د ایران ستر رهبر ایت‌الله علي خامنه‌یي خبرداری ورکړی، چې د امریکا او ایران ترمنځ به تر هغې هیڅ راز خبرې ونشي، چې امریکا د اسرائیلو ملاتړ پای ته ونه‌رسوي، خپل ځواکونه له منځني ختیځ څخه ونه‌باسي او په سیمه‌ییزو چارو کې لاسوهنه ونه‌دروي.

خامنه‌یي د دوشنبې پر ورځ په تهران کې د امریکا سفارت د نیولو د کلیزې په مناسبت جوړو شویو مراسمو کې د وینا پر مهال وویل: “امریکا تل د ایران له ملت سره له تکبر، یرغل او منافقته ډک چلند کړی او هدف یې دا دی، چې ایران تسلیم شي.”

هغه زیاته کړې: “هر امریکایي ولسمشر له ایران څخه د تسلیمېدا غوښتنه کړې. که څه هم هغه دا په ښکاره ندي ویلي. اوسني امریکایي ولسمشر دا غوښتنه رڼه څرګنده کړې او د امریکا رښتینې څېره یې وښودله.”

د ایران رهبر ټینګار کړی؛ له امریکا څخه د خبرو اترو لپاره د هر راز راتلونکې غوښتنه به یوازې هغه وخت په پام کې ونیول شي، چې واشنګټن د تهران شرایط پوره کړي.

د نوموړي د څرګندونو له مخې؛ په دې شرایطو کې له صهیونیسټ رژیم څخه د ملاتړ بشپړ بندول، له سیمې څخه د پوځي ځواکونو ایستل او د نورو هېوادونو په کورنیو چارو کې د لاسوهنې پای ته رسول دي؛ دا هغه مسلې دي، چې خامنه‌یي په نږدې راتلونکي کې “ناشونې” وبللې.

هغه د وینا پر مهال په ۱۹۷۹ لمریز لېږدیز کال کې د امریکا سفارت نیول د “ویاړ او بریا ورځ” وبلله او څرګندوي؛ دې پېښې د امریکا د حکومت اصلي څېره ښکاره وښودله، چې د تهران او واشنګټن ترمنځ توپیرونه “بنسټیز او اصولي” دي، نه “تاکتیکي”.

دا پېښه له هغې وروسته وشوه، چې د امریکا حکومت د ایران ګوښه شوی شاه محمد رضا پهلوي د طبي درملنې لپاره ومانه؛ دا هغه هڅه ده، چې په تهران کې د واشنګټن له لوري د شاه د بېرته راګرځولو لپاره نوې هڅه تعبیر شوه.

د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ د سي‌بي‌اس له ۶۰ دقیقې پروګرام  CBS ” سره په یوه مرکه کې د ایران پر وړاندې له خپلو پالیسیو دفاع وکړه او څرګندوي، چې “په منځني ختیځ کې د ثبات ساتلو لپاره د امریکا پوځي هڅې اړینې وې.”

ټرمپ ویلي: “ایران عملاً د اټومي وسلو د تر لاسه کولو په درشل کې و او ما دوی ډېر سخت پر نښه کړل.”

هغه زیاته کړې: د ایران د ارمانونو مخنیوی د عربي- اسرائیلي اړیکو د عادي کولو په بهیر کې د پرمختګ لپاره بنسټیزه وه او دا، چې د امریکا بریدونه “هدفي او مخه نیونکي” وه؛ نو موخه په کې دا وه، چې د ډیپلوماسۍ لپاره چاپېریال پاتې شي.

شنونکي وايي، چې وروستی تاوتریخوالی په ځانګړي توګه د ایران پر پوستو د اسرائیلو له بریدونو وروسته؛ پر اټومي تاسیساتو د امریکا هوایي بریدونه او د ډیپلوماټیکو هڅو درېدا د دواړو هېوادونو ترمنځ د ژور درز نښې دي.

کارپوهانو خبرداری ورکړی: که دا دریځونه روان وساتل شي؛ نو اوسنی کړکیچ کېدی شي د ایران، امریکا او د دوی د سیمه‌ییزو متحدینو ترمنځ نوې نظامي شخړې رامنځته کړي.

د رویټرز د راپور له مخې؛ د سوریې لپاره د امریکا ځانګړي استازي ټام بارک د شنبې پر ورځ ویلي، چې د روان کال د نومبر پر لسمه د سوریې ولسمشر احمد شرع واشنګټن ته خپل لومړی سفر ترسره کوي.

بارک په بحرین کې د مناما خبرو په څنډه کې خبریالانو ته د یوه کلنی نړیوال امنیتي او جیوپولیتیک کنفرانس پر مهال ویلي؛ “هیله من” یم، چې د دې سفر په لړ کې به سوریه د داعش د ماتولو لپاره د امریکا پر مشرۍ له ائتلاف سره یوځای شي.

د سوریې یوې سرچینې، چې له دې سفر خبرخ ده؛ ویلي تمه ده، چې دا سفر به په راتلونکو دوه اوونیو کې ترسره شي.

د امریکا بهرنیو چارو وزارت د بهرنیو مشرانو د تاریخي سفرونو د نوملړ له مخې؛ د سوریې هیڅ پخواني ولسمشر واشنګټن ته رسمي سفر ندی کړی. الشرع  تېر سپټمبر په نیویارک کې د ملګرو ملتونو عمومي غونډې ته وینا کړې ده.

د تېر ډسمبر په میاشت کې له بشارالاسد څخه د واک له ترلاسه کولو راپدېخوا الشرع یو لړ بهرني سفرونه کړي دي؛ ځکه د هغه انتقالي حکومت له نړیوالو سره د سوریې د اړیکو د بیا ټینګولو هڅه کوي، چې د اسد د واکمنۍ پرمهال له دمشق لرې شوي وه.

ټام بارک ویلي: واشنګټن له هغه ائتلاف سره د سوريې د یوځای کولو هڅه کوي، چې واشنګټن یې له ۲۰۱۴ کال راراپدېخوا د اسلامي دولت(داعش) پر وړاندې د مبارزې لپاره رهبري کوي؛ خپل کړي. داعش هغه وسلواله ډله ده، چې د ۲۰۱۴ او ۲۰۱۷ کلونو ترمنځ یې د سوریې او عراق شاوخوا درېیمه برخه کنټرولوله.

ټام بارک وایي: “مونږ هڅه کوو ټول په دې اتحاد کې شریک شي، چې دوی ته ډېره اړینه ده.”

شرع یو وخت د سوریې د القاعدې د څانګې مشري کوله؛ خو یوه لسیزه مخکې هغه د اسد ضد یاغي ډلې د اسامه بن لادن لخوا جوړې شوې شبکې څخه جلا شو او بیا وروسته له داعش سره ښکېل شو.

د امریکا پر مشرۍ ائتلاف او د هغه سیمه‌ییزو ملګرو په ۲۰۱۹ کال کې داعش ډله له وروستي مرکز څخه هم وشړله. سرچینو په جون کې رویټرز ته وویل: دا ډله هڅه کوي، چې د اسد رژیم له سقوط څخه ګټه پورته کړي او سوریې او ګاونډ عراق ته بېرته راوګرځي.

بارک له دې مخکې سرمشریزې ته ویلي وه؛ سوریه او اسرائیل د تاوتریخوالي کمولو خبرو اترو ته دوام ورکوي، چې امریکا یې منځګړیتوب کوي.

هغه خبریالانو ته ویلي، چې سوریه او اسرائیل یوې هوکړې ته نږدې دي؛ خو دا یې ونه ویل، چې کله به یوه هوکړه وشي.

سوریه او اسرائیل یوې هوکړې ته د رسېدو لپاره خبرې کوي او دمشق هیله‌من دی، چې د اسرائیلو د هوایي بریدونو بندول او د اسرائیلي سرتېرو وتل، چې سویلي سوریې ته یې دننه شوي دي.

د سوریې یوې سرچینې ویلي؛ امریکا هڅه کوي، چې الشرع واشنګټن ته له سفر مخکې له اسرائیلو سره د امنیتي تړون لاسلیک کړي.

ویل کیږي، چې اسرائیل او سوریه له لسیزو راپدېخوا په منځني ختیځ کې مخالفان دي. سره له دې، چې په تېر ډسمبر کې د اسد له نسکورېدو سره – سره بیا هم د دواړو هېوادونو ترمنځ ځمکنۍ شخړې او ژوره سیاسي بې باوري پخپل حال پاتې ده.

د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ ویلي، چې د چین تعرفې یې ۴۷  سلنې ته راټیټې کړې؛ بیجینګ نه یوازې د امریکا د سویابینو پېرودل بیا پیل کړل، بلکې د نادره کاني توکو صادرات روان ساتي او د غیرقانوني نشه‌یي توکو فنټانیل سوداګرۍ مخه به ونیسي.

ټرمپ دا څرګندونې د سویلي کوریا په بوسان ښار کې د چین له ولسمشر شي جین پینګ سره له مخامخ لیدنې وروسته وکړې، چې له ۲۰۱۹ راپدېخوا د دوی لومړنۍ ده.

ټرمپ له بوسان څخه له وتلو لږ وروسته خبریالانو ته وویل: ” فکر کوم، چې دا یوه ښه لیدنه وه.”

هغه زیاته کړې، چې د چینایي وارداتو تعرفې به له ۵۷ سلنې څخه ۴۷ هغې ته راټیټې شي.

د نړیوالو ونډو بازارونه؛ ځکه بې ثباته شول، چې ټرمپ د دې معاملې جزئیات افشا کړل.

د نړیوالې ونډې بازارونه له وال سټریټ څخه تر ټوکیو پورې له غونډې څخه مخکې لوړې کچې ته رسېدلي وه. د نړۍ د دوه لویو اقتصادونو ترمنځ د سوداګرۍ په جګړه کې د پرمختګ په هیله، چې د اکمالاتو زنځیرونه یې ګډوډ او د نړیوالې سوداګرۍ باور یې زیانمن کړی دی.

د ټرمپ او شي جینپینګ لیدنه، چې د آسیا-اوقیانوسیه اقتصادي همکارۍ د سرمشریزې په څنډه کې ترسره شوه؛ نږدې دوه ساعته روانه وه.

ټرمپ له شي سره لاسونه وخوځول؛ مخکې لدې، چې په هوایي ډګر کې یې پر سرې غالۍ هرکلی وشي له هغه سره یې روغبړ وکړ تر موټره ورسره ولاړ.

ټرمپ له دې مخکې ګواښ کړی و، چې پر چینایي توکو به سل سلنه تعرفې ولګوي. د دواړو هېوادونو د چارواکو ترمنځ خبرې له یکشنبې پیل شوې وې.

سره له دې دواړه هېوادونه په زیاتېدونکي توګه په اقتصادي او جیوپولیتیک سیالۍ کې د سختې لوبې لپاره لېواله دي؛ ډېرې پوښتنې پاتې دي، چې دا سوداګریز بندښت به څومره وخت روان وي.