روغتيا
په کابل پوهنتون کې د څارویو د پوستکي پر ویروسي ناروغۍ علمي غونډه ترسره شوه
په کابل پوهنتون کې د څارويو د پوستکي د ناروغۍ په اړه د جوړې شوې علمي غونډې ګډونوالو د څارويو د پوستکي ويروس يو له خطرناکو ويروسونو ګڼي او په هېواد کې يې د خورېدو پر مخنیوي ټينګار وکړ.
په دې غونډه کې د کابل پوهنتون یو شمېر استادانو؛ د عامې روغتیا، کرنې او مالدارۍ وزارتونو او ښاروالۍ استازیو د دې ویروس د نښو او خطرونو په اړه بحث او خبرې وکړې.
دا ناروغي(lumpy skin disease) اوس د افغانستان په کونړ، ننګرهار، لغمان او سویل ختيځو ولايتونو پکتيا، پکتيکا، خوست لوګر او غزني کې هم لیدل شوې ده.
د افغانستان د عامې روغتیا وزارت د استازي نصیر احمد د څرګندونو پر بنسټ، د څارویو او لبنیاتو کمېدل به د شیدو ورکوونکیو میندو او ماشومانو تغذیه کمزورې کړي.
نوموړي زیاته کړې: دا ویروس د خواړو روغتیا لپاره ستونزه ده؛ په ځانګړي توګه پر خوارځواکۍ د اخته کسانو لپاره، چې د اړوند محصولاتو له نشتوالي سره به ستونزې ولري.
دا ویروس له ناروغ حیوان څخه روغ حیوان ته د غوماشو په واسطه لېږدول کیږي؛ خو انسان پرې نه اخته کیږي.
د کابل پوهنتون د وترنرۍ پوهنځۍ مشر شېرشاه سادات ویلي؛ دا ویروس له ختیځو او سویل ختیځو ولایتونو لکه لغمان، ننګرهار او کونړ څخه خپور شوی، خو دا مهال دغه ویروس واکسین نلري او د خوشبختۍ خبره دا ده، چې دا ناروغي انسانانو ته نه انتقالیږي.
دا ویروس ساري دی او د حشراتو له لارې لیږدول کیږي.
د کابل پوهنتون استاد اسدالله صمدي په دې اړه وایي: دا ویروس له یوه څاروي څخه بل ته د مچیو په واسطه لیږدول کیږي او د لیږد سرچینه باید له منځه یوړل شي؛ قرنطین او واکسین کول د دې ناروغۍ سره د مبارزې لپاره ډاډمنې لارې دي.
د کرنې او مالدارۍ وزارت استازي ابراهیم فروتن ویلي؛ په نږدې راتلونکې کې به په ټولو ولایتونو کې د نړیوالو موسسو پر همکارۍ د دغه ویروس د مخنیوي لپاره پراخ کمپاین پیل شي.
د حیواناتو د پوستکي ناروغي له آفريقا څخه اروپا ته رسیدلې، چې اوس یې په هند، بنګله دېش او پاکستان کې هم بیېلګې موندل شوې دي. دا ناروغي اوس د افغانستان په کونړ، ننګرهار، لغمان او سویل ختيځو ولايتونو پکتيا، پکتيکا، خوست لوګر او غزني کې هم لیدل شوې ده.
روغتيا
قلندر عباد د روغتیایي سکټور ملاتړکوونکیو بنسټونو ته د افغانانو اړتیاوې وړاندې کړې
د افغانستان اسلامي امارت د عامې روغتیا وزارت چارسمبالي قلندر عباد د پنجشنبې پر ورځ ( د کب لسمه ) د قطر په پلازمېنه دوحه کې د روغتیایي سکټور د ملاتړو بنسټونو په غونډه کې ګډون وکړ او د افغانانو پر روغتیایي اړتیاوو یې خبرې وکړې.
په دې غونډه کې قلندرعباد د روغتیايي سیسټم د اصلاح، ګډې څارنې، روغتیايي ځانبسیاینې، د کلیو او ولسوالیو پر کچه د روغتیايي خدمتونو معیاري کولو او هر اړخیزو روغتیايي خدمتونو د وړاندې کولو په اړه خبرې وکړې.
نوموړي په روغتیایي برخه کې له نړیوالو همکارانو وغوښتل، چې د اداري لګښتونو د کمولو او د مرستو په سمو او ډاډمنو رسولو کې ډېرې هڅې وکړي.
د نوموړي د څرګندونو له مخې؛ که د ډېرو اداري لګښتونو مخه ونیول شي، د روغتیايي خدمتونو د لګښتونو پر برخه به مثبت اغېز ولري.
همدارنګه عباد ټینګار کړی، چې د هېواد د کنګل شوې شتمنۍ ازادېدا به د روغتیایي سکټور په ځانګړي توګه د میندو او ماشومانو لپاره ګټوره وي.
د قلندر عباد د څرګندونو له مخې؛ دا د افغانستان د روغتيايي سيسټم د خپلواکۍ، د روغتيايي خدمتونو د پراختيا او معياري کولو لپاره يو ستر او مثبت ګام دى، چې بايد نړيواله ټولنه يې ومني.
روغتيا
د ګوزڼ واکسيناسيون فرعي کمپاين پيل شو
د افغانستان عامې روغتیا وزارت د نړیوالو بنسټونو پر همکارۍ نن (دوشنبه د کب اوومه / د فبرورۍ شپږویشتمه ) د ګوزڼ یا پولیو واکسین د پلي کېدا د فرعي کمپاین دوهیم پړاو پیل کړ.
د پولیو واکسین دغه څلور ورځنی کمپاین به د هېواد په بېلابېلو سیمو کې پلی شي.
د دغه کمپاین موخه له پېنځه کلنو څخه کم عمره اووه اعشاریه شپږ میلیون ماشومانو ته د ګوزڼ ویروس پر وړاندې واکسین پلی کیږي.
د عامې روغتیا وزارت چارسمبالي قلندر عباد ویلي: مونږ د خپلو کاري شریکانو پر همکارۍ په افغانستان کې د ګوزڼ ناروغۍ له منځه وړلو ته ژمن یوو. مونږ شپه او ورځ کار کوو او په ټول هېواد کې د پولیو د بشپړ له منځه وړلو هدف ته د رسېدو لپاره د پولیو واکسین کمپاینونو او روغتیايي خدمتونو ته دوام ورکوو.
هغه زیاته کړې: د ګوزڼ د له منځه وړلو په چارو کې د ټولو افغانانو په ځانګړي توګه د سپینږیرو، د سیمې د مشرانو او دیني عالمانو ملاتړ مهم دی. دا د دوی لپاره اړینه ده، چې د ګوزڼ پر وړاندې مبارزه کې برخه واخلي او خپل ماشومان روغ وساتي.
ګوزڼ يوه ويروسي ناروغي ده، چې درملنه يې نهکېږي او يوازې د واکسيناسيون په واسطه وقایه او مخه یې نيول کېدی شي.
روغتيا
په روان ژمي کې څه باندې ۲۸۶ زره کسان پر تنفسي ناروغیو اخته شوي
د روغتیا نړیوالې ټولنې څرګنده کړې؛ د افغانستان په ۳۴ ولایتونو کې د ژمي له پیل راپدیخوا له ۲۸۶ زره ډېر کسان پر تنفسي ناروغیو اخته شوي، چې ۶۶۸ کسان ترې مړه شول.
د دې ټولنې د څرګندوونو له مخې؛ له ۶۳ سلنې ډېر ناروغان له پېنځه کلونو کم عمره ماشومان او نږدې ۵۰ سلنه یې ښځې دي.
د راپور په یوه برخه کې راغلي: د سوړ موسم له پیل راپدیخوا په افغانستان کې د تنفسي ستونزو د ناروغانو شمېر زیات شوی دی. د ۲۰۲۴ ز.کال د جنورۍ له لومړۍ څخه د افغانستان په ۳۴ ولایتونو کې له ۲۸۶۰۰۰ څخه زیات کسان پر تنفسي ناروغیو اخته شوي او په ټولیزه توګه ۶۶۸ کسان ترې مړه شوي دي.
د افغانستان عامې روغتیا وزارت ويلي، چې په دې وروستیو کې د تنفسي ناروغیو د ناروغانو شمېر ډېر شوی او په ۲۰۲۳ ز.کال کې له دغه وزارت سره له دوه اعشاریه ۹ میلیون ډېر تنفسي ناروغان ثبت شوي دي.
د افغانستان د عامې روغتیا وزارت د چارواکو د څرګندونو له مخې، ډېري ناروغان ماشومان او لویان دي.
یو شمېر ډاکټران په هېواد کې د تنفسي ناروغیو د زیاتوالي لامل د هوا ککړتیا ګڼي او وايي، چې په پوره تنفسي ناروغیو اخته ناروغانو ته باید د اړینو درملو د اخیستو ترڅنګ مناسبه تغذیه هم ورکړ شي.
دا په داسې حال کې ده، چې هر کال د سوړ موسم په رانږدې کېدو او د هوا د ککړتیا له زیاتېدو سره په هېواد کې پر تنفسي ناروغیو د اخته کسانو شمېر ډېرېږي او ډېري ماشومان د دې ناروغیو له ګواښ سره مخ کېږي.
-
لوبی3 days ago
د افغانستان اتلانو ليګ د درېيم پړاو سیالیو پچهاچونه پای ته ورسېده
-
ساینس او ټیکنالوژي3 days ago
اپل شرکت د نړۍ د تر ټولو د لوی ګرځند پلورونکي دریځ له لاسه ورکړ
-
سیمه ییز خبرونه5 days ago
پر ایران به د اسرائیلو برید له سخت ځواب سره مخ شي
-
تازه خبرونه3 days ago
د کابل په هوايي ډګر کې د ۲۰۲۱ ز. کال ځانمرګی بریدګر عبدالرحمن لوګری و- امریکا
-
نړۍ2 days ago
امريکا او متحدین یې پر ايران د نورو بنديزونو لګولو هڅې کوي
-
تازه خبرونه3 days ago
ازبکستان، سعودي عربستان او قطر پر افغانستان او افغان – ټرانس پټلۍ خبرې وکړې
-
نړۍ4 days ago
امریکا به پر ایران د اسرائیلو په ځوابي برید کې برخه وانخلي
-
لوبی2 days ago
آریانا ټلویزیون د ۲۰۲۴ پاریس المپیک سیالیو د خپراوي حق ترلاسه کړ