د افغانستان اسلامي امارت د حماس او اسرائیلو ترمنځ د اوربند له هوکړې هرکلی وکړ؛ د حماس مشرتابه او د فلسطین خلکو ته د دې " سترې بریا " مبارکي وايي.

د بهرنیو چارو وزارت په یوه خبرپانه کې، چې نن ( پنجشنبه) خپره شوې ویلي، چې د اوربند دا هوکړه"د فلسطین د خلکو د تاریخي مبارزې، سرښندنې او په غزه کې د زړور مقاومت" له ۱۵ میاشتو څخه د زیات وخت پایله ده.

په خبرپاڼه کې راغلي: "اوس اړینه ده، چې د هوکړې ټول پړاوونه بشپړ په داسې ډول پلي شي، چې تلپاتی اوربند ډاډمن کړي او بشري مرستې پرته له ځنډ د غزې خلکو ته ورسیږي. د پخوانیو تړونونو پایلو ته په پاملرنه د شخړې خواوې او نړیواله ټولنه باید ډاډ ترلاسه کړي، چې اسرائیلي حکومت خپلې ژمنې ډاډمنې پلې کوي."

په اعلامیه کې زیاته شوې، چې په منځني ختیځ کې تلپاتې سوله او ثبات یوازې د فلسطین د مسلې د مشروع حل او د فلسطین د خلکو د خپلواکۍ له لارې شونی دی.

اسلامي امارت ټینګار کړی، چې د افغانستان د خلکو پر استازیتوب به د فلسطین د خپلواک هېواد او د فلسطین د خلکو ملاتړ روان ساتي.

اسرائیل او حماس د چارشنبې پر ورځ د قطر، مصر او امریکا پر منځګړیتوب او د ۱۵ میاشتو وینې تویولو وروسته، چې غزه یې ویجاړه کړه او په منځني ختیځ کې یې تاوتریخوالی زیات کړ، د اوربند یوه پیچلې هوکړه لاسلیک کړه.

په دې هوکړه کې د ۶ اوونیو لپاره لومړنی اوربند شته، چې له غزې تړانګې څخه به اسرائیلي ځواکونه تدریجي وځي؛ هلته، چې لسګونه زره خلک وژل شوي دي. حماس به د اسرائیلو لخوا نیول شوي فلسطیني بندیانو د یرغملو په بدل کې خوشې کړي.

د قطر صدراعظم شیخ محمد بن عبدالرحمن الثاني په دوحه کې یوه خبري کنفرانس ته وویل، چې اوربند به د یکشنبې له ورځې نافذ شي.

هغه زیاته کړې، مذاکره کوونکي له اسرائیلو او حماس سره د دې هوکړې د پلي کولو لپاره کار کوي.

د امریکا ولسمشر جو بایډن په واشنګټن کې وویل: "دا تړون به په غزه کې جګړه ودروي، فلسطیني ملکي وګړو ته به بشري مرستې زیاتې کړي او یرغمل شوي کسان به له ۱۵ میاشتو څخه له زیات بند وروسته له خپلو کورنیو سره یوځای کړي."

د هغه ځای‌ناستي ډونالډ ټرمپ، چې د دوشنبې پر ورځ به دنده پیل کړي؛ ادعا کړې، چې دا هوکړه د هغه د هڅو پایله ده.

یوه اسرائیلي چارواکي ویلي، چې د اسرائیلو لخوا د دې تړون منل به تر هغې رسمي نه وي، چې د دوی د امنیتي کابینې او حکومت لخوا تائید نشي.

ټاکل شوې، چې دا رای اچونه د پنجشنبې پر ورځ د مرغومي اووه‌ویشتمه / د جنورې شپاړلسمه ترسره شي.

تمه ده، چې دا هوکړه د اسرائیلو د لومړي وزیر بنیامین نتنیاهو په ائتلافي حکومت کې د ځینو سخت دریځو له مخالفت سره – سره  تائید شي. په داسې حال کې، چې خلکو په غزه او اسرائیل کې د دې هوکړې نمانځنه وکړه او د اسرائیلو پوځ د دې خبر له خپرېدو وروسته خپل بریدونه زیات کړل.

د ډاکټرانو د څرګندونو له مخې؛ د چارشنبې پر ورځ ناوخته د اسرائیلو سختو بمباریو په ځانګړي توګه په غزه ښار کې ۳۲ کسان ووژل.

د سیمې اوسیدونکو ویلي، چې بریدونه د پنجشنبې تر سهاره هم روان ول، چې په کې د غزې جنوبي سیمه رفح، د مرکزي غزې نصیرات او د شمالي غزې اړوند کورونه ویجاړ شول.

د اسرائیلو پوځ پدې اړه څه ندي ویلي او د اوربند له اعلان وروسته پر اسرائیلو د حماس د بریدونو کوم راپور نشته.

د اوربند له خبرو اترو سره یوه خبر فلسطیني چارواکي ویلي؛ منځګړي هڅه کوي، چې دواړه خواوې قانع کړي او د اوربند له پلي کیدو مخکې جګړه ودروي.

حماس په ټولنیزو رسنیو کې د یوې خبرپاڼې له خپرولو سره د اوربند دا هوکړه " د خلکو لپاره یوه لاسته راوړنه" او "یو بدلون" وباله.

د غزې د چارواکو د څرګندونو له مخې: که دا هوکړه بریالۍ شي؛ نو دا به هغه جګړه پای ته ورسوي، چې د غزې ډېره برخه یې ویجاړه کړې، له ۴۶ زره څخه ډېر خلک یې وژلي او د سیمې د ۲ اعشاریه ۳ میلیون نفوس ډېره برخه یې بې ځایه کړې ده.

دا کار کولی شي په ټول منځني ختیځ کې تاوتریخوالی راکم کړي؛ هلته، چې جګړې د اسرائیلو تر اشغال لاندې په لویدیځه غاړه، لبنان، سوریه، یمن او عراق کې شخړې ته لمن وهلې او د اسرائیلو او ایران ترمنځ د بشپړې جګړې اندېښنې یې راپورته کړې دي.

په غزه کې ټولټال ۹۸ یرغمل پاتې دي.

د تړون په لومړي پړاو کې به ۳۳ بندیان خوشې شي، چې ښځې، ماشومان او له ۵۰ کلونو څخه پورته عمر لرونکي نرینه په کې دي. د اوربند په لومړي پړاو کې به دوه امریکايي یرغمل شوي کسان؛ کیټ سیګل او ساګي ډیکل چن د هغو یرغمل شویو کسانو په ډله کې دي، چې خوشې شي.

د تړون د دوه‌یم پړاو د پلي کولو لپاره خبرې اترې به له لومړي پړاو څخه تر شپاړسمې ورځې پورې روانې وي او تمه ده، چې په دې پړاو کې به ټول پاتې یرغمل شوي کسان خوشې شي، دایمي اوربند او له غزې څخه د اسرائیلي ځواکونه بشپړ ووځي.

په درېیم پړاو کې د ټولو پاتې مړو بېرته راستنېدل او د مصر، قطر او ملګرو ملتونو تر څارنې لاندې د غزې بیارغونه پیل شي.

اسرائیلو پر غزه خپل بریدونه له هغې وروسته پیل کړل، چې د حماس پر مشرۍ وسلوالو د ۲۰۲۳ کال د اوکټوبر پر اوومه پر اسرائیلو په برید کې ۱۲۰۰ کسان ووژل او له ۲۵۰ څخه ډېر نور یې یرغمل کړل.

د افغانستان د چارسمبالي حکومت او د قطر د حکومت چارواکو د دواړو هېوادونو ترمنځ د کار پر پرمختګونو او نورو اړینو مسلو خپل اندونه وړاندې کړل.

د چارشنبې پر ورځ( د مرغومي شپږویشتمه ) د قطر د کار وزارت مرستیالې نجوا بنت عبدالرحمن آل ثاني او د افغانستان د چارسمبالي حکومت د کار او ټولنیزو چارو وزارت د کار ګومارنې څانګې رییس محمد امین انیس د قطر- افغانستان د ګډې کاري کمیټې د ناستې ریاست ترسره کړ.

دې کمیټې د دواړو هېوادونو ترمنځ د کار په سکټور کې د وروستیو پرمختګونو او نورو اړوند مسلو په اړه بحث او ارزونه وکړه.

د دې ناستې په اړه نور جزئیات خپاره شوي ندي.

د امریکا ولسمشر جو بایډن په افغانستان کې د پراخ بشري بحران او په دې هېواد کې د "ژور اقتصادي سقوط" احتمال ته په پاملرنه په خپل اجرائیوي فرمان کې اعلان شوی ملي بېړنی حالت د یو بل کال لپاره وغځاوه.

دا امر د بایډن لخوا د ۲۰۲۲ کال د فبروري پر یوولسمه صادر شوی و، چې د امریکا ملي امنیت او بهرنۍ پالیسۍ ته د غیر معمولي ګواښونو مخه ونیسي.

د سپینې ماڼۍ په خبرپاڼه کې راغلي: "په افغانستان کې پراخ بشري بحران، چې د خوړو نه خوندیتوب، د اوبو، روغتیایی مرستو، حفظ الصحې، سرپناه او نورو اساسي بشري اړتیاوو ته په کتو د اقتصادي سقوط د ژورېدو امکان او ګواښ زیاتوي، چې د امریکا د ملي امنیت او د امریکا بهرنۍ پالیسۍ ته یې د پېښیدو احتمال شته. "

د فرمان له مخې، د افغانستان بانک شتمني د یو بل کال لپاره کنګل پاتې کیږي.

جو بایډن ویلي، چې د سپتمبر د یوولسمې د بریدونو د قربانیانو د استازو په ګډون بېلابېلې ډلې د افغانستان بانک د شتمنیو قانوني ادعاوې لري یا یې دعوا ګانو ته چمتووالی ښودلی دی.

اسلامي امارت له امریکا غواړي، چې د افغانستان کنګل شوې شتمنۍ خوشې کړي او نور د افغانانو حقونه تر پښو لاندې نکړي.

د اسلامي امارت ویاند ذبیح الله مجاهد د افغانستان بانک شتمنۍ د افغانانو ملي پانګه ګڼي او له امریکا څخه غواړي، چې نور افغان ولس له خپلو حقونو څخه بې برخې نکړي.

یو شمېر اقتصادي کارپوهان د افغانستان بانک د شتمنیو دوامداره کنګل ساتل د هېواد اقتصاد ته زیان رسونکي ګڼي او ټینګار کوي، چې د امریکا دا اقدام به افغانانو ته زیان ورسوي. دوی په دې باور دي، چې د امریکا دا اقدام د ټولو نړیوالو او بشري قوانینو خلاف دی.

د ۲۰۲۱ کال د اګست پر پېنځلسمه د امریکا پر مشرۍ د نړیوالو ځواکونو له وتلو او په افغانستان کې د اسلامي امارت له بیا واکمنېدو وروسته؛ امریکا او نورو لویدیځو هېوادونو د افغانستان له ۹ اعشاریه ۵ میلیارډ ډالرو څخه زیاته شتمني کنګل کړه او د افغان واکمنو لاسرسی یې ورته وخنډاوه. له دې پیسو څخه، د افغانستان بانک شاوخوا ۷ میلیارډ ډالر د نیویارک په فډرالي بانک کې ساتل شوي وه، چې ۳ اعشاریه ۵ میلیارډ ډالر بیا په سویس کې د افغانستان وجهي صندوق ته ولیږدول شول.