د افغانستان اسلامي امارت (IEA) یوه پلاوي د چین پر کوربتوب د اوسپنې‌پټلۍ د نړیوالې ټولنې (UIC) په دولسمه غونډه کې ګډون وکړ.

په دې غونډه کې له ۶۰ څخه د ډېرو هېوادونو استازو د اوسپنې‌پټلۍ په سکټور کې پر نوښتونو او ننګونو د بحث لپاره غونډه وکړه.

په ټولګټو چارو وزارت کې د اوسپنې‌پټلۍ مرستیال محمد اسحاق صاحب‌زاده، د لوړې کچې له‌پاره د افغان پلاوي مشري وکړه، چې لوړ پوړي دولتي چارواکي، د اوسپنې‌پټلۍ څانګوال، د صنعت مشران او څیړونکي یې د اوسپنې‌پټلۍ د عصري ټکنالوژۍ او بېخبنایي پراختیا ارزونې ته راټول کړل.

د وزارت د ویاند محمد اشرف حق‌شناس د څرګندونو له مخې؛ غونډې پر مهمو موضوعاتو تمرکز وکړ، چې په کې د اوسپنې‌پټلۍ سیسټمونو پرمختګونه، د پولې هاخوا اتصال، د ظرفیت لوړولو سټراټیژیو او د عصري ټکنالوژیو ادغام شامل دي، چې هدف یې په نړیواله کچه د ریلي ټرانسپورټ بدلول دي.

نوموړي زیاته کړې؛ په داسې نړیوالو غونډو کې د افغانستان ګډون د سیمه‌ییزې همکارۍ پیاوړتیا او د هېواد د اوسپنې‌پټلۍ بېخبنا لوړولو ته د IEA ژمنتیا پر ګوته کوي.

د اوسپنې‌پټلیو نړيواله ټولنه (UIC) چې مرکزي دفتر يې په پاريس کې دی؛ د نړۍ د ریلي همکاریو مخکښه اداره ده.

افغانستان له ۲۰۱۳ کال راپدېخوا د UIC غړی دی، چې غړیتوب يې د هېواد د اوسپنې‌پټلۍ د پراختيایي اهدافو له نړيوالو معيارونو او کړنو سره په سمون کې مهم رول لوبوي.

لکه څنګه، چې افغانستان غواړي د اوسپنې‌پټلۍ پراخه او له مرکزي او جنوبي آسيا سره نښلونکي سوداګريز دهليزونه پياوړي کړي؛ په څو اړخيزو پلټفرمونو لکه په UIC کې ګډون د تخنیکي همکارۍ، پانګونې او د پالیسۍ د سمون لپاره فرصتونه وړاندې کوي.

په افغانستان کې د امریکا پخواني استازي زلمي خلیلزاد هغه راپورونه او څرګندونې رد کړي، چې چین د بګرام هوايي اډه کنټرولوي.

نوموړي پرته له دې، چې د چا نوم واخلي د یوه راپور په اړه ویلي؛ د بګرام ‌کنټرول د چین په لاس کې ندی.

خلیلزاد د شنبې پر ورځ(د چنګاښ یوویشتمه) په ایکس پاڼه کې لیکلي: “زه باور لرم هغه راپور، چې کمونیست چین اوس د بګرام سټراټیژیکه هوايي اډه کنټرولوي؛ رښتیا ندی.”

له دې مخکې د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ څوـ څو ځله ویلي، چې چین د بګرام هوايي اډه کنټرولوي.

په وروستۍ قضیه کې، ټرمپ تیره اونۍ له اډې څخه د امریکا د وتلو په اړه خواشیني څرګنده کړه او ویې ویل چې چین اوس یې کنټرولوي.

دوه ورځې مخکې زلمي خلیلزاد د ایکس په اړه د هغه راپور لینک خپور کړ، چې په کې د چین لخوا د بګرام هوايي اډې پر کنټول ټینګار شوی و.

خلیلزاد د همدې راپور په غبرګون کې ولیکل؛ هغه باور نلري، چې چین د اډې کنټرول ولري.

ولسمشر ټرمپ واک ته له بیا رسېدو وروسته برله‌پسې له افغانستان څخه د ګړندي وتلو په اړه پر جوبایډن نیوکه کړې او څرګندوي، چې که هغه ولسمشر وای؛ د بګرام هوايي اډې کنټرول یې ساته.

ټرمپ ټینګار کړی و، چې بګرام د امریکا یوه لویه پوځي اډه وه، چې د چین له اټومي تاسیساتو یې یوازې یو ساعت واټن درلود.

دغه راز د امریکا دفاع وزیر پیټ هګسټ تېره ورځ په فلوریډا کې د خپلې وینا پر مهال د پخواني ولسمشر جو بایډن اداره تر نیوکې لاندې ونیوله او وایي؛ له افغانستان څخه د وتلو علت د ځواکونو کمزورتیا نه، بلکې د بایډن د ادارې سیاسي صعف و.

د بګرام هوايي اډه، چې د کابل په شمال کې موقعیت لري؛ د دوه لسیزو لپاره په افغانستان کې د امریکایي ځواکونو اصلي اډه وه.

د پوهنې وزارت د افغان کډوالو ماشومانو ته، چې له ایران او نورو ګاونډ هېوادونو افغانستان ته راستانه شوي؛ په تعلیمي ادارو کې د زده‌کړو د زمینې برابرولو ډاډ څرګند کړی دی.

د وزارت په خبرپاڼه کې ټینګار شوی؛ د راستانه شویو کډوالو ماشومان به په ټولو رسمي ښوونځیو، دارالعلومو، مدرسو او نورو دولتي او خصوصي تعلیمي ادارو کې شامل او پرته له کوم خنډ یا ځنډ څخه خپلې زده‌کړې روانې وساتي.

د نوي نسل راتلونکي ته پر ټینګار د پوهنې وزارت له والدینو، عالمانو، سیمه‌ییزو چارواکو او خیریه موسسو څخه وغوښتل، چې د غوره تعلیمي اسانتیاوو د برابرولو لپاره له وزارت سره همکاري وکړي.

د پوهنې وزارت وايي؛ هڅه به وکړي، چې هیڅ افغان زده‌کوونکی د زده‌کړې له حق څخه محروم نشي.

دا اقدام په داسې وخت کې ترسره کیږي، چې له ایران څخه د افغان کډوالو د جبري راستنېدو بهیر چټک شوی او زرګونه کورنۍ، ماشومان او تنکي ځوانان هېواد ته راستنیږي.