د هوا حالاتو بدلونونه
پاکستان، هند او بنګله دېش د تېر کال د هوا په درجه بندۍ کې ټیټ هېوادونه دي

د سې شنبې پر ورځ خپرې شوې څرګندونې ښیي؛ د روغتیا نړیوالې ټولنې له وړاندویېنې سره سم پاکستان په ۲۰۲۳ ز. کال کې د نړۍ له لوګیو ډکه یوه سیمه پاتې شوی، چې ککړتیایي شاوخوا ۱۵ چنده ډېره ده او بنګله دیش او هند د چاډ او ایران ځایناستي دي.
د روغتیا نړیوالې ټولنې د څرګندونو له مخې د هوا ککړتیا سږو ته زیان رسوي؛ دا ککړتیا پر ۲۰۲۳ ز. کال د بنګلهدیش په هر مکعب متر کې ۷۹ اعشاریه ۹ مایکرو ګرامه او د پاکستان ۷۳ اعشاریه ۷ مایکرو ګرامو ته ورسېده. په داسې حال کې د روغتیا نړیوالې ټولنې د ۵ مایکرو ګرامو څخه ډېر نه وړاندیز کوي.
د سویس په IQAir کې د هوا کیفیت علمي مدیرې کریسټی چیسټر شروډر ویلي؛ د اقلیمي شرایطو او جغرافیه (په سویلي آسیا کې) له کبله د ککړتیا کچه PM2.5 رسېدلې؛ ځکه، چې ککړتیا ټوله فضا نیولې او ترې د وتلو لار نلري.
هغې زیاته کړې: له دغې ککړتیا څخه کرنې، صنعت او نفوسو ته زیان رسیږي. له بده مرغه، په رښتیا هم داسې ښکاري، چې د ښه کېدا پر ځای نوره هم خرابیږي.
په ۲۰۲۲ز. کال کې بنګله دیش د ککړ تیا په درجه بندۍ کې پنځم نیولی و او هند اتم ځای درلود.
په ۲۰۲۳ ز. کال کې آسټرالیا، استونیا، فنلینډ، ګریناډا، آیسلینډ، موریس او نیوزیلینډ د روغتیا نړیوالې ټولنې معیارونه پوره کړي وه.
چاد، په ۲۰۲۲ ز. کال کې د نړۍ ترټولو ککړ هېواد و، چې د معلوماتي ستونزو له کبله د ۲۰۲۳ کال د درجه بندۍ یه نوملړه پاتې شو. ایران او سوډان هم د ۲۰۲۳ کال له نوملړه وایستل شو.
دغه راز افغانستان هم په دغه نوملړ کې له راتلو پاتې شو.
د هوا حالاتو بدلونونه
د آسټرالیا په شمال ختیځ کې سیلابونو یو کس مړ کړی او زرګونه نور بې ځایه شول
د کوینزلینډ چارواکي وایي، چې هینچین په بروک شایر نومې ساحلي سیمه کې لوی سیلاب روان دی، چې د ایالت د پلازمېنې بریزبن څخه شاوخوا ۵۰۰ کیلومټره شمال ته د ۱۱ زره خلکو ټولنه ده.

چارواکو ویلي، چې د یکشنبې پر ورځ د شمالي آسټرالیا په کوینزلینډ ایالت کې د سختو سیلابونو له کبله یو کس مړ شوی او زرګونه نور بې ځایه شوي دي.
د کوینزلینډ چارواکي وایي، چې هینچین په بروک شایر نومې ساحلي سیمه کې لوی سیلاب روان دی، چې د ایالت د پلازمېنې بریزبن څخه شاوخوا ۵۰۰ کیلومټره شمال ته د ۱۱ زره خلکو ټولنه ده.
د چارواکو د څرګندونو له مخې، د ټاونسویل څو ښارګوټي هم د اغېزمن شوي دي.
شمالي کوینزلینډ د جستو زیرمې او همدارنګه د سپینو زرو، سرب، مسو او اوسپنې لویې زیرمې لري. ټاونسویل د سیمې لپاره د اساسی فلزاتو د پروسس یو لوی مرکز دی.
د رویټرز په وینا، دا سیمه په ۲۰۱۹ کال کې سختو سیلابونو د سرب او جست غلظت د ریلګاډي لېږد ګډوډ کړ او په زرګونه ملکیتونو ته یې زیان ورساوه.
د سیمهییزو بېړني مدیریت چارواکو د یکشنبې پر سهار وویل؛ “په ټیټو سیمو کې اوسیدونکي باید خپل د ژغورنې کټونه راټول کړي او په لوړو لوړو سیمو کې خوندي ځای ته ولاړ شي. دا وضعیت ممکن د ژوند او ملکیت لپاره ګواښ وي.”
د آسټرالیا د هوا پېژندنې ادارې په خپله اوبپاڼه کې لیکلي، چې سیلاب د ټیټ فشار سیسټم له کبله رامنځته شوی، چې د استوایی رطوبت څخه بډای دی او زیاتوي، چې د ۲۴ ساعتونو د باران ټولټال احتمال تر ۳۰ سانتي مټرو پورې رسیږي.
په بیان کې ویل شوي، “د فشار د قوت او موقعیت او ټیټوالي په پام کې نیولو سره، په سیمه ایزه کچه د درنو څخه تر ډیرو درنو بارانونو او زیان رسونکو بادونو احتمال ممکن د راتلونکې اوونۍ تر پیل پورې دوام وکړي.”
په وروستیو کلونو کې د آسټرالیا ختیځ ته پرلپسې سیلابونه راغلي، چې د جنورۍ په ۲۰۲۳ کې یې ګاونډ شمالي سیمې ډوب کړې.
د هوا حالاتو بدلونونه
صنعتي هېوادونه باید له افغانستان سره مرسته وکړي
د بهرنیو چارو وزارت سیاسي مرستیال شېر محمد عباس ستانکزي په کابل کې د «له تجریده تر ادغام» نومې غونډې ته په داسې حال کې دا خبرې کړي، چې په آذربایجان کې د ملګرو ملتونو د اقلیم د بدلون نههویشتمه سرمشریزه روانه ده.

د بهرنیو چارو وزارت سیاسي مرستیال د امریکا په ګډون د نړۍ له صنعتي هېوادونو وغوښتل، چې د اقلیم د بدلون پر وړاندې په مبارزه کې له افغانستان سره مرسته او همکاري وکړي.
د بهرنیو چارو وزارت سیاسي مرستیال شېر محمد عباس ستانکزي په کابل کې د «له تجریده تر ادغام» نومې غونډې ته په داسې حال کې دا خبرې کړي، چې په آذربایجان کې د ملګرو ملتونو د اقلیم د بدلون نههویشتمه سرمشریزه روانه ده.
نوموړي دغه راز له ملګرو ملتونو وغوښتل؛ د اقلیم د بدلون په اړه دې په نړیوالو غونډو کې د افغانستان رسمي دریځ خوندي کړي، چې د دغو غونډو له لارې د افغانانو غږ نړۍ ته ورسوي.
عباس ستانکزي ويلي: له ملګرو ملتونو، سترو ځواکونو، بډايه هېوادونو او له هغو هېوادونو څخه، چې ګاز یې مونږ ته راځي؛ زمونږ غوښتنه دا ده، چې د چاپېريال په ښه کولو او خلکو ته په خدمت کولو کې له مونږ سره مرسته وکړي.
په افغانستان کې د ملګرو ملتونو د پراختیايي پروګرام مشر سټیفن روډریګز هم په دې غونډه کې د وینا پر مهال ویلي، چې له درې کلونو وروسته افغانستان یو ځل بیا توانېدلی، چې د اقلیم له بدلون سره د مبارزې په برخه کې مالي میکانیزمونو ته لاسرسی ومومي او یو شمېر بنسټونه چمتو دي، چې پدې اړه خپلې پروژې بیا پیل کړي.
سټیفن روډریګز وایي: ما په تېرو دوه کلونو کې د افغانستان بېلابېلو سیمو ته سفرونه کړي او د اقلیم د بدلون پر ټولو زیانونو پوهیږم. د اقلیم بدلون د دې لامل شوی، چې یو شمېر افغانان تر خیمو لاندې ژوند وکړي او له بده مرغه په افغانستان کې په دوامداره توګه طبیعي پېښې رامنځته شوې؛ خو د خوښۍ ځای دی، چې له ۳ کلونو وروسته افغانستان د چاپېریال ساتنې په برخه کې مالي میکانیزمونو ته لاسرسی مومي او هغو بنسټونو، چې د چاپېریال په برخه کې یې خپلې پروژې بندې کړې وې اوس یې په افغانستان کې د خپلو پروژو د بیا پیلولو لپاره چمتووالی ښودلی دی.
د دې غونډې تنظیموونکیو ټینګار کړی، چې د هرې ورځې له تېرېدو سره د اقلیم د بدلون منفي اغېزې پر افغانستان نورې هم زیاتې اغېزې کوي او هغه وچکالۍ، چې په افغانستان کې هر دیرش کاله وروسته پېښېدې اوس ۱۰ کلونو ته رارسېدلې او دا ښيي، چې که نړۍ د افغانستان پر وړاندې همداسې بې توپیره پاتې شي؛ پایلې به یې بدبختانه وي.
ویل کیږي، چې د غونډې ګډونوالو په آذربایجان کې د اقلیم د بدلون د نړیوالې غونډې له ګډونوالو وغوښتل، چې په افغانستان کې د اقلیم له بدلون سره د مبارزې موضوع له سیاسي مسایلو لرې وساتي او په مالي او تخنیکي برخو کې د اقلیم د بدلون د منفي اغېزو د خپرېدو مخه ونیسي.
د هوا حالاتو بدلونونه
د آذربایجان د اقلیم د بدلون په غونډه کې د اسلامي امارت پلاوي ګډون کوي
دغه غونډه، چې سبا ( دوشنبه د لړم یوویشتمه ) په باکو کې جوړېږي؛ د بېلابېلو هېوادونو او نړیوالو ټولنو استازي به په کې ګډون وکړي.

د هېواد د چاپېريال ساتنې ملي ادارې مشر د ملګرو ملتونو د اقليمي بدلون په نههویشتم کنفرانس کې د ګډون په موخه نن سهار( د لړم شلمه ) د يوه پلاوي پر مشرۍ آذربايجان ته ولاړ.
دغه غونډه، چې سبا ( دوشنبه د لړم یوویشتمه ) په باکو کې جوړېږي؛ د بېلابېلو هېوادونو او نړیوالو ټولنو استازي به په کې ګډون وکړي.
د اسلامي امارت له واک ته رسېدو وروسته دا لومړی ځل دی، چې د اسلامي امارت پلاوي ته د ملګرو ملتونو د اقلیم د بدلون په غونډه کې د ګډون اجازه ورکول کېږي.
د چاپېریال ساتنې ملي ادارې مشر دغه ناسته په افغانستان کې د اقلیم د بدلون له کبله رامنځته شوې ستونزې د نړۍ د پام رااړولو لپاره یو ښه فرصت ګڼي.
د چاپېریال ساتنې د ملي ادارې مشر مطیع الحق خالص ويلي، چې په دې غونډه کې به د افغانستان د اقلیم د بدلون له کبله رامنځته شوې ټولې ستونزې له نړیوالو سره شریکې کړي.
د سلامی امارت د ویاند مرستیال حمدالله فطرت هیله من دی، چې افغانستان به د اقلیم له بدلون سره د مبارزې په برخه کې نړیوالو مالي میکانیزمونو ته لاسرسی ومومي.
د چاپېریال ساتنې هڅاند سید محمد سلیمانخېل ویلي، چې په دې نړیوالو غونډو کې د افغانستان ګډون د اقلیم د بدلون له منفي اغېزو سره د مبارزې په برخه کې د نړیوالې ټولنې د ملاتړ د ترلاسه کولو لپاره ښه فرصت کېدی شي.
که څه هم افغانستان د اقلیم د بدلون په برخه کې کوچنی رول لوبوي؛ خو د نړۍ یو له هغو هېوادونو څخه شمېرل کېږي، چې د اقلیم له بدلونه یې دير زیان لیدلی دی.
د ملګرو ملتونو د خوړو نړیوال پروګرام د وروستي راپور پر بنسټ افغانستان د نړۍ پر کچه د اقلیم د بدلون له کبله د نړۍ شپږم ترټولو زیان منونکی هېواد پر ګوته شوی دی.
ویل کيږي، چې دا کنفرانس د لړم پر یوویشتمه د ملګرو ملتونو پر کوربتوب د آذربایجان په باکو ښار کي پیل او د ییندۍ تر دوهیمې پوري دوام وکړي.
-
لوبی4 days ago
د افغانستان کرکټ ملي لوبډله سبا (جمعه) له پاکستان سره مخ کیږي
-
نړۍ4 days ago
د امریکا یوه پوځي الوتکه د سانډیاګو په ساحل کې راوغوځېده.
-
لوبی4 days ago
د ۲۰۲۵ آریانا سنوکر د اتلولۍ جام د دوهیمې ورځې پایلې
-
تازه خبرونه4 days ago
په کابل کې د کور او ښارجوړونې وزارت مخې ته چاودنه رامنځته شوې
-
تازه خبرونه4 days ago
اسلامي امارت په افغانستان کې د داعش د شتون په اړه د پاکستان ادعا رد کړه
-
تازه خبرونه4 days ago
د ملګرو ملتونو امنیت شورا د کندوز ځانمرګی برید وغانده
-
تازه خبرونه18 hours ago
امریکا او روسیه د اوکراین د جګړې په اړه په سعودي عربستان کې د خبرو پیلول غواړي
-
تازه خبرونه12 hours ago
د کډوالو چارو وزارت په بلوچستان کې له کورونو څخه د افغان کډوالو شړل وغندل