې د څارنې او امنیت چمتو کولو لپاره ځای پر ځای شي.

دا نوښتونه له عصري ټکنالوژۍ سره د سنت یوځای کولو او د عبادت کوونکو لپاره د خوندي او معنوي چاپېریال چمتو کولو لپاره د سعودي عربستان ژمنتیا ښیي.

د روغتیا او خوندیتوب اندېښنو ته لاسرسی

د ۲۰۲۴ کال حج، چې په کې له ۱۳۰۰ څخه زیاتو حاجیانو د سختې تودوخې له کبله خپل ژوند له لاسه ورکړ، اوس هم د خلکو په ذهنونو کې تازه دي، چې سعودي چارواکو یې په ځواب کې د حاجیانو د ساتنې لپاره سخت اقدامات پلي کړي دي.

د مینا په سیمه کې روغتونونه په بشپړ ډول سمبال او کارمندان دي، د تودوخې پورې اړوند ناروغیو درملنې لپاره چمتو دي. دوی د حج څخه مخکې له ۹۱۰۰۰ څخه ډیر روغتیایی خدمات چمتو کړي دي.

په ورته وخت کې د سعودي هوا پېژندنې ملي مرکز د تودوخې څپې خبرداری خپور کړی او وړاندویېنه یې کړې، چې تودوخه ممکن د سانتي ګراد ۴۷ درجو ته ورسیږي.

حاجیانو ته سپارښتنه شوې، چې ډېرې اوبه وڅښي، په سیوري کې ستوماني وباسي او د روغتیا خطرونو کمولو لپاره د خوندیتوب لارښوونې تعقیب کړي.

د قانون له مخې د نظم ساتل

د حاجیانو د لوی شمېر د مدیریت لپاره سعودي عربستان د ننوتلو د جواز سخت سیسټم پلي کړی دی.

سږ کال چارواکو له ۲۶۹ زره څخه ډېر هغه خلک، چې د اعتبار وړ اسناد نلري؛ مکې ته له ننوتلو اجازه نلري. دا هڅه د ګڼې ګوڼې د مخنیوي او امنیت ډاډمنولو لپاره پر قانوني همکارۍ ټینګار ښیي.

هغه کسان، چې له مقرراتو سرغړونه کوي تر ۵ زره ډالرو پورې جریمې، له هېواده ایستلو او د جوازونو لغوه کولو به ورسره به مخ شي.

ویل کیږيو چې دا هڅې د نظم ساتلو او د حج د مراسمو د حرمت ساتلو لپاره د سعودي عربستان ژمنتیا ښیي.

سکایپ Skype چې د انټرنیټي اړیکو یو مخکښ و؛ د دوشنبې پر ورځ( د غویی پر پېنخلسمه) نږدې ۲۲ کاله وروسته خپلې هڅې پای ته ورسولې.

سکایپ، چې په ۲۰۰۳ کې هڅې پیل کړې، چې د انټرنیټ له لارې د وړیا غږ او ویډیوي اړیکو د چټکتیا لپاره پر یوه انقلابي وسیله بدله شوه. د ۲۰۱۰ کال د دوه‌یمې لسیزې په نیمایي کې یې له ۳۰۰ میلیون څخه ډېر میاشتني کاروونکي راجلب کړل.

دې وړیا پاڼې له زوم یا فیس ټایم څخه ډېر مخکې د نړۍ د خلکو د اړیکو لار بدله کړه.

مایکروسافټ په ۲۰۱۱ کال کې سکایپ د ۸.۵ میلیارډ ډالرو پر ارزښت ترلاسه کړ، چې موخه ترې د خپلو اړیکو د سټراټیژۍ یوه بنسټیزه برخه وه؛ خو د سیالو اپلیکیشنونو له زیاتېدو سره لکه واټس‌اپ، زوم او په پای کې ټیمز او مایکروسافټ؛ د سکایپ محبوبیت راکم شو.

مایکروسافټ د فبروري پر اته‌ویشتمه اعلان وکړ، چې د می پر پېنخمه به سکایپ بند کړي، چې خپل خدمات ساده کړي او د اړیکو او همکارۍ لپاره ټیمز ته لومړیتوب ورکړي.

دا بندښت به د سکایپ پر وړیا او تادیه شويو کاروونکو دواړو اغېزه وکړي.

مایکروسافټ له کاروونکو څخه غوښتي، چې د skype.com څخه لیدنه وکړي او د “ټیمز کارول پیل کړئ” د سکایپ ټول چټونه او اړیکې به د ټیمز له لارې د ورته ننوتلو اسنادو پر کارولو د لاسرسي وړ وي.

د راپورونو له مخې؛ کاروونکي د ۲۰۲۶ کال تر جنوري پورې وخت لري، چې د سکایپ له دایمي بندېدو مخکې خپل معلومات ډاونلوډ یا انتقال کړي.

د چین فضايي چارو یوه چارواکي د چارشنبې پر ورځ (د غویی درېیمه) ویلي، چې د چین او روسیې پر مشرۍ د سپوږمۍ نړیوال څیړنیز سټیشن د جوړولو لپاره لومړنۍ هڅې پیل کړې دي.

د ۲۰۲۸ کال د چین د چانګ ای-۸ ماموریت مشر انجنیر پې ژاویو زیاته کړې؛ ” دې اډې ته د انرژۍ رسولو لپاره د سپوږمۍ پر سطحه د لمریزو پیمانو  جوړول اړین دي، چې موخه ترې دې ماموریت ته په سپوږمۍ کې د دایمي اډې جوړول دي.”

د راپور له مخې؛ د نړۍ دوه‌یم لوی اقتصاد نیت لري، چې تر ۲۰۳۰ کال پورې یو لوی فضايي ځواک شي او خپل ستورمزلي سپوږمۍ ته واستوي. د دې کار لپاره د چین مهالوېش د سپوږمۍ لپاره د ناسا له ارټیمیس پروګرام سره همهاله دی.

دغه راز د چین د سپوږمۍ د اکتشاف پروژې مشر ډیزاینر تېر کال ویلي وه، چې د چین او روسیې پر مشرۍ د سپوږمۍ نړیوال څېړنیز سټیشن اساسي ماډل به تر ۲۰۳۵ پورې د سپوږمۍ په جنوبي قطب کې جوړ شي.

د روسیې فضايي ټولنې روسکوسموس تېر کال اعلان کړی؛ دوی پلان لري، چې تر ۲۰۳۵ پورې د چین له ملي فضايي ټولنې سره په همکارۍ د سپوږمۍ پر سطحه یو اټومي ریکټور جوړ کړي، چې د سپوږمۍ د څېړنې سټیشن ته انرژي چمتو کړي.

د رویټرز د څرګندونو له مخې؛ د چین د فضايي چارو د یوه چارواکي لخوا د ۱۷ هېوادونو او نړیوالو بنسټونو استازو ته، چې د سپوږمۍ نړیوال څېړنیز سټیشن په پروژه کې ښکېل دي؛ ښیي، چې چین د دې نظر ملاتړ کوي. که څه هم تر اوسه یې په رسمي ډول ندی افشا کړی.

د چین د سپوږمۍ د اکتشاف پروګرام مشر ډیزاینر وو ویرن د دې ناستې په څنډه کې رویټرز ته وویل: “د سپوږمۍ د نړیوال څېړنیز سټیشن په پروژه کې مهمه مسله د انرژۍ رسول دي. په دې برخه کې روسیه طبیعي ګټه لري. په ځانګړي توګه د فضايي اټومي انرژۍ د ټکنالوژۍ په برخه کې، چې حتی له امریکا څخه مخکې دی.”

هغه زیاته کړې: “په تېرو وختونو کې د فضايي ریکټرونو په اړه په خبرو اترو کې د ټینګار وړ پرمختګ ندی شوی؛ خو زه هیله لرم، چې دا ځل دواړه هېوادونه سپوږمۍ ته د اټومي انرژۍ کمارخونه واستوي.”

چین ویلي؛ په راتلونکي کې به ۵۵۵ پروژه جوړه کړي، چې ۵۰ هېوادونه، ۵۰۰ نړیوال علمي څېړنیز بنسټونه او ۵۰۰۰ بهرني څېړونکي به د روسیې له ګډ سټیشن سره یوځای شي.