د قزاقستان ولسمشر قاسم جومارت توکایوف ویلي، چې هېواد یې د اسلامي امارت نوم د ترهګرو له نوملړ څخه ایستلی دی.

د قزاقستان د رسنیو د راپورونو له مخې؛ جومارت توکایوف دغه څرګندونې د ګډ امنیتي تړون ټولنې د غړیو هېوادونو د غونډو له رییسانو سره په کتنه کې کړي  دي.

نوموړی وایي، چې دغه پرېکړه له افغانستان سره د سوداګریزو او اقتصادي همکاریو د پراخېدا او پدې د پوهېدا په خاطر، چې د اسلامي امارت حکومت اوږدمهاله دی؛ رامنځته شوې ده.

هغه همداراز ټینګار کړی، چې په سیمه‌ییزو اړیکو کې د اسلامي امارت فعاله ونډه ستراتیژیک لومړیتوب دی.

د پاکستان د جمعیت علمای اسلام مشر مولانا فضل الرحمان پر افغانستان د پاکستان د ناامنۍ پر پړه اچونې نیوکه کړې او څرګندوي، چې که ترهګر له افغانستان څخه پاکستان ته راننوځي؛ نو ولې یې مخه نه نیول کېږي.

نوموړي د پنجاب ایالت یوې غونډې ته په وینا کې ویلي؛ په پاکستان کې د حکومت له هڅو سره – سره ترهګري زیاته شوې ده.

هغه زیاته کړې: اوس خپله ناکامي پټوي او وايي، چې د افغانستان حکومت په پاکستان کې د ترهګرۍ پر ملاتړ پړ دی. ولې؟ ځکه ترهګر له هغه ځایه راځي. که له هغه ځایه راځي؛ نو بیا باید له پولې را تېر شوي وي. تاسې په سرحد کې چیرته یاست، چې مخه یې ونیسئ؟

مولانا فضل الرحمن په ډاګه کړې، چې د پاکستان پخواني ولسمشر پرویز مشرف د پاکستان هوايي اډې امریکا ته د “افغانانو د بریدونو” لپاره ورکړې وې.

هغه ویلي: کله هم هغو له تاسې شکایت کړی، چې ولې الوتکې ستاسې له هوایي ډګرونو راالوځي او پر موږ برید کوي؟” هغو ستاسې د الوتکو او بمبارډ په اړه شکایت ندی کړی. تاسو شل کاله د زرګونه خلکو ژوند مو تباه و برباد کړ. قبایل مو تبا او برباد کړل؟ آیا تاسې پوهیږئ؛ هغه کسان، چې په سرحدي سیمو کې اوسیږي پاکستانیان دي او د پاکستان له ادارو کرکه لري او غواړي، چې د پاکستان له ادارو سره جګړه وکړي؟ آیا بل څوک پر هغې کرکې پړ دی، چې خپله مو رامنځته ګړې ده؟

پاکستانيو چارواکو تل ادعاوې کړي، چې په پاکستان کې بریدونه له افغانستان څخه پلانېږي او عاملین یې له افغانستان څخه پاکستان ته راننوځي.

دا په داسې حال کې ده، چې اسلامي امارت تل دغه ادعاوې رد کړي او څرګندوي، چې افغانستان د پاکستان د “امنیتي ناکامۍ” مسوول ندی.

د اندونیزیا د سرې میاشتې او د جوماتونو شورا رییس او د اندونیزیا د ولسمشر پخواني مرستیال محمد یوسف کالا او مل پلاوي یې په کابل کې د افغانستان له بهرنیو چارو وزیر امیر خان متقی سره ولیدل.

په کتنه کې د افغانستان او اندونیزیا ترمنځ پر سیاسي، اقتصادي، سوداګریزو او د ولسونو ترمنځ د دوه اړخیزو اړیکو پر پراختیاخبرې شوې دي.

بهرنیو چارو وزارت څرګنده کړې؛ محمد یوسف کالا په دغې لیدنه کې ویلي، چې اندونیزیا له افغانستان سره د روغتیا په ګډون په بېلابېلو برخو کې همکاري غواړي او افغان زده‌کړیالانو ته تحصیلي بورسیې ورکوي.

دغه راز امیرخان متقي ویلي، چې افغانستان د خپل ستراتیژیک موقعیت له مخې چمتو دی، چې د منځنۍ او جنوبي آسیا ترمنځ پانګونې ،سوداګریزۍ او ټرانزیټ اسانتیاوې رامنځته کړي.

امیر خان متقي زیاته کړې؛ افغانستان اوس د سیمې له هېوادونو سره د همغږۍ له مخې پر سترو سیمه‌ییزو اقتصادي پروژو کار کوي، چې په کې د کاسا ۱۰۰۰ د انرژۍ پروژه، ټاپي او افغان- ټرانس شامل دي.

په دې پلاوي کې د قوانینو او بشري حقونو پخوانی وزیر عبدالحمید اول الدین او د اندونیزیا د انرژۍ او کانونو پخوانی وزیر سعید سودیرمن هم د سرې میاشتې او جوماتونو شورا د رییس محمد یوسف کالا ملتیا کوي.

ویل کیږي، چې له نړیوالې ټولنې سره د افغانستان اړیکې مخ پر پراخېدو دي او غواړي، چې د جنوب ختیځې آسیا له هېوادونو سره هم خپلې اړیکې پراخې کړي.