د شمالي کوریا دولتي رسنۍ KCNA د دوشنبې پر ورځ څرګنده کړې؛ د دې هېواد مشر کیم جونګ اون له خپلو هېوادوالو وغوښتل، چې د امریکا او جنوبي کوریا د ګډ یرغل د مخنیوي لپاره اتومي برید ته ځانونه چمتو کړي.

KCNA دولتي رسنې په ډاګه کړې: د هېواد په پوځي روزنیزو هڅو کې یو بالستیک توغندی، چې پر جعلي اتومي سرګلولې سمبال و؛ ۸۰۰ کیلومتره واټن ووهه.

کیم، چې د دې ازموینې څارنه کوله؛ ویلي، چې یادو هڅو د اردو حقیقي جنګي وړتیا ښه کړې او دا اړتیا یې روښانه کړې، چې د دې ډول هڅو له لارې د هر راز سمدستي او پراخ اتومي ځواب لپاره د چمتووالي حالت ډاډمن کړي.

کیم د خپل هېواد د رسمي نوم لنډیز کاروياو وایي: د شمالي کوریا اتومي ځواک به له خپل لوړ جنګي چمتووالي سره د دښمن بې پروا حرکتونه او تحرکات په کلکه ودروي، کنټرول او اداره کړي او د هر ډول ناغوښتونکي حالت په صورت کې به خپل مهم ماموریت پرته له ځنډه ترسره کړي.

یادې سرچینې داسې انځورونه ښودلي، چې کیم یو ځل بیا له خپلې لور سره د ازموینې په لیدنه کې برخه اخیستې ده او دتوعندي د لیدلو ننداره کوي.

جنوبي کوریا او جاپان د یکشنبې پر ورځ له ختیځ ساحل څخه د شمالي کوریا د لنډ واټن ویشتونکي بالستیک توغندي د توغولو خبر ورکړ، چې په دې وروستیو اوونیو کې د توغندیو د ازموینو په لړۍ کې وروستی دی.

شمالي کوریا د امریکا او جنوبي کوریا پر وړاندې توند غبرګون ښودلی دی.

رویترز راپور ورکړی، چې دوی؛ د جنوبي کوریا او امریکا ګډې پوځي روزنیزې هڅې د یرغل د مخنیوي لپاره جګړې ته چمتووالي بولي.

د امریکا او سویلي کوریا سمندري قول اردو به د دوشنبې پر ورځ د اپریل تر درېیمې پورې د دوه اوونیو لپاره بیسارې روزنیزې هڅې پیل کړي.

دا په داسې حال کې ده، چې شمالي کوریا د سیول او واشنګتن په وړاندې د جګړې لپاره له ۱.۴ میلیون څخه ډېر رضاکاره  په اردو کې شامل کړي، چې له ۸۰۰۰۰۰ څخه ډېر یوازې دوه ورځې مخکې د یوې دولتي ورځپاڼې لخوا په ډاګه شول.

رویترز راپور ورکړی، چې د شنبې پر ورځ ۶.۸ درجې زلزلې د اکوادور او شمالي پیرو ساحلي سیمې ولړزولې؛ کورونو، ښوونځیو او طبي مرکزونو ته یې زیانونه اړولي او په کې لږ تر لږه ۱۴ کسان مړه شوي ۳۸۰ نور ټپیان دي.

د امریکا ځمکپوهنې ادارې دا زلزله د رښتر پر کچه ۶.۸ درجې ښودلې او څرګندوي؛ مرکز یې د ګویاس ولایت له بالائو ښاره شاوخوا ۱۰ کیلومتره لرې د ځمکې په ۶۶.۴ کیلومتره ژوروالي کې دی.

د چارواکو د څرګندونو له مخې؛ داسې نه ښکاري، چې دا زلزله دې سونامي رامنځته کړي.

د ولسمشرۍ د مخابراتو ادارې ویلي؛ زلزلې ۱۴ کسان مړه کړي او له ۳۸۰ ډېر کسان یې ټپیان کړي، چې ډېري یې په ال اورو ولایت کې دي.

دغې ادارې د څرګندونو له مخې؛ لږ تر لږه ۴۴ کورونه ویجاړ شوي او ۹۰ نور زیانمن دي. شاوخوا ۵۰ تعلیمي ودانۍ او له ۳۰ ډېر روغتیايي مرکزونه زیانمن شوي. په داسې حال کې، چې د زلزلې له کبله د ځمکې ښویېدو ګڼې لارې بندې کړې دي. دغه راز د سانتا روزا هوایي ډګر لږ زیانمن شوی؛ خو فعال ساتل شوی دی.

دغه راز رویترز راپور ورکړی، چې د پیرو چارواکو ویلي؛ زلزله د هېواد په شمالي سیمه کې احساس هم شوې؛ خو د خلکو او ودانیو د زیان په اړه سمدستي راپور ورکړ شوی ندی.

د چارشنبې پر ورځ ( د کب څلیریشتمه) د اتومي انرژۍ نړیوالې ټولنې راپور څرګنده کړې؛ د دغې ټولنې څارونکیو په خپلو څېړنو کې موندلې، چې د لیبیا له یوې داسې سیمې څخه، چې د حکومت تر ادارې لاندې نده شاوخوا ۲.۵دوه نیم ټنه طبیعي یورانیم ورک شوي دي.

د رویترز خبري آژانس د راپور له مخې: د دغې ټولنې غړیو هېوادونو ته د اتومي انرژۍ د ټولنې د عمومي منشي رافایل ګروسسي د محرم راپور پر بنسټ؛ دا د هغو څېړنو پایله ده، چې د سې شنبې پر ورځ ترسره شوې ده. دا څېړنه په لومړي سر کې د تېر کال لپاره پلان شوې وه، خو د سیمې د امنیتي وضعیت له کبله وځنډول شوه.

په دغه راپور کې راغلي: د اتومي انرژۍ د نړیوالې ادارې پلټونکیو موندلې، چې په اعلان شوي ځای کې ۱۰ بیرله شاوخوا ۲.۵ ټنه طبیعي یورانیم نه ول.

د راپور له مخې، د اتومي انرژۍ نړیواله اداره به نورې څېړنې ترسره او معلومه کړي، چې یورانیم څنګه له دې نامعلوم ځای څخه ورک شوي دي.

په ۱۹۷۰ ز. کال کې د لیبیا پخواني مشر معمرالقذافي له شوروي اتحاد څخه د تاجورا د برښنا د تولید لپاره لومړنی ۱۰ میګاواته څېړنیز راکتور واخیست. درې کاله وروسته یې د پاکستان له لارې د اسلامي اتوم بم د جوړولو لپاره لومړی ګام پورته کړ، چې له نېکه مرغه ترسره نه‌شو.

دې ماتې قذافي دې ته اړ کړ، چې له عربي ساینس پوهانو څخه لیبیا ته د مهاجرت غوښتنه وکړي او له دغه هېواد سره د خپل اتومي ځواک په وده کې مرسته وکړي. دا  کار د دې لامل شو، چې امریکا په ۱۹۸۲ ز. کال کې لیبیا د هغو ۶۳ هېوادونو په نوملړ کې راولي، چې په اتومي برخه کې فعال دي او له لیبیا سره د دغه هېواد د پوهنتونونو پر علمي همکارۍ بندیز ولګول شو.

قذافي د تېلو پر بډایه عایداتو له تکیه کولو سره بریالی شو، چې د لیبیا د اتومي کولو په بهیر کې د پاکستان، شوروي اتحاد، فرانسې او حتا د امریکا له لارې د اړتیا وړ تکنالوژي ترلاسه کړي.

په پای کې قدافي اړ شوه، چې د اتومي کولو د مخنیوي لپاره له نړیوالو فشارونو وروسته؛ د اټومي وسلو د نه خپریدو تړون یا NPT لاسلیک کړي. قذافي په پای کې د هر اړخیز فشار څخه د خلاصون لپاره له لویدیځ سره د خبرو اترو هوکړه وکړه. د بريتانيا، امريکا او ليبيا تر منځ د نهه مياشتو پټو خبرو اترو په پايله کې د دغه هېواد د اتومي فعاليتونو د بشپړ بندېدو او د توغندیزو هڅو د کمېدو لامل شو او نړيوالو څېړونکیو ته اجازه ورکړ شوه، چې مطلوبو مرکزونو ته ورشي.