روغتيا
د ۲۰۲۳ کال د نوبل روغتیايي جایزه د کرونا ویروس د دوه واکسین جوړوونکیو پر برخه شوه

د نوبل اکادمۍ د دوشنبې پر ورځ (د تلې ۱۰ ) د ۲۰۲۳ کال د نوبل روغتیایي او فزیولوژيکي جایزه هنګري الاصله امریکایي کاتالین کاریکو او امریکایي درو وایسمن ته ورکړه ، چې د کورونا واکسین د جوړولو دوه مخکښ څېړونکي دي.
د دغو دوه نومیالیو ساینس پوهانو څېړنه د امآرانای mRNA تکنالوژۍ د پراختیا لامل شوه، چې پر بنسټ یې د کووید-۱۹ یا کرونا ناروغۍ لپاره دوه واکسینونه فایزر Pfizer او مدرنا Moderna تولید شول.
د نوبل اکادمۍ په اعلامیه کې راغلي: د کاتالین کاریکو او درو وایسمن څېړنې د ۲۰۲۰ په وروستیو کې mRNA پر بنسټ د دوه بریالیو واکسینونو لامل شوې. دې واکسینونو د میلیونونه خلکو ژوند ژغورلی او د ډېرو نور د ناروغۍ مخه یې نیولې ده.
د سویدني اندتون د څرګندونو له مخې: دوی وموندله، چې حجرو ته د mRNA وردننه کول د التهابي غبرګونونو د فعالیدو مخنیوی او همدارنګه د پروتین تولید ډېرولو لپاره کارول کیدی شي. دوی خپلې موندنې د ۲۰۰۵ کال په یوه تاریخي مقاله کې خپرې کړې، چې په هغه وخت کې ورته لږ پام راواوښت؛ خو د خورا اړینو پرمختګونو بنسټ یې کېښود، چې د کرونا ویروس د مخنیوي په بهیر کې یې انسانیت ته خدمت وکړ.
د یادونې ده، چې تېر کال د نوبل جایزه ۶۷ کلن سویدني لرغونپوه سوانتی پابو ته ورکړ شوې وه.
روغتيا
ریاست الوزراء په افغانستان کې د ایمرجنسي روغتیایي ادارې د فعالیتونو د دوام غوښتنه وکړه
د ریاست الوزراء د دفتر عمومي رییس عبدالواسع خادم د افغانستان د ایمرجنسي ادرې له عمومي رییس ډیان پنیک سره په لیدنه کې د دې روغتیایي ادارې د فعالیتونو پر دوام ټینګار وکړ او د دې ادارې د پراخو او عامه ګټو له هڅو یې مننه وکړه.

د ریس الوزراء د دفتر عمومي رییس په افغانستان کې د ایمرجنسي ادارې له مشر سره وکتل او له دې ادارې یې وغوښتل، چې په هېواد کې روغتیايي خدمات جاري وساتي.
د ریاست الوزراء د دفتر عمومي رییس عبدالواسع خادم د افغانستان د ایمرجنسي ادرې له عمومي رییس ډیان پنیک سره په لیدنه کې د دې روغتیایي ادارې د فعالیتونو پر دوام ټینګار وکړ او د دې ادارې د پراخو او عامه ګټو له هڅو یې مننه وکړه.
له ارګ څخه په خپرې شوې خبرپانه کې عبدالواسع خادم ویلي؛ اسلامي امارت به د هر هغه بنسټ یا فرد بشپړ ملاتړ وکړي، چې د عامو خلکو د هوساینې او آسانتیا لپاره کار کوي.
د ایمرجنسي مشر د رییس الوزراء د دفتر عمومي رییس ته د بسپنې ورکوونکو د پام جلبولو، بودجې او د دې ادارې د راتلونکو پلانونو په اړه هم معلومات ورکړل او په هېواد کې یې د ایمرجنسي د هڅو پر جاري ساتلو ټینګار وکړ.
له ارګ څخه په خپره شوې خبرپاڼه کې راغلي: “د رییس الوزرا د دفتر عمومي رییس د ایمرجنسي رییس ته وویل، چې مونږ به د هر هغه بنسټ یا فرد بشپړ ملاتړ وکړو، چې د عامو خلکو د هوساینې او آسانتیا لپاره کار کوي. مونږ هیله لرو، چې تاسې به د روغتیایي سکټور او د عامه ګټو په نورو سکټورونو کې خپل فعالیتونه جاري وساتئ.”
د ارګ په خبرپاڼه کې د ایمرجنسي د مشر د څرګندونو له مخې ویلي، چې د غونډې په بهیر کې هغه د ریاست الوزراډ د دفتر مشر ته د بسپنه ورکوونکو د پام اړولو، د دې ادارې د بودجې او راتلونکو پلانونو په اړه معلومات ورکړل او په هېواد کې یې د ایمرجنسي د فعالیتونو پر دوام ټینګار وکړ.
ډیان پنیک زیاته کړې، چې د ایمرجنسي روغتون په تېرو وختونو کې د جګړې د ټپیانو درملنه کوله؛ خو اوس یې د ټرافیکي پېښو د قربانیانو درملنې ته پام رااړولی دی.
د ایمرجنسي روغتون له ۱۹۹۹ کال راپدېخوا په افغانستان کې فعالیت کوي او دا مهال په کابل، هلمند، پنجشېر او ځینو ولسوالیو کې ۲۷ مرکزونه لري. د دې ادارې مشر ټینګار کړی، چې په افغانستان کې د دې بنسټ روغتیایي خدمات وړیا وړاندې کیږي. دا بنسټ په افغانستان کې د خپل فعالیت ساحه بدلوي؛ ځکه، چې د اسلامي امارت واک ته له راستنېدو راپدېخوا د جګړې او وسلوالو شخړو له کبله د تلفاتو شمېر د پام وړ کم شوی دی.
روغتيا
هند له افغانستان سره ۱۱ زره دوزه واکسین مرسته وکړه
په دې بار کې د انفلونزا واکسین ۵ زره ۵۰۰ دوزه او د مننژیت واکسین ۵ زره ۵۰۰ دوزه دي. د واکسینونو ټول وزن ۴۴۲.۲۰ کیلوګرامه او خالص وزن یې ۲۹۱ کیلوګرامه ښودل شوی دی.

د عامې روغتیا وزارت ویلي، چې هند په دې وروستیو کې د روغتیایي مرستې په توګه له دې وزارت ته د ۱۱ زره دوزه واکسین مرسته کړې ده.
په دې بار کې د انفلونزا واکسین ۵ زره ۵۰۰ دوزه او د مننژیت واکسین ۵ زره ۵۰۰ دوزه دي. د واکسینونو ټول وزن ۴۴۲.۲۰ کیلوګرامه او خالص وزن یې ۲۹۱ کیلوګرامه ښودل شوی دی.
د عامې روغتیا وزارت مشرتابه د هند له مرستې مننه او ستاینه کړې او دا مرسته یې د انفلونزا او مننژیت ناروغیو د مخنیوي لپاره یو اړین ګام یاد کړی دی.
د روغتیا وزارت په وینا، دا واکسینونه به د زرګونو وګړو د ژوند ژغورلو لپاره زمینه برابره کړي.
روغتيا
په ټول افغانستان کې له ۲۰۰ ډېر بشري روغتیايي مرکزونه تړل شوي
یادې ټولنې په خپل وروستي راپور کې خبرداری ورکړی؛ په افغانستان کې د روغتیایي مرکزونو ۸۰ سلنه، چې دوی یې ملاتړ کوي د بودجې د سخت کمښت له کبله د ۲۰۲۵ کال تر جون پورې د تړلو له خطر سره مخ دي.

د روغتیا نړیوالې ټولنې د مارچ میاشتې په راپور کې ویلي، چې د روانې میاشتې له ۲۵ نېټې راپدېخوا په ټول افغانستان کې ۲۰۲ بشري روغتیايي مرکزونه، چې په ۲۸ ولایتونو کې یې ۱.۸ میلیون کسانو ته روغتیايي خدمات رسول تړل شوي دي.
یادې ټولنې په خپل وروستي راپور کې خبرداری ورکړی؛ په افغانستان کې د روغتیایي مرکزونو ۸۰ سلنه، چې دوی یې ملاتړ کوي د بودجې د سخت کمښت له کبله د ۲۰۲۵ کال تر جون پورې د تړلو له خطر سره مخ دي.
د روغتیا نړیوالې ټولنې د مارچ میاشتې په راپور کې ویلي، چې د دې میاشتې تر پېنځهویشتمې پورې؛ په ټول افغانستان کې ۲۰۲ بشري روغتیايي مرکزونه د بودجې د کمښت له کبله ځنډول شوي یا تړل شوي دي، چې دا چاره به ۱.۸ میلیون خلک له لومړنۍ روغتیایي پاملرنې بې برخې کړي.
د روغتیا نړیوالې ټولنې د راپور له مخې؛ ” د ۲۰۲۵ کال د مارچ تر پېنځهویشتمې پورې د بشري مرستو د شریکانو لخوا د بودجې د کمښت له کبله ټولټال ۲۰۲ روغتیايي مرکزونه ځنډول شوي یا تړل شوي دي.
داسې ښکاري، چې دا چاره به د افغانستان له ۳۴ ولایتونو څخه په ۲۸ هغو کې شاوخوا ۱.۸ میلیون خلک اغېزمن کړي.
په ځنډول شویو روغتیايي مرکزونو کې ۱۰۸ ګرځنده روغتیايي او تغذیوي ډلې، ۳۳ د کورنیو روغتیايي کورونه، ۲۰ لومړني روغتیايي مرکزونه، ۲۲ فرعي روغتیايي مرکزونه او ۱۹ نور روغتیايي مرکزونه شامل دي.”
په دې راپور کې دغه راز راغلي، چې د روغتیایي مرکزونو د ځنډول شویو یا تړل شویو شمېر ممکن هره اوونۍ له بشري شریکانو څخه د بودجې شتون پورې اړه ولري.
دا نړیواله ټولنه پر مرستندویانوغږ کوي، چې په بېړني ډول د حیاتي روغتیايي خدماتو له بیارغونې ملاتړ وکړي او په افغانستان کې د روغتیايي وضعیت د خرابېدو مخه ونیسي.
د اسلامي امارت د اقتصاد وزارت مرستیال عبداللطیف نظري تل ټینګارکړی، چې د افغانستان خلک بشري مرستو ته اتیا لري او نه باید دغه مرستې سیاسي شي.
له دې مخکې هم په ۲۵ ولایتونو کې د بودجې د کموالي له کبله ۱۶۷ روغتیايي مرکزونه وتړل شول، چې دې چارې حیاتي روغتیايي خدماتو ته د ۱.۶ میلیون کسانو لاسرسی پرې کړی دی.
-
تازه خبرونه3 days ago
له افغانستان وتل مو د تاریخ له شرمه ډکه شېبه وه – ټرمپ
-
تازه خبرونه3 days ago
د محرم لسمه د امن په فضا کې ترسره شوه
-
تازه خبرونه3 days ago
په تېرو ۱۰۰ ورځو کې د دوغارون له لارې ۴۹۰ زره افغانان ستانه شول
-
تازه خبرونه4 days ago
په غزني کې د سلطان بند د ساتنې او څارنې پروژه پرانیستل شوه
-
تازه خبرونه3 days ago
د کونړ ولایت په لرې پرتو ولسوالیو کې پر ۳۵ پرمختیایي پروژو کار پیل شو
-
تازه خبرونه2 days ago
په ټګزاس کې د سیلابونو له کبله د مړو شمېر ۷۸ کسانو ته ورسېد
-
تازه خبرونه2 days ago
په اسلام آباد کې د افغانانو په ګډون د ویزو د جعل کارۍ یوه ډله ونیول شوه
-
تازه خبرونه2 days ago
د چین یو خصوصي شرکت په بېلابېلو ولایتونو کې ګډ بازارونه، لارې او صنعتي پارکونه جوړوي