د تاجکستان د احصائې او معلوماتو ادارې راپورورکړی، چې د روان کال په لومړیو پېنځه میاشتو کې د افغانستان او تاجکستان ترمنځ په سوداګریزو چارو کې یودېرش اعشاریه یو سلنه زیاتوالی راغلی.

دوی زیاتوي، چې د روان زیږدیز کال په لومړۍ نیمايي کې د سوداګرۍ کچه ۴۰ میلیون ډالرو ته رسېدلې ده

د تاجکي رسنیو د راپور له مخې؛ د دواړو هېوادونو سوداګریزه کچه شاوخوا ۳۲ میلیون ډالرو ته رسیږي.

د صنعت او سوداګرۍ وزارت ویان عبدالسلام جواد آخوندزاده ویلي؛ له تاجکستان څخه افغانستان ته اصلي صادرات برښنا، ودانیز توکي، سمنټ، د ډبرو سکاره، کیمیاوي سره او خوراکي محصولات دي.

دغه راز د خصوصي سکټور غړي وایي، له افغانستان څخه تاجکستان ته د شاوخوا ۸ میلیون ډالرو پر ارزښت صادارت شوي.

د صنایعو او کانونو خونې د غړي ذبیح الله نظري د څرګندونو له مخې؛ افغانستان تاجکستان ته د کرنیزو محصولات، انځر، ممیز او پنبې په ګډون غالۍ، قیمتي او نیمه قیمتي ډبرې هم صادروي. « د افغانستان او تاجکستان ترمنځ د سوداګرۍ کچه ورځ تر بلي د پراختیا په حال کې ده او هیله لرم، چې دواړه حکومتونه د اقتصادي اړیکو د پراختیا لپاره اقدامات تر سره کړي»

د اقتصادي چارو شنونکو ويلي؛ د دواړو هېوادونو ترمنځ لوړ اقتصادي ظرفیتونه شته او که حکومتونه له خصوصي سکټور سره همکاري وکړي اقتصادي اړیکې به نورې هم پراخې شي.

د اقتصادي چارو شنونکی نذیر احمد خلیل وایي: «د افغانستان او تاجکستان ترمنځ لار تړل شوې؛ خو د هېوادونو ترمنځ سیاسي اړیکو او د هېوادونو تحولاتو یې پر اقتصاد منفي اغېز کړی؛ په دواړو هېوادونو کې د اقتصادي اړیکو د ټیګښت، ګډې پانګونې او ټرانزیټي امکانات شته. هیله ده، چې دواړه حکومتونه پاملرنه ورته وکړي».

دا په د اسې حال کې ده، چې د اسلامي امارت رهبرۍ تل ویلي؛ د افغانستان د ګاونډ هېوادونو په ګډون له ټولې نړۍ سره په متقابل احترام ولاړې اقتصادي اړیکې پالي او دا لړۍ ورځ تر بلې د پرا ختیا په حال کې ده.

د سرحدي پولیسو ویاند عابد‌الله عقاب فاروقي ویلي؛ د خوست ولایت د غلام خان بندر، چې د لاریو پر مخ تړل شوی و، نن رسماً د ۱۵ ورځو لپاره پرانیستل شو.

فاروقي د سېشنبې پر ورځ( د چنګاښ پېنځه‌ویشتمه) کړېو چې د بندر لنډمهاله پرانیستل به سوداګرو او لېږدونکو ته د توکو تبادله او د توکو د خرابېدو د مخنیوي فرصت برابر کړي.

هغه ټینګار کړی، چې دا اقدام به په پوله کې له بند پاتې خرابېدونکو توکو د خرابېدو له مخنیوي سره مرسته وکړي.

غلام خان بندر د افغانستان او پاکستان ترمنځ یو له خورا مهمو سوداګریزو لارو څخه ګڼل کیږي او د دواړو ګاونډ هېوادونو ترمنځ د اړینو خامو توکو په لېږد کې مهم رول لوبوي.

دغه لار نږدې دوه اوونۍ مخکې د پاکستان لخوا پرته له کوم رسمي وضاحت څخه وتړل شوه او ناڅاپي تړلو یې د افغان سوداګرو او لاریو چلوونکو لپاره د پام وړ زیانونه رامنځته کړل.

که څه هم پوله اوس لنډمهاله پرانیستل شوې؛ خو پاکستانيو چارواکو تر اوسه د بندېدو یا د بیا پرانیستلو تر شا د منطق په اړه کومې رسمي څرګندونې خپرې کړې ندي.

په ۲۰۲۴-۲۰۲۵ مالي کال کې د افغانستان او پاکستان ترمنځ د دوه اړخیزې سوداګرۍ ۲۵ سلنه زیاتوالی موندلی، چې ورسره د سوداګرۍ حجم نږدې ۲ ميلیارډ ډالرو ته رسېدلی دی.

د پاکستانيو رسنیو د راپورونو له مخې؛ دا شمېر د تېر کال له ۱.۶۰۳ میلیارد ډالرو څخه ۱.۹۹۸ میلیارډ ډالرو ته لوړ شوی دی.

د راپور له مخې؛ افغانستان ته د پاکستان صادرات ۳۱ سلنه زیاتوالی موندلی ۱.۳۹۱ میلیارډ ډالرو ته رسیدلی. په داسې حال کې، چې له افغانستان څخه وارداتو هم ۱۳ سلنه زیاتوالی موندلی ۶۰۷ میلیون ډالرو ته رسېدلي.

د پاکستان په صادراتي توکو کې بوره له ۴.۳۳۳ سلنه بې‌ساري ودې سره په سر کې ده؛ د بورې صادرات په ۲۰۲۳-۲۰۲۴ کې له ۵.۹۳ میلیون ډالرو څخه ۲۶۲.۷۷ میلیون ډالرو ته لوړ شوي دي.

د ودانیزو توکو، ټوکرانو او درملو په ګډون نور صادراتي توکي هم پدې وده کې د پام وړ ونډه لري؛ خو ځینې توکي لکه وريجې، هګۍ، مالګې، برقي تجهیزات او بوټان د کال پر پرتله له ۱۷ څخه تر ۹۹ سلنې پورې له کمښت سره مخ شوي دي.

د ۲۰۲۵ کال په جون کې افغانستان ته د پاکستان صادرات ۱۴۲ میلیون ډالرو ته ورسېدل، چې د ۲۰۲۴ کال د جون پر پرتله ۹۰ سلنه زیاتوالی لري. په هر حال، په ورته موده کې واردات ۲۹ سلنه کم شوي، چې د ۲۰۲۵ کال د می پر پرتله ۵۴ سلنه کمښت ښیي.

پر ټولیزه توګه دوه اړخیزه سوداګري په جون کې ۱۵۸ میلیون ډالرو ته ورسېده، چې د ۲۰۲۴ کال د جون پر پرتله ۶۲ سلنه زیاتوالی او د تېرې میاشتې پر پرتله ۹ سلنه زیاتوالی ښیي.

کارپوهان د دې ودې لامل د سیمه‌ییزې اړیکې ښه‌والی، د سوداګرۍ آسانتیا او په افغان بازار کې د پاکستانيو توکو لپاره د تقاضا زیاتوالی بولي.