اسرائیلي ځواکونو غزې ته د فعالانو د لېږدونکې کښتۍ سپارښتنه تر لاسه کړه او څرګندوي، چې کښتۍ او د هغې ۱۲ مسافر د اسرائیلو بندر ته لېږدول کیږي.

د بریټانیا بیرغ لرونکې کښتۍ، چې د فریډم فلوټیلا ائتلاف ملکیت دی او فلسطیني ملاتړي یې لېږدول؛ د جمعې پر ورځ له سیسلي څخه ووتله او ټاکل شوې وه، چې د دوشنبې پر ماښام د غزې تړانګې ته د مرستې پررسولو روانه محاصره ماته کړي.

د فریډم فلوټیلا ائتلاف ټیلیګرام د د دوشنبې پر سهار( د غبرګولي نولسمه) کښتۍ ته د شپې لخوا د یوشمېر کسانو له پورته کېدو راپور ورکړ، چې بیا وروسته د اسرائیلو بهرنیو چارو وزارت د دې کښتۍ نیول او تر کنترول لاندې راوستل تائید کړل.

د اسرائیلو بهرنیو چارو وزارت کښتۍ ته “سلفي کښتۍ” وویل او په ټولنیزو رسنیو او ایکس کې یې ولیکل، چې “ټول مسافر خوندي او زیان یې ندی لیدلی” هغو ته “سانډویچ او اوبه ورکړ شوې. ننداره پای ته ورسیده.”

د سویډن بشري حقونو او چاپېریال ساتنې فعاله ګرټا ټونبرګ او د اروپایی پارلمان فرانسوۍ غړې ریما حسن د ۱۲ کسانو په ډله کې دي، چې په کښتۍ کې سپاره ول.

ریما حسن د کښتۍ د مسافرو عکس خپور کړ، چې د ژوند ژغورونکي جاکټونه یې اغوستي او لاسونه یې پورته کړي وه، او لیکلي یې ول: “د آزادۍ کښتۍ مسافر د اسرائیلي پوځ لخوا د سهار په شاوخوا دوه بجو په نړیوالو اوبو کې ونیول شول.”

د اسرائیلو دفاع وزیر یسرائیل کاټز د یکشنبې پر ورځ اعلان وکړ؛ هغه پوځ ته امر کړی، چې کښتۍ ودروي.

د اسرائیلو دفاع وزیر په یوه خبرپاڼه کې لیکلي: “ګرټا ټونبرګ ته، چې د یهود ضد او د حماس تبلیغ کوونکې ده؛ وایم: غوره تاسې بېرته ولاړ شئ؛ ځکه، چې تاسې به غزې ته ونه‌رسیږئ.”

د اسرائیلو دفاع وزیر یسرائیل کاټز پوځ ته امر وکړ، چې د ګرټا ټونبرګ په ګډون د فعالیانو ډله، چې د غزې د محاصرې د ماتولو هڅه کوي؛ د کښتۍ مخه ونیسي.

اسرائیل د حماس پر وړاندې جګړه د ۲۰۲۳ کال د اکتوبر په اوومه په غزه کې پیل کړه د اروپايي ټولنې او امریکا د ترهګریزې ډلې په نوملړ ونیوله.

د اسرائیلو ویلي، چې د حماس په برید کې له ۱۲۰۰ څخه ډېر کسان ووژل شول او ۲۵۱ یې یرغمل کړل.

د غزې روغتیایي چارواکو د څرګندونو له مخې؛ تر اوسه پورې د اسرائیلو په بریدونو کې له ۵۴ زره څخه ډېر فلسطینیان وژل شوي او د سیمې ډېره برخه پر کنډوالو بدله شوې ده.

ملګرو ملتونو خبرداری ورکړی، چې د غزې د ۲.۳ میلیون خلکو ډېری برخه د قحطۍ له خطر سره مخ ده.

یسرائیل کاټز ویلي، چې د غزې محاصره د اسرائیلو د ملي امنیت لپاره اړینه وه، ځکه، چې هېواد یې د حماس د له منځه وړلو هڅه کوي.

هغه زیاته کړې: “د اسرائیلو حکومت به هیچا ته اجازه ورنکړي، چې د غزې سمندري محاصره ماته کړي، چې اصلي هدف یې حماس ته د وسلو لېږد مخنیوی دی.”

د ماډلین کښتۍ بشري مرستې د وريجو او وچې شیدې ماشومانو ته لېدوي او د فریډم فلوټیلا ائتلاف ویاند د یکشنبې پر ورځ وویل، چې کښتۍ اوسمهال د غزې له تړانګې څخه ۲۹۶ کیلومتره لرې ده.

هغه وایي: “مونږ د احتمالي نیولو لپاره چمتووالی نیسو.”

د اسرائیلو رسنیو د یکشنبې پر ورځ راپور ورکړ؛ د هېواد پوځ پلان درلود، چې د غزې تړانګې ته د رسېدو مخکې کښتۍ ودروي او د اسرائیلو اشکلون بندر ته یې واړوي او وروسته به په کې سپاره کسان بېرته خپل هېواد ته راستانه شي.

د روسیې رسنیو د خپور شوي یادښت له مخې؛ روسیې د دوشنبې پر ورځ د سولې په خبرو اترو کې اوکراین ته څرګنده کړې، چې دوی به یوازې هغه وخت د جګړې پای ته له رسېدو سره هوکړه وکړي، چې کیف د خپلې خاورې لویه برخه پریږدي او د خپلې اردو د اندازې محدودیتونه ومني.

هغه یادښت او شرایط، چې په رسمي ډول د استانبول په خبرو کې وړاندې شوي؛ مسکو د خپلې اوږدمهاله جګړې پر اهدافو ټینګار کړی دی.

د رویټرز د څرګندونو له مخې؛ اوکراین پر‌له‌پسې د روسیې شرایط د تسلیمېدو په څیر رد کړي دي.

د جګړې ښکېلو خواوو پلاوي یوازې د یو ساعت لپاره سره ولیدل؛ د ۲۰۲۲ له مارچ راپدېخوا د خبرو اترو په دوه‌یم پړاو کې دوی هوکړه وکړه، چې د نورو جنګي بندیانو په ګډون د ټپي ځوانانو پر تبادله تمرکز وکړي او د ۱۲ زره وژل شویو سرتېرو کنګل شوي مړي یو بل ته بېرته وسپاري.

د ترکیې ولسمشر رجب طیب اردوغان دا غونډه غوره وبلله او څرګندوي؛ هیله لري، چې دا کار د روسیې ولسمشر ولادمیر پوتین او د اوکراین ولسمشر ولادمیر زیلینسکي په ترکیه کې له ټرمپ سره د لیدنې لپاره سره راټول کړي.

په دې ناسته کې د ترمپ، زیلینسکي او اروپایي متحدینو لخوا وړاندیز شوی اوربند له پامه غورځول شوی دی.

مسکو وايي، چې دوی د اوږدې مودې تړون غواړي؛ نه د دښمنۍ بندول.

کیف وايي، چې پوتین له سولې سره علاقه نلري.

ټرمپ ویلي؛ امریکا چمتو ده، چې د منځګړیتوب هڅې پریږدي؛ خو که دواړه خواوې د یوې هوکړې پر لور پرمختګ وښيي.

د اوکراین دفاع وزیر رستم عمروف، چې د کیف پلاوي مشري یې کوله ویلي؛ کیف د سولې خپله نقشه جوړه کړې او د روسیې پر یادښت به بیاکتنه وکړي.

عمروف وایي، چې اوکراین د جون تر پایه پورې د نورو خبرو اترو وړاندیز کړی؛ خو ډاډمن دی، چې یوازې د زیلینسکي او پوتین ترمنځ ناسته کولی شي ډېری پاتې مسلې حل کړي.

زیلینسکي ویلي؛ اوکراین روسیې ته د ۴۰۰ تښتول شویو ماشومانو نوملړ چمتو کړی؛ خو روسي پلاوي هوکړه کړې، چې یوازې د ۱۰ ماشومانو د بېرته ستنېدو لپاره کار وکړي.

روسیه وايي، چې ماشومان د دوی د ساتنې لپاره د جګړې له سیمو څخه لېږدول شوي دي.

د روسیې یادښت، چې انټرفیکس خبري سرچینې خپور کړی څرګندوي؛ د جګړې حل کول د کریمیه  ټاپووزمې، چې په ۲۰۱۴ کال کې روسیې ځانته ضمیمه کړه او څلور نورې اوکرایني سیمې، چې مسکو یې د خپلې خاورې په توګه ادعا کوي – په نړیواله کچه پېژندلو ته اړتیا لري. اوکراین باید خپل ځواکونه له دې ټولو سیمو څخه وباسي.

یادښت د مسکو هغه غوښتنې بیا تکرار کړي، چې اوکراین یو بې طرفه دولت شي؛ د ناټو غړیتوب رد کړي او د روسي ژبو له حقونو ساتنه وکړي، روسي رسمي ژبه کړي او پر نازیزم د ویاړ منع کولو قانون تصویب کړي. اوکراین د نازیزم تور او د روسي ژبو پر وړاندې تبعیض ردوي.

روسیې د سولې د تړون او اوربند لپاره خپل شرایط هم رسمي کړل او دوه غوراوي یې وړاندې کړل، چې د اوکراین لپاره عملي نه‌ښکاري.

د متن له مخې؛ لومړی غوراوی د اوکراین لپاره دا و، چې د لوهانڅک، ډونیتڅک، زاپوریزیا او خرسون سیمو څخه بشپړ پوځي وتل پیل کړي. له دې سیمو څخه روسیه پر لومړۍ سیمې بشپړ کنټرول لري؛ خو د پاتې هغو شاوخوا ۷۰ سلنه واک لري.

دوه‌یم غوراوی یو داسې وړاندیز دی، چې اوکراین ته یې د پوځي خوځښتونو د بندولو او د بهرنیو پوځي مرستو، سپوږمکۍ مخابراتو او استخباراتو د بندولو غوښتنه ده. کیف به هم پوځي حکومت لغوه کوي او په ۱۰۰ ورځو کې دننه باید د ولسمشرۍ او پارلماني ټاکنې ترسره کړي.

د روسیې د پلاوي مشر ولادمیر مدینسکي ویلي، چې مسکو د وژل شویو سرتېرو د جسدونو د راټولولو لپاره “د جبهې په ځینو برخو کې له دوه څخه تر درې ورځو پورې د ځانګړي اوربند” وړاندیز کړی دی.

د اوکراین د چمتو شوې او وړاندیز شوې نقشې له مخې، چې یوه کاپي یې رویټرز لیدلې؛ کیف غواړي په خپل پوځي ځواک کې هیڅ محدودیت ونلري، د اوکراین د هغو برخو په اړه، چې د مسکو ځواکونو نیولي دي د روسیې د حاکمیت نړیواله پېژندنه ونلري او د سولې له کومې معاملې وروسته هیڅ تاوان ونه‌غواړي.

د یکشنبې پر ورځ اوکراین ویلي، چې دوی د “غڼې تار” نومو په عملیاتو کې ۱۱۷ ډرون الوتنې کړي او  د روسیې پر اوږده واټن بم غورځونکو الوتکو یې برید وکړ، چې د سایبریا او د هېواد د لرې شمال په هوایي ډګرونو کې د اټومي خولۍ د لېږدولو وړتیا لري.

د سپوږمکۍ انځورونه ښیي، چې بریدونو د پام وړ زیان اړولی دی. که څه هم دواړو خواوو د زیانونو د کچې په اړه متضاد معلومات ورکړي دي.

لویدیځ پوځي شنونکو دا بریدونه، چې د جګړې له لومړۍ کرښې څخه زرګونه میله لرې ول؛ د جګړې په بهیر کې د اوکراین ترټولو زړور عملیات وبلل.

د روسیې د سټراټیژیک بمبار بېړۍ د “درې ګونه” ځواکونو برخه ده؛ له ځمکې او اوبتلونو څخه توغول کیږي د هېواد اټومي وسلې یې د نړۍ ترټولو سترې دي. امریکا او د هغې متحدین د اوکراین په شخړه کې درېیمې نړیوالې جګړې ته د روسیې شونې خطر ته ډېر پام کوي، چې پوتین یې د روسیې د اټومي ځواک په اړه پرله‌پسې ګواښونه کړي دي.

چارواکو ویلي؛ د یکشنبې پر ورځ د کولوراډو په بولډر کې اته کسان هغه وخت ټپیان شول، چې یوه ۴۵ کلن سړي د “آزاد فلسطین” چغې وهلې او د غزې د پاتې اسرائیلي یرغمل شویو کسانو پر ماتم کوونکو یې اورلګوونکي بمونه وغورځول.

د بولډر پولیسو ویلي: څلور ښځې او څلور نرینه، چې عمرونه یې له ۵۲ څخه تر ۸۸ کلونو پورې ښودل شوي؛ روغتون ته لېږدېدلي.

رویټرز راپور ورکړی، چې چارواکو دمخه د ټپیانو شمېر شپږ تنه ښودلی و، چې لږ تر لږه د یو روغتیایي  حالت د اندېښنې وړ ګڼل شوی و.

د ډینور ساحوي دفتر د FBI ځانګړي استازي مارک میچالک ویلي: “د لومړنیو څرګندونو له مخې؛ دا روښانه ده، چې دا د تاوتریخوالي یو هدفمند عمل و او FBI یې د ترهګرۍ د عمل په توګه ارزوي.”

میچالک شکمن کس محمد سلیمان نومولی، چې له برید څخه لږ وروسته په روغتون کې بستر شو.

رویټرز سمدلاسه د هغه یا د هغه د کورنۍ د اړیکې په اړه معلومات موندلي ندي.

د FBI مشر کاش پټیل هم دا پېښه د “هدفي ترهګریز برید” په توګه یاده کړې او د کولوراډو لوی څارنوال فیل ویزر ویلي: پر نښه شوي خلک ښیي، چې دا له “کرکې رامنځته شوی جرم” دی.

د بولډر پولیسو مشر سټیفن ریډفیرن ویلي؛ هغه باور نلري، چې بل څوک په دې پېښه کې ښکېل وي.

هغه وایي: “مونږ بشپړ ډاډه لرو، چې یوازنی شکمن کس مو نیولی دی.”

برید د پرل سټریټ د پېر په مرکز کې، چې د کولوراډو پوهنتون تر سیوري لاندې د پیاده تګ لپاره یوه مشهوره سیمه ده؛ د هغې غونډې پر اسرائیلي ماتم کوونکو شوی، چې په ۲۰۲۳ کې د حماس لخوا یرغمل شوي وه او یرغمل شویو کسانو ته د پام رااړولو لپاره ځانګړې شوې وه.