په کابل پوهنتون کې د څارويو د پوستکي د ناروغۍ په اړه د جوړې شوې علمي غونډې ګډونوالو د څارويو د پوستکي ويروس يو له خطرناکو ويروسونو ګڼي او په هېواد کې يې د خورېدو پر مخنیوي ټينګار وکړ.

 په دې غونډه کې د کابل پوهنتون یو شمېر استادانو؛ د عامې روغتیا، کرنې او مالدارۍ وزارتونو او ښاروالۍ استازیو د دې ویروس د نښو او خطرونو په اړه بحث او خبرې وکړې.

دا ناروغي(lumpy skin disease) اوس د افغانستان په کونړ، ننګرهار، لغمان او سویل ختيځو ولايتونو پکتيا، پکتيکا، خوست لوګر او غزني کې هم لیدل شوې ده.

د افغانستان د عامې روغتیا وزارت د استازي نصیر احمد د څرګندونو پر بنسټ، د څارویو او لبنیاتو کمېدل به د شیدو ورکوونکیو میندو او ماشومانو تغذیه کمزورې کړي.

نوموړي زیاته کړې: دا ویروس د خواړو روغتیا لپاره ستونزه ده؛ په ځانګړي توګه پر خوارځواکۍ د اخته کسانو لپاره، چې د اړوند محصولاتو له نشتوالي سره به ستونزې ولري.

دا ویروس له ناروغ حیوان څخه روغ حیوان ته د غوماشو په واسطه لېږدول کیږي؛ خو انسان پرې نه اخته کیږي.

د کابل پوهنتون د وترنرۍ پوهنځۍ مشر شېرشاه سادات ویلي؛ دا ویروس له ختیځو او سویل ختیځو ولایتونو لکه لغمان، ننګرهار او کونړ څخه خپور شوی، خو دا مهال دغه ویروس واکسین نلري او د خوشبختۍ خبره دا ده، چې دا ناروغي انسانانو ته نه انتقالیږي.

دا ویروس ساري دی او د حشراتو له لارې لیږدول کیږي.

د کابل پوهنتون استاد اسدالله صمدي په دې اړه وایي: دا ویروس له یوه څاروي څخه بل ته د مچیو په واسطه لیږدول کیږي او د لیږد سرچینه باید له منځه یوړل شي؛ قرنطین او واکسین کول د دې ناروغۍ سره د مبارزې لپاره ډاډمنې لارې دي.

د کرنې او مالدارۍ وزارت استازي ابراهیم فروتن ویلي؛ په نږدې راتلونکې کې به په ټولو ولایتونو کې د نړیوالو موسسو پر همکارۍ د دغه ویروس د مخنیوي لپاره پراخ کمپاین پیل شي.

د حیواناتو د پوستکي ناروغي له آفريقا څخه اروپا ته رسیدلې، چې اوس یې په هند، بنګله دېش او پاکستان کې هم بیېلګې موندل شوې دي. دا ناروغي اوس د افغانستان په کونړ، ننګرهار، لغمان او سویل ختيځو ولايتونو پکتيا، پکتيکا، خوست لوګر او غزني کې هم لیدل شوې ده.

د اسلامي امارت ویاند ذبیح الله مجاهد تویت کړی، چې په کابل ښار کې د اسلامي امارت له ځواکونو سره د داعش د غړیو وسلواله نښته د داعشیانو پر وژل کېدو پای ته رسیدلې ده.

ذبیح مجاهد څرګنده کړې، چې د اسلامي امارت ځواکونو د چهارشنبې پر سهار د کابل ښار د درېیمې امنیتي حوزې اړوند په کارته سخي سیمه کې د داعشیانو پر یوه پټنځی چاڼیز عملیات ترسره کړل.

د اسلامي امارت ویاند زیاته کړې؛ د دغو عملیاتو په پایله کې د داعش ډلې ۴ غړي وژل شوي او یو بل هغه یې ژوندی نیول شوی دی.

نوموړي په ډاګه کړې؛ په دې عملیاتو کې ګڼ شمېر وسلې او مهمات د اسلامی امارت د ځواکونو لاس ته ورغلي دي.

ذبیح الله مجاهد دغه را څرګنده کړې؛ داعش ډلې پلان درلود، چې له دغه مرکز څخه د هېواد پر هغو شیعه وګړیو برید وکړی، چې ډېري یې د محرم په ورځو کې د کارته سخی زیارت ته راځي.

هغه د اسلامي امارت ځواکونو ته د اوښتو تلفاتو په اړه څه ندي ویلي؛ خو د کابل پولیسو له دې مخکې څرګنده کړې وه، چې په دې عملیاتو کې د یوې أولیس میرمنې په ګډون دوه امنیتي منسوبین وژل شوي او څلور نور ټپیان دي.

دا په داسې حال کې ده، چې دغه نښته د چارشنبې پر ورځ له غرمې مخکې شاوخوا ١١:٣٠ بجې پيل شوه او له غرمې وروسته د داعشیانو تر وژل کېدو روانه وه.

چین د وینچانګ له فضایي اډې څخه خپل ګرځند فضایي تمځي ته بشپړ څېړنیز لابراتوار ولېږداوه، چې په راتلونکیو خلایي څېړنو کې به رغنده رول ولوبوي.

د اسوشیتید پرس د څرګندونو له مخې؛ دغه وینتیان نومی لابراتوار د یکشنبې پر ورځ د های نان ولایت د استوایي تاپو له وینچانګ فضایي اډې څخه د لیواله انځورګرو او د فضا مینه والو د لوی شمېر په ګډون وتوغول شو.

د چین فضایي ادارې ویلي، چې د دوشنبې پر سهار له ۱۳ ګړیو الوتنې وروسته له خپلې سپوږمکۍ سره ونښلول شو.

د دولتي ګلوبل تایمز ورځپاڼې د څرګندونو له مخې؛ دغه ۲۳ ټني دروند وینتیان د ساینسي او ​​بیولوژيکي تجربو لپاره ډیزاین.

وینتیان به د دوه یم لابراتوار مینګتیان لخوا تر څارڼې لاندې وي، چې د اکتوبر په میاشت کې به وتوغول شي شي.

درې ستورمزلي اوسمهال په اصلي ماډل کې شپږ میاشتني ماموریت ترسره کوي او وینتیان یې تر څارنې لاندې نیولی دی.