امریکا د سوریې پر هوایي ځواک ۵۹ کروز توغندي توغولي

د امریکا متحده ایالتونو د سوریي تر شپږ کلنې جګړې وروسته د لومړي ځل لپاره د  سوري حکومت د هوایي ځواک یوه اډه په نهه پنځوس کروز توغندیو وویشته او په دې توګه یې د لومړي ځل لپاره د روسیې دې متحد ته پوځي ګوزار ورکړ. دغه کروز توغندي د امریکا د ولسمشر دونالد ترمپ په امر د مدیترانې په سمندر کې له یوې پوځي بېړۍ وتوغول شول او د سوریې د لویدیځ پر الشعیرات اډې ولګېدل.

د مدیترانې له سمندر څخه په دوه پوځي بېړیو کې بار نهه پنځوس کروز توماهاک توغندي د سوریې پر لوري وتوغول شول.

 دا برید د ولسمشر دونالد ترمپ په امر تر سره شوی او وایي، چې د سوريې د کیمیاوي وسلو د برید په غچ کې دا ګام پورته شوی دی. په هغه برید کې، چې د سې شنبې په ورځ وشو؛ نږدې سل تنه ووژل شول، چې ډېر یې ماشومان ول.

د امریکا توغول شوي کروز د سوریې په لویدیځ کې د الشعیرات پر اډې لګیدلي دي.

امریکا په ډاګه کړې؛ پر خان شیخون سیمې، چې د کیمیاوي وسلو برید شوې و، الوتکې له همدې هوایي ډګره پورته شوې وې.

د امریکا ولسمشر دونالد ترمپ وایي؛ ما پر سوریې د هوایي برید فرمان ورکړ، چې د وروستۍ کیمیاوي حملې اصلي منشا وه. له کیمیاوي وسلو مخنیوی د امریکا د امنیت د تامین په لار کې کیږي.  د شک ځای نه دی سوریې نړیوال کنوانسیون او د  ملګرو ملتونو د امنیت شورا  اوامر یې نقض کړي  او ممنوعه کیمیاوي وسلې یې کارولي دي.

د امریکا د بهرنیو چارو وزیر رکس تتیلرسن وایي، روسیه پر ادلب د کیمیاوي وسلو په برید کې د سوریې ملګرې وه او یا یې د خپل متحد د مهارولو توان نه درلود.  د سوریې پر هوایي اډې د کروز توغول متناسب پوځي اقدام و او ویې ښوده؛ ولسمشر دونالد ترمپ د دې تیاری لري، چې بدو اقداماتو ته په غبرګون کې پرېکنده عمل وکړي.

 د نړۍ زیاتو هېوادونو د امریکا پر دې اقدام بېلابېل غبرګونونه ښودلي دي.

د آلمان لومړۍ وزیره انگیلا میرکل وایي، د سوریې  پر پوځي مرکز د امریکا برید زمونږ لپاره د درک وړ دی؛ ځکه، چې د سوریې رژیم د خپلو بې ګناه خلکو پر وړاندې جنګي جنایتونه روان ساتلي او د ملګرو ملتونو د امنیت شورا پرېکړه لیکونه هم له پامه غورزوي.

د چین د بهرنیو چارو وزارت ویانده هوا شونینگ  وایي، د چین جمهوریت په نړیوالو مناسباتو کې تل د پوځي ځواک له کارولو سره مخالفت کړی دی. په همدې خاطر له ښکېلو خواوو غواړم، چې د خبرو لار غوره کړي. مونږ  د هغه څه په اړه، چې په سوریه کې پېښیږي، اندیښنه لرو.

د اروپایي ټولنې د کمیسیون غړې مینا اندریوا وایي، پر ملکي خلکو د سوري رژیم له بې رحمانه برید وروسته، متحده ایالتونو د سوریې پر پوځي اډې برید وکړ. متحده ایالتونو خبر راکړ، چې دا بریدونه محدود او یوازې د دغه راز پېښو د مخنیوي لپاره تر سره شوي دي.

د ترکیې لومړی وزیر مولود چاوش اغلو وایي، مونږ د امریکا دا اقدام په موقع بولو او ملاتړ ترې کوو. زه له ټولو هغو کسانو، چې د سوریې له رژیم ملاتړ کوي؛ غواړم، چې د یوه شخص له ملاتړ لاس واخلي او د یوې سیاسي هوکړې لپاره یوځای شي.

ایتالیا، اسرائیل او څو نورو هېوادونو له دغه بریده ملاتړ وکړ؛ سعودي عربستان هم  له دغه بریده  کلک ملاتړ کړی او دا یې د ترمپ د زړورتیا نښه ګڼلې ده؛ خو ایران او روسیې بیا له دغه برید سره کلک مخالفت ښکاره کړی او دا یې له نړیوالو قوانینو ښکاره نقض بللی دی.

تهران وایی، دې برید د سوریې حالت نور هم خراب کړ او په وینا یې د ترهګرو له پیاوړتیا سره مرسته کوي.

روسیه وایي، امریکا په دې کار غواړي په عراق کې له وژنو څخه د نړیوالو پام بل لوري ته واړوي.

د روسیې د بهرنیو چارو وزیر سرگي لاوروف وایي، دا یو یرغلګر عمل دی، دا برید د غلطو اطلاعاتو پر بنسټ تر سره شوې او مونږ  ته په ۲۰۰۳ کال کې پر عراق د امریکا، بریتانیا او متحدینو یرغل را یادوي، چې د ناسمو اطلاعاتو له مخې یې پر یوه هېواد برید وکړ.

د سوریې ولسمشر بشار اسد وایي، په جګړه کې یې بریا یوازنۍ ټاکنه ده؛ پرته له دې به د ده په وینا، سوریه د نړۍ له مخه لیرې شي.

له دوه یمې نړیوالې جګړې را وروسته ستر جنایتونه په سوریه کې تر سرهشوي؛ شپږ کاله کیږي، چې دغلته جګړه روانه ده او په کې څلور سوه پنځوس زره کسان وژل شوي او څلور میلیون نور بې کوره دي. په دې موده کې ملګرو ملتونو او نورو ښکېلو خواوو بېلابېلې غونډې تر سره کړي،  چې جګړه غلې کړي؛ خو اوس هم نه دي توانیدلي، چې دغه موخه تر لاسه کړي.

خبریال: فواد ناصري