روغتيا
د ۲۰۲۳ کال د نوبل روغتیايي جایزه د کرونا ویروس د دوه واکسین جوړوونکیو پر برخه شوه
د نوبل اکادمۍ د دوشنبې پر ورځ (د تلې ۱۰ ) د ۲۰۲۳ کال د نوبل روغتیایي او فزیولوژيکي جایزه هنګري الاصله امریکایي کاتالین کاریکو او امریکایي درو وایسمن ته ورکړه ، چې د کورونا واکسین د جوړولو دوه مخکښ څېړونکي دي.
د دغو دوه نومیالیو ساینس پوهانو څېړنه د امآرانای mRNA تکنالوژۍ د پراختیا لامل شوه، چې پر بنسټ یې د کووید-۱۹ یا کرونا ناروغۍ لپاره دوه واکسینونه فایزر Pfizer او مدرنا Moderna تولید شول.
د نوبل اکادمۍ په اعلامیه کې راغلي: د کاتالین کاریکو او درو وایسمن څېړنې د ۲۰۲۰ په وروستیو کې mRNA پر بنسټ د دوه بریالیو واکسینونو لامل شوې. دې واکسینونو د میلیونونه خلکو ژوند ژغورلی او د ډېرو نور د ناروغۍ مخه یې نیولې ده.
د سویدني اندتون د څرګندونو له مخې: دوی وموندله، چې حجرو ته د mRNA وردننه کول د التهابي غبرګونونو د فعالیدو مخنیوی او همدارنګه د پروتین تولید ډېرولو لپاره کارول کیدی شي. دوی خپلې موندنې د ۲۰۰۵ کال په یوه تاریخي مقاله کې خپرې کړې، چې په هغه وخت کې ورته لږ پام راواوښت؛ خو د خورا اړینو پرمختګونو بنسټ یې کېښود، چې د کرونا ویروس د مخنیوي په بهیر کې یې انسانیت ته خدمت وکړ.
د یادونې ده، چې تېر کال د نوبل جایزه ۶۷ کلن سویدني لرغونپوه سوانتی پابو ته ورکړ شوې وه.
روغتيا
په ۱۱ ولایتونو کې د ګوزڼ واکسین د کمپاین نوی پړاو پیل شو
د عامې روغتیا وزارت د څرګندونو له مخې؛ د کمپاین په دې پړاو کې به د افغانستان شاوخوا ۴ اعشاریه ۸ میلیون له پېنځه کلونو ټیټ عمره ماشومان واکسین شي.
نن دوشنبه( د مرغومي درېیمه ) په ۱۱ ولايتونو کې د ګوزڼ یا پوليو واکسين کمپاين نوی پړاو پيل شو.
د عامې روغتیا وزارت د څرګندونو له مخې؛ د کمپاین په دې پړاو کې به د افغانستان شاوخوا ۴ اعشاریه ۸ میلیون له پېنځه کلونو ټیټ عمره ماشومان واکسین شي.
دغه کمپاين په کابل، کندهار، هلمند، روزګان، زابل، ننګرهار، کونړ، لغمان، نورستان، هرات او کندوز ولايتونو کې پيل شوى دى.
افغانستان او پاکستان اوس هم د ګوزڼ یا پولیو له ناروغۍ سره مخ سیمې دي.
د روغتیا نړیوالې ټولنې د څرګندونو پر بنسټ سږ کال په ټوله نړۍ کې د پولیو ۷۱ پېښې ثبت شوي، چې ۲۳ یې په افغانستان او ۵۰ یې په پاکستان کې دي.
روغتيا
د هرات حوزوي روغتون د اسانتیاوو د نشتوالي ستونزه لري
د هرات حوزوي روغتون ۶۵۰ بستره لري، چې هره ورځ له ۱۰۰۰ د ډېرو ناروغانو خدمت کیږي. د دې روغتون په بېلابېلو څانګو کې پر هر بستر دوه ناروغان تر درملنې لاندې دي.
د هرات په حوزوي روغتون کې که څه هم هره ورځ له ۱۰۰۰ ډېر ناروغان تر درملنې لاندې نیول کېږي؛ خو د دغه روغتون مسوولانو ويلي، چې د اسانتیاوو پر پرتله د ناروغانو شمېر دوه چنده دى، چې لامل يې د ځاى او د اسانتياوو د نشتوالي ستونزه ده.
د هرات حوزوي روغتون ۶۵۰ بستره لري، چې هره ورځ له ۱۰۰۰ د ډېرو ناروغانو خدمت کیږي. د دې روغتون په بېلابېلو څانګو کې پر هر بستر دوه ناروغان تر درملنې لاندې دي.
د دې روغتون ډاکټران وايي، چې یوازې د ځانګړې پاملرنې په څانګه کې ۶۵ بسترونو ته اړتیا ده. په داسې حال کې، چې شاوخوا لس بسترونه دي او د هیموډالیز په څانګه کې له ۱۷ وسایلو څخه ۸ یې فعال دي.
د دغه روغتون مسوولینو ويلي، که څه هم په ټولو څانګو کې هره ورځ روغتیايي خدمات وړاندې کېږي؛ خو د ناروغانو د ډېروالي له کبله کافي اسانتیاوې نلري.
د هرات یو شمېر اوسېدونکي وايي، چې د دې روغتون ډېرې څانګې په ځانګړي توګه د هیموډالیز او د ماشومانو د درملنې څانګې کافي اسانتیاوو او ځای ته اړتیا لري.
روغتيا
په افغانستان کې باید سنتي طب معیاري شي – نورجلال جلالي
دې وزارت نن (چارشنبه د لیندۍ څوارلسمه) لیکلي، چې جلالي وایي؛ د سنتي طب د لېوالو کسانو لپاره باید یو معیاري درسي نصاب جوړ شي.
د عامې روغتیا وزارت چارسمبالي نورجلال جلالي چین ته د خپل سفر پر مهال د سنتي طب په نړیوال کنفرانس کې د سیمې لپاره د سنتي طب په اړه د روغتیا نړیوالې ټولنې او شانګهای همکاریو ټولنې همکاري اړینه یاده کړه او څرګندوي، چې په افغانستان کې باید سنتي طب معیاري او د عصري طبابت یوه برخه شي.
دې وزارت نن (چارشنبه د لیندۍ څوارلسمه) لیکلي، چې جلالي وایي؛ د سنتي طب د لېوالو کسانو لپاره باید یو معیاري درسي نصاب جوړ شي.
هغه دغه راز د سنتي طب په برخه کې د چين او افغانستان پر دوه اړخيزو همکاريو ټينګار وکړ اووایيو چې په دې برخه کې باید د ظرفيتونو لوړولو، تجربو شريکولو او څېړنو زمینه برابره شي.
د يادونې ده، چې دا مهال په عامې روغتيا وزارت کې د سنتي طب رياست جوړ شوى، چې د ډاکټرانو د کار پر سمون، تګلارو او لارښوونو کار کوي.
-
تازه خبرونه4 days ago
د راتلونکي ادارې په چوکاټ کې به امریکایي ځواکونه افغانستان ته ستانه نشي
-
تازه خبرونه2 days ago
ډونالډ ټرمپ له لوړې وروسته له نړیوالو غبرګونونو سره مخ شو
-
تازه خبرونه2 days ago
امریکا ته د ۱۶۰۰ څخه د زیاتو افغان کډوالو الوتنې وځنډول شوې
-
نړۍ1 day ago
مونږ اوس په امریکا کې یوازې د نرینه او ښځې دوه جنسیتونه لرو- ټرمپ
-
نړۍ3 days ago
ټرمپ د لوړې له مراسمو مخکې د کډوالۍ د مخنیوي ژمنه وکړه
-
تازه خبرونه4 days ago
۲۰۰ افغانان د ویزې ترلاسه کولو وروسته له فیلیپین څخه امریکا ته ولاړل
-
نړۍ2 days ago
ټرمپ د امریکا د اووهڅلوېښتم ولسمشر په توګه لوړه وکړه
-
ساینس او ټیکنالوژي3 days ago
د ډونالډ ټرمپ له ملاتړ وروسته ټیکټاک بېرته په امریکا کې د لاسرسي وړ شو