سوداگري
په کابل کې د افغانستان سوداګریزې او اقتصادي اړیکې تر سرلیک لاندې کنفرانس جوړ شو

د ریاست الوزراء اقتصادي مرستیال د چارشنبې پر ورځ ( د وږي ۱۵ ) په کابل کې د افغانستان د ۲۰۲۳ کال سوداګریزو او اقتصادي اړیکې تر سرلیک لاندې کنفرانس ته څرګنده کړې؛ د افغانستان اسلامي امارت د اقتصادي او سوداګریزې ودې لپاره بهرنیو او کورنیو پانګوالو او سوداګرو ته هر راز آسانتیاوې برابروي او بشپړ ملاتړ یې کوي.
په افغانستان کې له سیاسي تحول وروسته د لومړي ځل لپاره د امریکا سوداګریز پلاوي افغانستان ته سفر کړی او د افغانستان سوداګریزې او اقتصادي اړیکې تر سرلیک لاندې کنفرانس کې له حکومتي چارواکو سره یې د پانګونې په اړوند ناسته کې ګډون کړی دي.
د ریاست الوزرا اقتصادي مرستیال ملا عبدالغني برادر ويلي؛ په افغانستان کې نه یوازې افغانان، بلکې بهرنیان هم پانګونه کولی شي.
د ملا عبدالغني برادر زیاته کړې؛ په افغانستان کې اوس هم د برښنا، کانونو، زراعت، ترانسپورت، بېخبناوو او تکنالوژۍ ترڅنګ په نورو سکتورونو کې پانګونه د دې هېواد اړتیا ده او او اسلا مي امارت د کورنیو پانګوالو ترڅنګ بهرنیو پانګوالو ته هم د پانګونې زمینه برابره کړې او ملاتړ یې کوي.
د ریاست الوزرا اقتصادي مرستیال وایي: په هېواد کې د پانګونې او اقتصادي فعالیتونو په برخه کې مو ملاتړ کړی او نور به هم د کورنیو او بهرنیو پانګوالو له اقتصادي فعالیتونو څخه خپل ملاتړ جاري وساتو او په ټول هېواد کې کورني او بهرني پانګوال کولی شي، چې د پانګونې ګډ او نفرادي بهیر تر سره کړي.
د ریاست الوزرا اقتصادي مرستیال زیاته کړې؛ اسلامي امارت وتوانیده، چې تېرو دوه کلونو کې د هېواد د تولیداتو، صنعت، ترانزیت ، کرنې په ګډون په بېلابېلو برخو کې د پانګونې او اقتصادي فعالیتونو لپاره د امنیتي اسانتیاوو تر څنګ قوانین او پروسیجرونه هم وړاندي کړي او له دې وروسته به د خصوصي سکتور د فعالیتونو د تر سره کولو لپاره په خپل تشکیل کې یوه ځانګړې کمیته جوړه کړي او د هېواد اقتصادي لید لوري لپاره هم پر اوږد مهاله پلان کار روان دی.
عبد الغني برادر وایي؛ اسلامي امارت یوه بین الوزارتي کمیته رامنځته کړې، چې په افغانستان کې د پانګونې لپاره ټولو کورنیو او بهرنیو پانګوالو ته ټولې اړینې آسانتیاوې برابرې کړي. د افغانستان د اقتصادي پرمختګ لپاره مشورتي اقتصادي بورد رامنځته کېدونکی دی، چې ټول غړي یې د اقتصاد د برخې متخصص کسان دي. دغه راز د ملي اقتصادي ستراتیژۍ پر جوړولو هم عملاً کار روان دی.
د افغانستان او امریکا د ګډې سوداګریزې خونې مسوولینو ويلي، چې یو دولس کسیز امریکایي پلاوی افغانستان ته د پانګونې او همدارنګه د چارسمبالي حکومت له چارواکوسره د خبرو لپاره کابل ته راغلی دي.
د افغانستان او امریکا د ګډې سوداګرۍ خونې رییس ويلي، چې په افغانستان کې د پانګونې لپاره زمینه برا بره شوې ده.
د یاد پلاوي مشرتابه زیاته کړې؛ افغان سوداګرو ستونزو ته به رسیدنه وکړي او همدارنګه کنګل شوې شتمنۍ، چې د خصوصي سکتور پورې اړه لري؛ په اړه به یې له نړیوال بانک سره خبرې وکړي.
د افغانستان او امریکا د ګډې سوداګرۍ خونې رییس جیفری کریګو ویلي؛ مونږ په هغو برخو کې له افغان خصوصي سکتور سره همکارۍ ته چمتو یوو، چې دوی یې له ستونزو سره مخ کړي دي. مونږ ۱۰۰ سلنه همکارۍ ته تیار یوو او غواړو، چې نور هم له اقتصادي برنامو خبر او افغانستان اوس پانګونې ته اړتیا لري او په دې برخه کې باید ګډ کار وکړو. د افغانستان په اړه بېلابېلې خبرې کېدې؛ خو نن ورځ مونږ دلته هرڅه له نږدې ولیدل او اصلي انځور مو درک کړ.
په دې ناسته کې په متحده عربي اماراتو کې د افغان سوداګرو د شورا رییس عبیدالله صدر خیل ويلي، چې په افغانستان کې د پانګونې زمینه برابره او اسلامي امارت په تېرو دوه کلونو کې د پانګونې او اقتصادي ودې لپاره ډېر کارونه کړي دي.
نوموړی وایي: په افغانستان کې له تېرو دوه کلونو راپدیخوا د اقتصادي فعالیتونو او پانګونې لپاره ښه زمینه برابره شوې. مونږ له دغه امریکايي پلاوي څخه هیله لرو، چې د افغانستان حقیقي انځور نړۍ ته وړاندې کړي. دلته سرتاسري امنیت شته، خلک اقتصادي فعالیتونه کوي او د پانګونې بهیر هم ورځ تر بلي د ښه کېدو په حال کې دی. نړۍ باید د افغانانو د اقتصادي ستونزو په حل کې له دوی سره همکاري وکړي.
په افغانستان کې له سیاسي تحول وروسته امریکا پر افغانستان ډېر سوداګریز بندیزونه ولګول، چې د شنوونکیو په باور یاد کار د افغانستان اقتصاد ته زیان رسولی دی.
دا په داسې حال کې ده، چې افغان پانګوالو له امریکايي سوداګریز پلاوي غوښتنه کړې ده، چې د افغان پانګوالو ستونزو د حل په برخه کې همکاري وکړي.
سوداگري
نړیوال بانک د افغان پروژو د تادیاتو په اړه خپله څرګندونه وړاندې کړه
د ماليې وزارت د راپور په اړه نړیوال بانک څرګنده کړې؛ دا تادیات د پخواني افغان حکومت له پاتې پورونو سره تړاو لري او هغو قراردادیانو ته تادیه کیږي، چې د نړیوال بانک لخوا په تمویل شويو پروژو کې استخدام شوي وه.

نړیوال بانک د دوشنبې پر ورځ (د غویی نههویشتمه) اعلان وکړ، چې قراردادیانو ته د تادیاتو ورکړه د هغو کارونو پورې اړه لري، چې د پخواني افغان حکومت له سقوط څخه مخکې ترسره شوي او د تادیاتو دا کچه هغه پاتې پورونه دي، چې باید دوی ته ورکړ شوي وای.
د ماليې وزارت د راپور په اړه نړیوال بانک څرګنده کړې؛ دا تادیات د پخواني افغان حکومت له پاتې پورونو سره تړاو لري او هغو قراردادیانو ته تادیه کیږي، چې د نړیوال بانک لخوا په تمویل شويو پروژو کې استخدام شوي وه.
نړیوال بانک زیاته کړې، چې دغو قراردادیانو خپل کار د ۲۰۲۱ کال د اګست له پېنځلسمې مخکې بشپړ کړی دی.
نړیوال بانک ټینګار کړی، چې دا قراردادونه د پخواني افغان حکومت او قراردادیانو ترمنځ لاسلیک شوي، او له همدې کبله د تادیاتو مسوولیت د حکومت پر غاړه دی نه د نړیوال بانک.
نړیوال بانک ویلي، چې دوی به د احتیاطي بیاکتنو او خپلواکه تائید وروسته په استثنایي ډول د پیسو د تادیې د بهیر په آسانه کولو کې مرسته وکړي.
د نړیوال بانک د څرګندونو له مخې، نړیوال بانک د قراردادونو اړخ نه و.
دې بنسټ دا هم ویلي، چې د دې بهیر او تخنیکي همغږۍ په اړه وروستۍ څرګندونې د تادیې په بهیر کې پرمختګ ښیي؛ خو د پخوانیو پروژو د بیا پیلولو په اړه هیڅ بحث یا هوکړه نده شوې.
د نړیوال بانک غبرګون له هغې وروسته خپور شو، چې د مالیې وزارت د دوشنبې پر ورځ په یوه خبرپاڼه کې وویل، چې دې بنسټ د افغانستان لوجستیکي او ساختماني شرکتونو ته د ۵۰ میلیون ډالرو پور ورکولو بهیر پیل کړې دی.
تازه خبرونه
ایران د افغانستان د اوسپنې په کانونو کې ۵ میلیارډ ډالر پانګونه کوي
په کابل کې د ایران سفیر ویلي، چې د افغانستان بډایه کاني سرچینې د دواړو ګاونډ هېوادونو ترمنځ د همکارۍ لپاره یو ښه فرصت دی.

د ایران فارس نیوزخبري سرچینې د خبر له مخې؛ ایران هڅه کوي، چې د افغانستان د اوسپنې کانونو په استخراج کې پېنځه میلیارډ ډالر پانګونه وکړي.
په کابل کې د ایران سفیر ویلي، چې د افغانستان بډایه کاني سرچینې د دواړو ګاونډ هېوادونو ترمنځ د همکارۍ لپاره یو ښه فرصت دی.
د راپور له مخې ایران په دې پانګونه کې نږدې شپږ سلنه ګټه تر لاسه کوي، چې د نشر شويو ارقامو پر بنسټ ۳۰ میلیارډ ډالرو ته رسیږي.
د هېواد د کانونو او پټرولیم وزارت هم وايي، چې په دې وروستیو کې د افغانستان او ایران ترمنځ د اقتصادي اړیکو د پراختیا ترڅنګ د ایران له لوري د افغانستان د کانونو په سکټور کې پر پانګونه خبرې اترې روانې دي.
د کانونو او پټرولیم وزارت ویاند همایون افغان ویلي؛ د افغانستان او ایران حکومتونو ترمنځ له بل هر وخت ښې اړیکې شته او د افغانستان د کانونو په سکټور کې ایراني لوری د پانګونې لېوالتیا لري او په دې برخو کې له ایراني لوري سره ناستې شوي او نورې ناستې هم رواني دي.
د خصوصي سکټورځیني غړي وايي، چې ایران د اوسپنې د استخراج په برخه کې لوړ ظرفیت لري او پانګونه یې د هېواد د صنعت په پراختیا کې مهم ګام بولي.
د اوسپنې ویلې کولو د ټولنې اجرائیه رییس عبدالنصیر رشتیا وایي: ((افغانستان د اوسپنې د کانونو په پرخه کې تر ټولو لوی ظرفیت لري؛ خو هیله ده، چې د هېواد د کانونو د استخراج او پروسس چارې په هېواد کې دننه تر سره شي، چې ګټورتوب يي پراخ شي)).
د اقتصادي چارو یوشمېر کارپوهانو ويلي؛ که د ایرن له لوري د افغانستان د کانو نو په سکټور کې پانګونه وشي له دې سره به د دواړه هېوادونو د اقتصادي اړیکو د پرا ختیا ترڅنګ په هېواد کې د بې روزګارۍ کچې د را ټیټدو ترڅنګ به د ملي عوایدو د زیاتېدو لپاره هم زمینه برابره کړي.
د ایراني رسنیو د معلوماتو له مخې؛ ایران له تېر و څو کلونو راپدېخوا د افغانستان د کانونو په سکټور کې ۲.۳ میلیارډ امریکايي ډالرو تړونونه تر لاسه کړي، چې په دې تړونونو کې د اوسپنې کانونو استخراج هم شامل دی، چې په کې به پېنځه میلیارډ ډالر پانګونه وکړې.
سوداگري
امریکا او چین د تعرفو پر لنډمهاله کمولو هوکړې ته ورسېدل
د دې تړون له مخې؛ په چینایي وارداتو به د امریکا اضافي تعرفې له ۱۴۵ سلنې څخه ۳۰ هغې ته راټیټې شي او پر امریکایي توکو به د چین تعرفې له ۱۲۵ څخه ۱۰ سلنې ته راټیټې شي. د تعرفې دا کمښت به د ۹۰ ورځو لپاره پلی شي.

امریکا او چین هوکړه کړې، چې تعرفې لنډمهاله راکمې کړي او سوداګریزه جګړه پای ته ورسوي؛ ځکه، چې د اقتصادي رکود او مالي بازار د بې ثباتۍ په اړه یې نړیواله وېره راپارولې ده.
د دې تړون له مخې؛ په چینایي وارداتو به د امریکا اضافي تعرفې له ۱۴۵ سلنې څخه ۳۰ هغې ته راټیټې شي او پر امریکایي توکو به د چین تعرفې له ۱۲۵ څخه ۱۰ سلنې ته راټیټې شي. د تعرفې دا کمښت به د ۹۰ ورځو لپاره پلی شي.
له دې خبر سره د ډالر ارزښت لوړ شو او د ونډو بازارونو هم وده وکړه. د امریکا د خزانې وزیر سکاټ بیسن په ژنیو کې له چینایي استازو سره په ګډه غونډه کې وویل: “دواړه هېوادونه د خپلو ملي ګټو ښه استازیتوب کوي او نه غواړي، چې سوداګریزې اړیکې یې پرې شي.”
د دواړو هېوادونو ترمنځ د تعرفې جګړې شاوخوا ۶۰۰ میلیارد ډالرو دوه اړخیزه سوداګري ودروله. د نړیوالو اکمالاتي زنځیرونو مخه یې ونیوله او د انفلاسیون په اړه یې اندېښنې راپورته کړې. په ژنیو کې دا غونډه د ټرمپ له واک ته له رسیدو وروسته د دواړو هېوادونو د لوړ پوړو اقتصادي چارواکو ترمنځ لومړۍ مخامخ غونډه وه.
اقتصادي شنونکو دا تړون د تمې خلاف د نړیوال اقتصاد لپاره یو مثبت ګام وباله. د دې خبر له خپرېدو وروسته د اروپایي شرکتونو لکه میرسک، LVMH او کیرینګ ونډې د پام وړ لوړې شوې.
-
نړۍ2 days ago
د امریکا پخوانی ولسمشر جو بایډن د پروسټاټ پر سرطان اخته شو
-
سوداگري16 hours ago
نړیوال بانک د افغان پروژو د تادیاتو په اړه خپله څرګندونه وړاندې کړه
-
تازه خبرونه2 days ago
د اروپا بشري فورم د افغانستان د بحران پر ریښو خبرې کوي
-
تازه خبرونه3 days ago
د تاجکستان او ایران بهرنیو چارو وزیرانو د افغانستان په اړه خبرې وکړې
-
نړۍ22 hours ago
روسیې او اوکراین د اوربند په اړه له سمدستي خبرو اترو سره هوکړه وکړه – ټرمپ
-
روغتيا2 days ago
د عامې روغتیا وزارت د افغانستان د میندو د مړینې د کچې په اړه د UNFPA راپور رد کړ
-
سیمه ییز خبرونه3 days ago
ټرمپ د سولې په اړه په خبرو کې دروغ وایي- د ایران رهبر
-
روغتيا17 hours ago
په افغانستان کې ساري ناروغۍ زیاتې شوي – د روغتیا نړیواله ټولنه