نړۍ
په امریکا او اروپاکې کې د ټرمپ ضد لاریونونه وشول
همچنان صدها نفر روز شنبه در شهرهای مختلف اروپا علیه رئیسجمهور ایالات متحده، دونالد ترمپ، و مشاورش ایلان ماسک تظاهرات کردند؛ تظاهراتی که در پی یک هفته پرتنش برای بازارهای مالی پس از اعلام تعرفههای جهانی گسترده توسط ترمپ برگزار شد.
د شنبې پر ورځ په امریکا او څو نورو هېوادونو کې له ۱۲۰۰ څخه ډېر داسې لاریونونه ترسره شول، چې تنظیموونکي یې د ټرمپ د دوهیمې دورې له پیل راپدېخوا د ډونالډ ټرمپ او د هغه د میلیارډر ملګري ایلان ماسک پر وړاندې د یوې ورځې ترټولو پراخ لاریون ګڼي.
په واشنګټن کې، چې د آسمان ورېځ او باراني و؛ زرګونه خلک د ښار مرکز ته راغلل. تنظیموونکو رویټرز ته ویلي، چې تمه لري له ۲۰ زره څخه ډېر خلک به په ملي ډګر کې د لاریون برخوال وي.
دا لاریونونه د ټرمپ د اجرائیوي فرمانونو لړۍ ته یو ګډ غبرګون دی. په دې پروګرامونو کې له ۱۵۰ څخه زیاتو فعالو ډلو برخه اخیستې ده. لاریونونه د امریکا په ټولو ۵۰ ایالتونو همدارنګه په کاناډا او مکسیکو کې هم پلان شوي وه.
د واشنګټن ډي سي په کانټیکټ کې لاریونکوونکي د “مونږ په امریکا کې پاچا نلرو” او “ماسک تبعید کړئ” شعارونه پورته کړل او ښار ته د تللو لپاره بسونو ته ولاړ ول.
د نیو جرسي له پرنسټون څخه یو متقاعد ساینس پوه ټري کلاین ویلي، چې هغه واشنګټن ته د کډوالۍ، DOGE اصلاحاتو، تعرفو، تعلیم او نورو مسلو په اړه د ټرمپ پر پالیسیو د اعتراض لپاره راغلی دی. هغه ویلي: “زمونږ ټول هېواد تر برید لاندې دی او ټول هغه بنسټونه، چې امریکا یې جوړه کړې ده.”
ډیویډ مډن، چې ۷۵ کلن متقاعد پوځي او پخوانی وکیل د اوهایو له ډیټون څخه په لاریونونو کې د ګډون لپاره راغلی او وایي: “بې عدالتي، په عدلي نظام کې ګډوډي، او بنسټيزې نژادپرستي مونږ سړک ته د راوتلو لپاره اړ کړي یوو.”
له هغه وخته، چې ټرمپ سپینې ماڼۍ ته راستون شو؛ د ایلان ماسک پر مشرۍ د حکومت د اصلاحاتو ډلې له ۲۰۰ زره څخه ډېرې فدرالي دندې له منځه وړي دي. یوازې د جمعې پر ورځ د امریکا مالیاتو ادارې (IRS) له ۲۰ زره څخه ډېر کارمندان ګوښه کړل.
په سلګونو خلک د شنبې پر ورځ بالټیمور ته نږدې د ټولنیز امنیت ادارې ودانۍ مخې ته راټول شول، چې د تقاعد او معلولیت ګټو ورکولو مسوولیت لري. ځینو لاریون کوونکو شعارونه لکه “زما هېواد چیرته دی؟”، “ډاګی وشړئ”، “ماسک مریخ ته واستوئ” او “ټولنیز امنیت ته لاس مه وروړئ!” لېږدول
لینډا فالکاو هغه ښځه ده، چې په دوه راتلونکو میاشتو کې به ۶۵ کلنه شي؛ خلکو ته وویل: “زه له ۱۶ کلنۍ راپدېخوا ټولنیز امنیت ته پیسې ورکوم.” زه وېرېږم، غصه یم، حیرانه یم، چې دا په امریکا کې هم کېدای شي. زه له دې هېواد سره مینه لرم؛ خو زړه مې مات دی. زه خپلې پیسې غواړم او خپلې ګټې غواړم!”
د ټرمپ ډېری پلانونه د قانوني دعوو له کبله ننګول شوي دي؛ په دې کې د حکومتي کارمندانو د ګوښه کولو، د کډوالو د شړلو او د جنس بدلوونکو د حقونو د لغوه کولو هڅې شاملې دي.
په اروپايي ښارونو کې هم سلګونو کسانو د ټرمپ پر ضد لاریون وکړ.
د شنبې پر ورځ په سلګونو کسانو د اروپا په بېلابېلو ښارونو کې د امریکا د ولسمشر ډونالډ ټرمپ او د هغه د سلاکار ایلان ماسک پر ضد لاریونونه وکړل. دا لاریونونه د مالي بازارونو لپاره له یوې سختې اوونۍ وروسته وشول. کله، چې ټرمپ په نړیوالو بازارونو کې پراخې تعرفې اعلان کړې.
د جرمني په فرانکفورټ کې د ډیموکراټانو لاریونونو “لاسونه لنډ کړئ!” ، چې د امریکا د ډیموکرات ګوند د بهرمیشتو امریکایانو رسمي ټولنه ده.
په برلین کې لاریون کوونکو د ټسلا نندارتون مخې ته راټول شول او په لاسونو کې یې داسې شعارونه لرل، چې په جرمني کې میشتو نورو امریکایانو څخه یې په هېواد کې د “ګډوډۍ پای ته رسولو” لپاره د لاریون غوښتنې وکړي.
د فرانکفورت په اپرا چوک کې د ډیموکراټانو د بهرنیو ډلو غړو د امریکا د ولسمشر د استعفا غوښتنه وکړه. د دوی شعارونه دا ول: “ډیموکراسي بېرته راوړئ،” “زمونږ له شخصي معلوماتو لرې اوسئ،” او “نړۍ ستاسو له بې معنی خبرو ستړې شوې ده، ورک شه ډونالډ ټرمپه!”
د فرانسې په پلازمېنه پاریس کې شاوخوا ۲۰۰ کسان، چې ډېری یې امریکایان ول؛ په ریپوبلیک ډګر کې راټول شول او د ټرمپ پر ضد یې شعارونه ورکړل. ځینو یې ویناوې وکړې او بینرونه یې نیولي وه، چې “د ظلم پر وړاندې مقاومت وکړئ”، “د قانون حاکمیت”، “د آزادۍ لپاره فیمینستان، نه فاشیزم”، او “ډیموکراسي وژغورئ” شعارونه یې پورته کړل. له لاریون کوونکو څخه یو یې د باب ډیلن مشهوره سندره “جنګسالاران” سندره وویله او ترسره یې کړه.
د ټرمپ او ماسک پر ضد مظاهرې د لندن او لیسبون په ګډون په نورو اروپايي ښارونو کې هم وشوې.
د بریټانیا په پلازمېنه کې څو سوه خلک په ټرافالګار چوک کې راټول شوي وه، د “ویاړلی امریکایی، شرمیدلی” او ” له امریکا سره څه ستونزه ده؟” لیکل شوي بل بورډونه یې درلودل او لېږدول. خلکو شعارونه ورکول: ” له کاناډا لاس واخلئ،” “له ګرینلینډ لاس واخلئ” او ” له یوکراین لاس واخلئ،” په داسې حال کې، چې د ټرمپ د پالیسیو په اړه یې ویناوې اوریدلې.
نړۍ
ټرمپ د بودیجې د لایحې پر لاسلیک کولو د امریکا د حکومت د تر ټولو د اوږدې مودې تعطیلۍ پای ته ورسوله
ټرمپ د لایحې د لاسلیک په مراسمو کې وویل: “مونږ باید د دې حالت د بیا رامنځته کېدو مخه ونیسو. دا د هېواد د اداره کولو لار نده.”
د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ د دوشنبې پر ورځ یو داسې لایحه لاسلیک کړه، چې د امریکا په تاریخ کې به پرې د حکومت د تر ټولو د اوږدې تعطیلي موده له ۴۳ ورځو وروسته پای ته ورسیږي. دا هڅه له هغې وروسته رامنځته شوه، چې د استازو جرګې د خوراکي توکو مرستې بیا پیلولو، د دولتي کارمندانو معاش ورکولو او د هوایي ټرافیک کنټرول خدماتو بیا پیلولو لپاره رایه ورکړه.
ټرمپ د لایحې د لاسلیک په مراسمو کې وویل: “مونږ باید د دې حالت د بیا رامنځته کېدو مخه ونیسو. دا د هېواد د اداره کولو لار نده.”
د دې هوکړې له پلي کېدا سره به د پنجشنبې پر ورځ حکومتي کارګران بېرته کار ته ستانه شي، که څه هم د دولتي خدماتو بیا پیلېدا به وخت ونیسي.
د بودجې دا هوکړه دولت د جنوري تر ۳۰ پورې غځوي، چې له مخې یې دولت هر کال شاوخوا ۱.۸ ټریلیون نور ډالر پر ۳۸ ټریلیوني پور ور اضافه کوي.
شنونکي وايي، چې شپږ اوونیزې تعطیلۍ د امریکا اقتصاد ته زیان رسولی؛ خو ډېری زیانونه به په راتلونکو میاشتو کې جبران شي.
دواړو ګوندونو نه جمهوري غوښتونکو او نه هم دیموکراتانو یو هم له دې ناورین څخه ګټه تر لاسه نکړه. نظرپوښتنه ښیي، چې ۵۰ سلنه خلک جمهوري غوښتونکي او ۴۷ سلنه نور بیا ډیموکراتان پدې تعطیلۍ ملامتوي.
نړۍ
په مکسیکو کې د اور لګېدو له کبله ۲۳ کسان مړه شول
د سونورا ایالت والي الفونسو دورازو ویلي، چې هغه د اور لګېدو د لامل معلومولو لپاره د بشپړې او رڼې څېړنې امر کړی دی.
د مکسیکو په شمال لویدیځ ښار هرموسیو کې د مړو د ورځې د نمانځلو د وروستۍ اوونۍ پر مهال یوه دردوونکې پېښه رامنځته شوه، چې له کبله یې د والډوس یوه پلورنځي اورواخیست او لږ تر لږه د ماشومانو په ګډون ۲۳ کسان مړه او لسګونه نور ټپیان شول.
د سونورا ایالت والي الفونسو دورازو ویلي، چې هغه د اور لګېدو د لامل معلومولو لپاره د بشپړې او رڼې څېړنې امر کړی دی.
سیمهییزو چارواکو ویلي، چې ډېری قربانیان د زهرجنو لوګیو د تنفس کولو له کبله مړه شوي دي.
د مکسیکو ولسمشرې کلوډیا شینباوم په پاڼه کې د قربانیانو له کورنیو سره خواخوږي څرګنده کړې او څرګندوي، چې له ټپیانو سره د مرستې لپاره مرستندویه ډلې سیمې ته استول شوې دي.
د اور لګېدو لامل تر دې دمه نامعلوم دی؛ خو ګومان کېږي، چې د برښنا شارټۍ له کبله اورلګېدنه رامنځته شوی وي.
د ښار چارواکو ټینګار کړی، چې دا پېښه د کوم برید پایله نده.
نړۍ
اسرائیل په غزه کې برید ته د ځواب حق لري – ټرمپ
د رویټرز د راپور له مخې؛ اسرائیلي جیټ الوتکو د سېشنبې پر ورځ د غزې پر اړوند سیمو له هغې وروسته بمبارډ وکړه، چې اسرائیلو حماس له اوربند څخه پر سرغړونه تورن کړ.
د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ د چارشنبې پر ورځ ویلي، چې په غزه کې د امریکا پر ملاتړ اوربند له خطر سره مخ ندی؛ که څه هم اسرائیلو په سیمه کې هوايي بریدونه کړي او ۲۶ کسان یې ووژل.
د رویټرز د راپور له مخې؛ اسرائیلي جیټ الوتکو د سېشنبې پر ورځ د غزې پر اړوند سیمو له هغې وروسته بمبارډ وکړه، چې اسرائیلو حماس له اوربند څخه پر سرغړونه تورن کړ.
د غزې روغتیایي چارواکو ویلي؛ په بریدونو کې لږ تر لږه ۲۶ کسان وژل شوي، چې پېنځه یې د بورایج کډوالو کمپ په یوه کور کې، څلور یې د غزې ښار د صبرا د سیمې په یوه ودانۍ کې او پېنځه یې په خان یونس کې پر یوه موټر د برید پر مهال ووژل شول.
ټرمپ زیاته کړې:” هیڅ شی اوربند له خطر سره نه مخ کوي؛ تاسې باید وپوهیږئ، چې حماس یو اسرائیلي عسکر وواژه؛ نو اسرائیلیانو ځواب ورکړ او دوی باید ځواب ورکړي.” اسرائیلي پوځ د سرتېري مړینه تائید کړې ده.
د اسرائیلو پوځ تر اوسه د خپل غبرګون په اړه څه ندي ویلي؛ خو د لومړي وزیر بنیامین نتنیاهو دفتر وایي، چې دوی د بېړنیو او ځواکمنو بریدونو امر کړی دی. د اسراییلو یوه پوځي چارواکي ویلي، چې حماس د ژیړې کرښې په اوږدو کې پر اسرائیلي ځواکونو برید کولو سره اوربند مات کړ.
د امریکا پر ملاتړ اوربند د ۲۰۲۵ کال د اوکټوبر پر لسمه نافذ شو او له دوه کلنې جګړې وروسته یې تاوتریخوالی پای ته ورساوه. دا برید د ۲۰۲۳ کال د اوکټوبر په میاشت کې پر اسرائیلو د حماس له مرګوني بریدونو وروسته پیل شول. دواړه خواوو یو بل له اوربند څخه پر سرغړونې تورن کړي دي.
ټرمپ دا خبرداری هم ورکړی: “که دوی (حماس) ښه چلند وکړي؛ نو دوی به خوشحاله وي او که دوی ښه چلند ونکړي؛ نو د دوی ژوند به په خطر کې وي او دوی به مسوول وي.”
دا په داسې حال کې ده، چې حماس د غزې د سویلي برخې په رفح کې پر اسرائیلي ځواکونو د برید مسوولیت رد کړی او د اوربند تړون ته ځان ژمن ګڼي.
-
لوبی3 days agoد فوټبال مینهوالو ته زیری؛ آریانا ټلویزیون به د افغانستان اتلانو لیګ پېنځم پړاو د نومبر پر دوه ویشتمه خپور کړي
-
تازه خبرونه3 days agoپه پنجشېر کې د پارندې برښنابند تولیدي کارخونه پرانیستل شوه
-
سیمه ییز خبرونه4 days agoایران له امریکا سره د سولهییزې اټومي هوکړې په لټه کې دی
-
سوداگري4 days agoافغان سوداګر باید د پاکستان له لارې پر سوداګرۍ خپله تکیه راکمه کړي – اسلامي امارت
-
تازه خبرونه4 days agoپه افغانستان کې د څارویو وبا له ۲۱ میلیون ډېر پسونه او وزې وګواښل
-
سیمه ییز خبرونه5 days agoپه اسلام آباد کې له محکمې بهر موټر بم مرګ او ژوبله رامنځته کړه
-
روغتيا4 days agoله پاکستان څخه د کډوالو راستنېدا په افغانستان کې د ګوزڼ د لېږد خطر زیات کړی
-
د هوا حالاتو بدلونونه3 days agoپه ایران کې د اوبو د بحران له کبله د تهران نلونه وچ شول
