تازه خبرونه
له طالبانو سره د افغانستان د پلاوي خبرې، له بدلون سره د مخ ملت پر ارزښتونو راڅرخي
د قطر په دوحه کې د یکشنبې د ورځې د سولې د ناستې طالب چارواکي: له ښي خوا طالب مرکچي عباس ستانکزی، د پوهنې وزارت پخوانی مرستیال عبدالسلام حنفي، د اطلاعاتو او فرهنګ پخوانی وزیر امیرخان متقی، د سعودي عربستان ته لیږل شوی سفیر شهابالدین دلاور او د کرنې وزارت پخوانی وزیر عبداللطیف منصور. د انځور ویاړ: کریم جعفر، فرانس پریس، انځورونه ګیتي
قطر- دوحه: هغه مهال، چې طالبانو د یکشنبې پر ورځ په لومړي ځل له یو شمېر افغان حکومتي چارواکو سره ولیدل؛ نو له داسې استازیو سره مخ شول، چې د دوی د واکمنۍ له پرځیدو ۱۸ کاله وروسته یې ورته د نوي افغانستان نوې څېره وړاندې کړه.
د تېرو کلونو ورانۍ او پرمختګونه له کلونو راپدیخوا څنګ په څنګ راروان دي او د میز ډېري استازي له بېلابېلو اړخونو څخه – د خپلو ځانګړيو زیانونو او اندېښنو کیسې وړاندې کوي.
په قطر کې خبرې، چې د دوشنبې پر ورځې هم روانې دي؛ په کې په لومړي ځل د افغان حکومت چارواکو برخه اخیستې او موخه یې د امریکایي ځواکونو له وتلو وروسته د افغانستان پر سیاسي راتلونکی مخامخ خبرو ته دانګل دي.
د دوحې د انستیتوت مشرسلطان برکات، چې دغه ناسته یې د آلمان د یوه بنسټ پر همکارۍ جوړه کړې ویلي: دا مهمه ده، چې ټولې خواوې په تېرو ۱۸ کلونو کې رامنځته شوي بدلونونه درک کړي او وپوهیږي، چې څنګه رامنځته شوي دي. هغه دا هم څرګنده کړې، چې اتلس کاله لږ وخت ندی؛ خو جګړه غواړي خلک د ناپوهۍ په منګولو کې ښکېل کړي.
د افغان ګډون کوونکیو تر منځ د حکومت پر اوسنيو او پخوانیو لوړ پوړيو چارواکو سربېره هغو کسانو، چې په ځانمرګو بریدونو کې یې د کورنۍ غړي له لاسه ورکړي او د رسنیو یو مشر، چې د خپلو کارکوونکیو سوي بدنونه یې د اورپه لمبو کې لیدلي هم برخوال دي.
هغه مهال، چې طالبان په واک او ځواک کې ول؛ ښځو ته یې د کار او ښوونځیو ته د تګ اجازه نه ورکوله؛ خو د یکشنبې د ورځې له خپلمنځي ناستې وروسته د چای او ډوډۍ په دمه کې طالب چارواکي په ډېر درناوي د ښځو له استازیو سره کښیناستل. د بېلګې په توګه د هغه مهال(۲۰۰۱) یوې ښځې، چې د یو ولایت والي وه او د وخت عامه وژنې یې زغملي او یوه بله داکتره، چې د سیکانو استازې ده.
که هغوی د یو ماشوم د ژړا غږ اوریدلی وي، هغه به د ملي امنیت د مرستیالې د دوه میاشتنې زوی غږ و. کله، چې هغې خپله څوکۍ له طالبانو لیرې کړه او میړه یې، چې هم د یو رسمي مقام لرونکی و؛ د رسمي غونډو په څنډه کې یې د ماشوم په کرارولو او ویدولو کې مرسته کوله.
کله ، چې ټولنیزو رسنیو په تېروتنه د یوه ماشوم نوم د دغې ناستې په نوملړ کې ونیوه؛ کیدی شي په همدې مناسبت و، چې له ټولو ګډونوالو یې راتلونکې ستنې لوړې وې.
د افغانستان د پلازمېنې کابل په جنوب لویدیځ کې غزني ښار یو موتر بم ولړزاوه، چې په کې امنیتي ځواکونو او ملکي وګړیو خپل خوږ ژوند له لاسه ورکړ. د انځور ویاړ: مصطفی، EPA، Shutterstock
د افغانانو د عامه وژنې یو خبر(په برید کې د ماشومانو پاتې کیدل) هغه مهال خپور شو، چې استازي د دوحې د ناستې شیراتون کوټې ته ورسیدل. طالبانو د یکشنبې پر ورځ په غزني کې د موتربم چاودنې مسوولیت پر غاړه واخیست، چې په کې اته امنیتي افسران او څلور عام وګړي ووژل شول.
ملګروملتونو وویل، چې په دې برید کې څه نا څه ۱۷۰ کسان د ۵۰ ماشومو زدکوونکیو په ګډون ټپیان شول.
په قطر کې د طالب پلاوي یو شمېر استازیو له یوې لسیزې ډېر وخت د کیوبا د ګوانتانامو د امریکایي زندان په بند کې تېر کړي.
د طالبانو د رهبرۍ مرستیال او د سولې د هڅو مسوول ملا عبدالغني برادر، چې د یکشنبې د ورځې په ناسته کې یې ګډون نه و کړی؛ څه نا څه لس کاله د پاکستان په بند کې تېر کړل، چې روغتیایي حالت یې ورته زیانمن کړی دی.
جنګیالي د خپلو هغو ملګرو او دوستانو کیسې لري، چې خپلوان او عزیزان یې د افغان او امریکایي ځواکونو په بمونو کې له لاسه ورکړي دي.
هغوی د زړه له کومي پر هغه جنګ، چې دوی یې اشغال او نیواک بولي؛ ټینګ باور لري. ان تر دې، چې د وروستي مشر زوی یې مولوي حبیب الله اخندزاده ځانمرګی برید تر سره کړ.
د دوه رښتینواندونو یو ځای کول په داسې حال کې، چې د سولې بهیر هم ناوخته پیل شوی( د پاتې څوارلس زره امریکایي سرتېرو وتل، چې کیلي یې ګڼل کیږي) په ناببره توګه چټک روان دی او دا یو بنسټیز؛ خو پراخه کار دی.
د یکشنبې د ورځې ډېرې ناستې د تړلیو دروازو تر شا ترسره شوې؛ خو ګډونوالو د ورځې په پای کې د ناستې بهیر له درناوي ډک وستایه که څه هم په کې د اندونو تبادله وشوه.
د افغان ټولنې د بېلابېلو پوړیو یو بېساري پلاوي د یکشنبې پر ورځ( د چنګاښ ۱۶/ د جولای ۷) د قطر په دوحه کې له طالب پلاوي سره ولیدل. د انځور ویاړ: کریم جعفر، فراس پیس، انځورونه ګیتي
د افغانستان د ملکي خدماتو کمیسیون رییس نادر نادري د غزني له ډاره ډک برید مطرح کړ. په داسې حال کې ، چې هغه د طالبانو د حاکمیت پر مهال له خپلې ځورونې یادونه وکړه او دغه راز یې د طالب چارواکو کړاوونه هم د بند پر مهال ومنل.
د طالب پلاوي غړي ملا عبدالسلام حنفي د افغانستان پلاوی د خبرو پر مهال د ملکي تلفاتو پر غوراوي تورن کړ او هغه وویل، چې رسمې حکومتي چارواکي او رسنۍ په کلیو او لیرې پرتو سیمو کې د ملکي تلفاتو شمېر، چې د امریکایي او افغان ځواکونو له لوري رامنځته کیږي لږ ښیي.
د طالب پلاوي یو غړي سهیل شاهین په یوه مرکه کې ویلي؛ مونږ د دواړو لوریو د هغو دردونو یادونه کوو، چې پر شپنیو بریدونو او یا بمونو رامنځته شوي؛ خو اوس دلته یو.
هغه زیاته کړې، چې ټول اړخونه درد لري؛ د نیواک پای د دردونو پای دی.
د افغانستان د کابینې یو غړي عبدالمتین بیک هم په دغو خبرو کې برخه اخیستې ده او درد لومړی بولي. پلار یې، چې د ولسي جرګې غړی و د ۲۰۱۱ کال په یو ځانمرګي برید کې د جنازې پرمال ووژل شو.
ښاغلي بیک ویلي؛ د هېواد لیرې پرتو سیمو ته سفرونو یې په ډاګه کړې ، چې افغانان د جګړې پای غواړي.
هغه هیله من دی، چې روانې خبرې به مخامخ خبرو ته زمینه برابره کړي.
نوموړي دغه را څرګنده کړې؛ دا ماته آسانه نه ښکاري، چې د پلار د وژونکیو مخې ته کښینم؛ خو مونږ باید دا کار پای ته ورسوو.
خبریال: مجیب مشعل، نیویارک تایمز |پښتو ژباړه: قتیل زوی