رویټرز خبري آژانس د ایراني سرچینو د راپور له مخې څرګنده کړې، چې ایراني چارواکو د دوشنبې پر ورځ په ختیځ آذربایجان ولایت کې د چورلکې د لټون پر مهال د هغې د پاتې شونو له موندلو وروسته ویلي، چې د ایران ولسمشر ابراهیم رییسي او د هغه د بهرنیو چارو وزیر د چورلکې د راغورځېدو په پېښه کې مړه شوي دي.

دغه لوړپوړي ایراني چارواکي د نوم نه ښودلو پر شرط رویټرز خبري اژانس ته ویلي، ولسمشر رییسي، د بهرنیو چارو وزیر او په چورلکه کې سپاره ټولې نورې سپرلۍ مړې شوې دي.

د ایران مهر خبري آژانس د چورلکې د سپرلۍ د مړینې پخلی کړی او ویلي یې دي، چې د چورلکې ټول مسافر د ایران د ولسمشر او بهرنیو چارو وزیر په ګډون مړه شوي دي.

یوه ایراني چارواکي له دې مخکې رویټرز خبري آژانس ته ویلي وه، چې د یکشنبې پر ورځ د رییسي او  بهرنیو چارو وزیر حسین امیرعبداللهیان لېږدوونکې چورلکه پوره سوځېدلې ده.

دولتي ټلویزیون له سایټ څخه د اخیستل شویو انځورونو له مخې څرګنده کړې، چې الوتکه د غره پر څوکه لګېدلې او راغورځېدلې ده. که څه هم د راغورځیدو د علت په اړه رسمي څه ندي ویل شوي.

د ایران دولتي خبري آژانس ایرنا ویلي، رییسي د امریکا په بیل ۲۱۲ چورلکه کې الوتنه کوله.

۶۳ کلن رئیسي په ۲۰۲۱ کال کې د ولسمشر په توګه وټاکل شو او د واک د ترلاسه کولو راپدیخوا یې د اخلاقي قوانینو د سختولو امر کړی، د حکومت ضد مظاهرو پر وړاندې یې د خونړیو لاریونونو څارنه کړې او د نړۍ له قدرتونو سره یې په اتومي خبرو کې خپل سخت دریځ وړاندې کړی دی.

د ایران ستر مشر ایت الله علي خامنه‌يي، چې د ایران د بهرنۍ تګلارې او د ایران د اټومي پروګرام په اړه وروستۍ خبره کوي؛ له دې مخکې ایرانیانو ته ډاډ ورکړی، چې د دولت په چارو کې به هیڅ ډول ګډوډي نه رامنځته کیږي.

دا پېښه په داسې حال کې رامنځته کېږي، چې په ایران کې د سیاسي، ټولنیزو او اقتصادي کړکېچونو پر سر اختلافونه ډېر شوي دي. د ایران مذهبي واکمن د تهران د جنجالي اټومي پروګرام او په اوکراین کې د جګړې پر مهال له روسیې سره د ژورو پوځي اړیکو له کبله له نړیوالو فشارونو سره مخ دي.

رییسي د یکشنبې پر ورځ د آذربایجان په پوله کې د قز-قالاسي بند د یوې ګډې پروژې د پرانستلو لپاره تللی و، چې له الوتنې وروسته له غبارونو څخه په ډاکه سیمه کې چورلکه ورکه شوه او نن سهار یې پاتې شوني وموندل شول.

د ایران د سره صلیب ادارې مشر خبر ورکړی، چې د ولسمشر ابراهیم رئیسي او ورسره مل پلاوي چورلکه وموندل شوه.

د دې نړیوالې ادراې مشر پیرحسین کولیونډ ویلي؛ چورلکه موندل شوی. مونږ اوس د چورلکې پر لوري روان یوو؛ خو وضعیت ښه ندی.

نوموړي په دې اړه نور چزئیات ندي ورکړي.

د ایرنا رسمي خبري آژانس د کولیونډ له قوله ویلي، چې د پېښې ځای ته د ژغورنې او لټون ۷۲ ډلې رسیدلي؛ خو د ولسمشر او ورسره مل کسانو د مرګ او ژوبلې په اړه تر دې دمهڅه ویل شوي ندي.

د نوموړي د څرګندونو له مخې؛ په سیمې کې له اورښت او غبار سره – سره د یکشنبې له ورځې زاپدیخوا د ژغورنې او لټون هلې ځلې روانې ساتل شوې دي.

د ایران دولتي ټلویزیون هم ویلي، چې د ولسمشر ابراهیم رییسي او ورسره مل پلاوي چورلکه موندل شوې؛ خو د مسافرو ژوندي پاتې کیدو نښې نه‌لیدل کیږي.

د ایران د پوځ لوی درستیز امر کړی، چې د پوځ او سپاه پاسداران له ټولو منابعو دې د لټون او ژغورنې په عملیاتو کې کار واخیستل شي.

دولتي رسنیو د سیمه‌ییزو ځواکونو د یوه قومندان له قوله ویلي؛ مونږ د پېښې د عمومي سیمې هر انچ په بشپړه توګه لټوو. سیمه ډېره سړه، باراني او له غباره ډکه ده او باران ورو ورو پر واورو بدلیږي.

یو شمېر هېوادونو د ژغورنې په هڅو کې د مرستې وړاندیزونه کړي دي.

سپینې ماڼۍ ویلي، چې د امریکا ولسمشر جوبایډن ته د الوتکې د نسکورېدو په اړه معلومات ورکړ شوي دي.

چین ژوره اندېښنه څرګنده کړې.

اروپايي ټولنې د بېړنۍ سپوږمکۍ نقشه کولو ټکنالوژۍ وړاندیز کړی.

رییسي د یکشنبې پر ورځ د آذربایجان پولې ته د قیز-قالاسي بند د یوې ګډې پروژې د پرانستلو لپاره تللی و.

د آذربایجان ولسمشر الهام علی‌یوف، چې د ورځې په پیل کې له رییسي سره له ملګرتیا ډکه مخه ښه وکړه؛ د ژغورنې په برخه کې د مرستې وړاندیز وکړ.

۶۳ کلن رییسي په ۲۰۲۱ کال کې د ولسمشر په توګه وټاکل شو او واک ته له رسېدو راپدیخوا یې د اخلاقي قوانینو د سختولو امر کړی، د حکومت ضد مظاهرو پر وړاندې یې د خونړیو لاریونونو څارنه کړې او د نړۍ له قدرتونو سره یې په اتومي خبرو کې خپل ټینګار څرګند کړی دی.

دا پېښه په داسې حال کې رامنځته کېږي، چې په ایران کې د سیاسي، ټولنیزو او اقتصادي کړکېچونو پر سر اختلافونه ډېر شوي دي. د ایران مذهبي واکمن د تهران د جنجالي اټومي پروګرام او په اوکراین کې د جګړې پر مهال له روسیې سره د ژورو پوځي اړیکو له کبله له نړیوالو فشارونو سره مخ دي.

د روسيې ولسمشر ولاديمير پوتين نن (پنجشنبه د غویی اووه‌ویشتمه ) بېجينګ ته پر دوه ورځني سفر رسېدلی دی.

د رویټرز د څرګندونو له مخې؛ پوتین به چین ته په خپل سفر کې له خپل چینايي سیال شي جینپینګ سره د ستراتیژیکو همکاریو د پراختیا په اړه خبرې وکړي.

مسکو د دوه ځواکمنو هېوادونو ترمنځ، چې د امریکا “ژیوپولیټیک” سیالان دي؛ “ستراتیژیکه ملګرتیا” پراخه کړي.

پوتين له شينهوا خبري اژانس سره په مرکه کې له شي جينپينګ څخه مننه وکړه، چې له روسيې سره يې د ملي ګټو او متقابل باور پر بنسټ د همکارۍ په جوړولو کې مرسته کړې ده.

د روسیې ولسمشر زیاته کړې: مونږ به هڅه وکړو، چې د صنعت او پرمختللې ټکنالوژۍ، فضا او سوله ییزې اټومي انرژۍ، مصنوعي ځیرکتیا، د نوي کیدونکي انرژۍ د سرچینو او نورو نوښتګرو برخو کې نږدې همکارۍ رامنځته کړو.

پوتین د شپږ کلنې دورې له لوړې وروسته د خپل لومړي بهرني سفر لپاره چین وټاکه او غواړي، چې نړۍ ته د خپلو لومړيتوبونو پیغام په ځانګړي توګه له شي جينپينګ سره د لیدنې له لارې وړاندې کړي.

٧١ کلن پوتين او ٧٠ کلن شي جينپينګ به د پخواني شوروي اتحاد د چين د ولسي جمهوريت د پېنځه‌اویایمې کليزې د نمانځنې په مراسمو کې ګډون وکړي، چې په ١٩٤٩ ز.کال کې د مائو تسه‌تونګ لخوا اعلان شوی و.

چین او روسیې د ۲۰۲۲ کال په فبرورۍ کې بیجینګ ته د پوتین د سفر پر مهال “غیر محدوده ملګرتیا” اعلان کړه.

امریکا چین د خپل لوی سیال په توګه او روسیه د خپل حکومت او خلکو لپاره تر ټولو لوی ګواښ ګڼي.

په دغه سفر کې پوتین به د چین په شمال ختیځ کې د هاربین ښار ته هم ولاړ شي، چې له روسیې سره ژورې اړیکې لري.

دا سفر په داسې حال کې کېږي، چې چین په وروستیو کلونو کې د امریکا او متحدینو له‌خوا یې پر دغو دوه هېوادونو د لګول شویو بندیزونو له کبله له روسیې سره خپلې سوداګریزې او پوځي اړیکې زیاتې کړې دي.

د یادولو ده، چې د لویدیځو هېوادونو مشرانو په ځانګړي توګه امریکا له روسیې سره د بندیزونو په معامله کې د چین رول مهم بللی دی.