د بنګله‌دېش رسنیو راپور ورکړی، چې د انډو-بنګلا درمل جوړونکی شرکت غواړي، چې سږکال افغانستان ته خپل محصولات صادر کړي.

د دې شرکت په یوه خبرپاڼه کې راغلي؛ د دوی مدیره پلاوي له افغانستان میشتي سالار یوسفزي درمل جوړونکي شرکت سره د درملو د صادراتو هوکړه لیک لاسلیک کړی دی.

د سالار یوسفزي فارما لمیټډ به په افغانستان کې د انډو-بنګله د ځانګړي استازي په توګه هم فعالیت کوي.

د دغه راپور له مخې؛ دا هوکړه لیک به ۱۵ کاله (له ۲۰۲۵ څخه تر ۲۰۴۰ پورې) د باور وړ وي او د دوه اړخیزې هوکړې له مخې غځېدی هم شي.

دا په داسې حال کې ده، چې د ۲۰۲۵ کال په اپریل کې د افغانستان روغتیا وزارت چارسمبالی نور جلال جلالي د ازبکستان له سفیر سره د لوړ کیفیت لرونکو درملو د واردولو پر اړتیا خبرې کړي او د عامه خوندیتوب د ډاډمنولو لپاره یې د ټولو وارداتو د تنظیمولو پر اړتیا ټینګار کړی دی.

د ۲۰۲۴ کال په وروستیو کې جلالي د روغتیا نړیوالې ټولنې(WHO)، نړیوال بانک، UNFPA، یونیسف او نورو ادارو له استازو سره لیدلي، چې د نړیوالو مرستو د راټولولو او د درملو د رسولو د باثباته زنځیرونو د خوندي کولو پر بېړني حالت ټینګار وکړي.

د ۲۰۲۴ کال په اګست کې د عامې روغتیا وزارت د خدماتو ښه کولو او د افغانستان د روغتیا سیسټم لپاره د بهرنۍ مرستې د خوندي کولو په اړه د همغږۍ د بحث لپاره د ۱۴ نړیوالو بنسټونو کوربتوب وکړ.

دا تکراري غوښتنې د سیاسي او لوژسټیکي ننګونو سره سره، د نړیوالو روغتیایي همکاریو پراخولو په اړه د افغان حکومت ستراتیژیک تمرکز روښانه کوي.

د ریس الوزراء د دفتر عمومي رییس په افغانستان کې د ایمرجنسي ادارې له مشر سره وکتل او له دې ادارې یې وغوښتل، چې په هېواد کې روغتیايي خدمات جاري وساتي.

د ریاست الوزراء د دفتر عمومي رییس عبدالواسع خادم د افغانستان د ایمرجنسي ادرې له عمومي رییس ډیان پنیک سره په لیدنه کې د دې روغتیایي ادارې د فعالیتونو پر دوام ټینګار وکړ او د دې ادارې د پراخو او عامه ګټو له هڅو یې مننه وکړه.

له ارګ څخه په خپرې شوې خبرپانه کې عبدالواسع خادم ویلي؛ اسلامي امارت به د هر هغه بنسټ یا فرد بشپړ ملاتړ وکړي، چې د عامو خلکو د هوساینې او آسانتیا لپاره کار کوي.

د ایمرجنسي مشر د رییس الوزراء د دفتر عمومي رییس ته د بسپنې ورکوونکو د پام جلبولو، بودجې او د دې ادارې د راتلونکو پلانونو په اړه هم معلومات ورکړل او په هېواد کې یې د ایمرجنسي د هڅو پر جاري ساتلو ټینګار وکړ.

له ارګ څخه په خپره شوې خبرپاڼه کې راغلي: “د رییس الوزرا د دفتر عمومي رییس د ایمرجنسي رییس ته وویل، چې مونږ به د هر هغه بنسټ یا فرد بشپړ ملاتړ وکړو، چې د عامو خلکو د هوساینې او آسانتیا لپاره کار کوي. مونږ هیله لرو، چې تاسې به د روغتیایي سکټور او د عامه ګټو په نورو سکټورونو کې خپل فعالیتونه جاري وساتئ.”

د ارګ په خبرپاڼه کې د ایمرجنسي د مشر د څرګندونو له مخې ویلي، چې د غونډې په بهیر کې هغه د ریاست الوزراډ د دفتر مشر ته د بسپنه ورکوونکو د پام اړولو، د دې ادارې د بودجې او راتلونکو پلانونو په اړه معلومات ورکړل او په هېواد کې یې د ایمرجنسي د فعالیتونو پر دوام ټینګار وکړ.

ډیان پنیک زیاته کړې، چې د ایمرجنسي روغتون په تېرو وختونو کې د جګړې د ټپیانو درملنه کوله؛ خو اوس یې د ټرافیکي پېښو د قربانیانو درملنې ته پام رااړولی دی.

د ایمرجنسي روغتون له ۱۹۹۹ کال راپدېخوا په افغانستان کې فعالیت کوي او دا مهال په کابل، هلمند، پنجشېر او ځینو ولسوالیو کې ۲۷ مرکزونه لري. د دې ادارې مشر ټینګار کړی، چې په افغانستان کې د دې بنسټ روغتیایي خدمات وړیا وړاندې کیږي. دا بنسټ په افغانستان کې د خپل فعالیت ساحه بدلوي؛ ځکه، چې د اسلامي امارت واک ته له راستنېدو راپدېخوا د جګړې او وسلوالو شخړو له کبله د تلفاتو شمېر د پام وړ کم شوی دی.

د روغتیا نړیوالې ټولنې د مارچ میاشتې په راپور کې ویلي، چې د روانې میاشتې له ۲۵ نېټې راپدېخوا په ټول افغانستان کې ۲۰۲ بشري روغتیايي مرکزونه، چې په ۲۸ ولایتونو کې یې ۱.۸ میلیون کسانو ته روغتیايي خدمات رسول تړل شوي دي.

یادې ټولنې په خپل وروستي راپور کې خبرداری ورکړی؛ په افغانستان کې د روغتیایي مرکزونو ۸۰ سلنه، چې دوی یې ملاتړ کوي د بودجې د سخت کمښت له کبله د ۲۰۲۵ کال تر جون پورې د تړلو له خطر سره مخ دي.

د روغتیا نړیوالې ټولنې د مارچ میاشتې په راپور کې ویلي، چې د دې میاشتې تر پېنځه‌ویشتمې پورې؛ په ټول افغانستان کې ۲۰۲ بشري روغتیايي مرکزونه د بودجې د کمښت له کبله ځنډول شوي یا تړل شوي دي، چې دا چاره به ۱.۸ میلیون خلک له لومړنۍ روغتیایي پاملرنې بې برخې کړي.

د روغتیا نړیوالې ټولنې د راپور له مخې؛ ” د ۲۰۲۵ کال د مارچ تر پېنځه‌ویشتمې پورې د بشري مرستو د شریکانو لخوا د بودجې د کمښت له کبله ټولټال ۲۰۲ روغتیايي مرکزونه ځنډول شوي یا تړل شوي دي.

داسې ښکاري، چې دا چاره به د افغانستان له ۳۴ ولایتونو څخه په ۲۸ هغو کې شاوخوا ۱.۸ میلیون خلک اغېزمن کړي.

په ځنډول شویو روغتیايي مرکزونو کې ۱۰۸ ګرځنده روغتیايي او تغذیوي ډلې، ۳۳ د کورنیو روغتیايي کورونه، ۲۰ لومړني روغتیايي مرکزونه، ۲۲ فرعي روغتیايي مرکزونه او ۱۹ نور روغتیايي مرکزونه شامل دي.”

په دې راپور کې دغه راز راغلي، چې د روغتیایي مرکزونو د ځنډول شویو یا تړل شویو شمېر ممکن هره اوونۍ له بشري شریکانو څخه د بودجې شتون پورې اړه ولري.

دا نړیواله ټولنه پر مرستندویانوغږ کوي، چې په بېړني ډول د حیاتي روغتیايي خدماتو له بیارغونې ملاتړ وکړي او په افغانستان کې د روغتیايي وضعیت د خرابېدو مخه ونیسي.

د اسلامي امارت د اقتصاد وزارت مرستیال عبداللطیف نظري تل ټینګارکړی، چې د افغانستان خلک بشري مرستو ته اتیا لري او نه باید دغه مرستې سیاسي شي.

له دې مخکې هم په ۲۵ ولایتونو کې د بودجې د کموالي له کبله ۱۶۷ روغتیايي مرکزونه وتړل شول، چې دې چارې حیاتي روغتیايي خدماتو ته د ۱.۶ میلیون کسانو لاسرسی پرې کړی دی.