اخبار ساحوی
بازی موش و پشک با اورانیوم ایران
سازمان بینالمللی انرژی اتمی که برنامه هستهای تهران را زیر نظر دارد نیز اذعان داشته که مشخص نیست چه میزان خسارت به فردو وارد شده است.
سازمان بینالمللی انرژی اتمی سالها بر برنامه غنیسازی و ذخایر اورانیوم ایران نظارت داشت، اما به گفته تحلیلگر رویترز، اکنون پس از حمله امریکا و اسرائیل به تأسیسات هستهای و با از بین رفتن اعتماد ایران به این سازمان، تأیید محل ذخایر اورانیوم ایران برای غربیها «کار دشواری خواهد بود.»
بمباران تأسیسات هستهای ایران توسط امریکا و اسرائیل، معمای بزرگی برای ناظرین سازمان ملل متحد در ایران ایجاد کرده است: چگونه میتوان فهمید که آیا اورانیوم غنیشدهای ایران زیر آوار قرار دارد و یا این که جابهجا شده است؟ پس از حملات هفته گذشته به سه سایت مهم هستهای ایران (فردو، نطنز و اصفهان) رئیسجمهور امریکا دونالد ترمپ مدعی شد که این تأسیسات با بمبهای سنگرشکن به طور کامل نابود شدهاند، ادعایی که نه تنها مقامات ایرانی، بلکه بسیاری از رسانههای خارجی نیز آن را رد کردند.
به گزارش خبرگزاری رویترز، سازمان بینالمللی انرژی اتمی که برنامه هستهای تهران را زیر نظر دارد نیز اذعان داشته که مشخص نیست چه میزان خسارت به فردو وارد شده است.
فردو تأسیساتی است که در عمق کوه ساخته شده و بخشی از اورانیوم با غنای بالای ایران را تولید میکرد. رئیس سازمان بینالمللی انرژی اتمی رافائل گروسی در این باره اظهار داشت که بسیار محتمل است سانتریفیوژهای غنیسازی در فردو آسیب دیده باشند، اما معلوم نیست ۹ تن اورانیوم غنیشده ایران شامل ۴۰۰ کیلوگرم اورانیوم ۶۰ درصد، نابود شده باشد یا خیر. دولتهای غربی به شدت در تلاشاند بفهمند چه بر سر این اورانیومها آمده است.
نماینده ایران در سازمان ملل متحد امیرسعید ایروانی در مصاحبه با سیبیاس تأکید کرد: «ناظر سازمان بینالمللی انرژی اتمی در حال حاضر نمیتوانند وارد تأسیسات هستهای ایران شوند». رویترز با بیش از دوازده مقام فعلی و پیشین که در نظارت بر برنامه هستهای ایران دخیل بودهاند صحبت کرده است. آنها گفتهاند که پس از بمباران مراکز غنیسازی هرگونه تحقیق این سازمان برای فهمیدن مکان ذخیره اورانیومها احتمالاً طولانی و دشوار خواهد بود.
ناظر ارشد سابق این سازمان بین سالهای (۲۰۰۵ تا ۲۰۱۰) اولی هاینونن گفت این جستجو احتمالاً شامل بازیابی پیچیده مواد از ساختمانهای آسیبدیده، نمونهبرداریهای محیطی و جرمشناسی است که زمان زیادی میبرد.
به گفته تحلیلگر رویترز «حتی مفقود شدن بخشی از اورانیوم ۶۰ درصد ایران، نگرانی بسیار بزرگی برای قدرتهای غربی است.» طبق این گزارش، نشانههایی وجود دارد که ایران ممکن است پیش از حملات بخشی از اورانیوم غنیشده خود را جابهجا کرده باشد. رافائل گروسی گفته است که ایران در ۱۳ جون، روز نخست حملات اسرائیل، به او اطلاع داده که اقداماتی برای محافظت از تجهیزات و مواد هستهای خود انجام میدهد. یک دیپلومات غربی که خواست نامش فاش نشود گفت بیشتر اورانیوم غنیشده در فردو احتمالاً چند روز قبل از حملات جابهجا شده است، «تقریباً انگار که آنها میدانستند حمله میشود.»
برخی کارشناسان گفتهاند یک صف موتر از جمله لاریها که در تصاویر ماهوارهای قبل از حمله در نزدیکی فردو دیده شده، نشان میدهد اورانیوم غنیشده به مکان دیگری منتقل شده است. اما وزیر دفاع امریکا پیت هگزث پنجشنبه گفت از هیچ اطلاعاتی مبنی بر انتقال اورانیوم آگاه نیست. ترمپ هم این مسئله را رد کرده و در مصاحبهای که یکشنبه از فاکس نیوز پخش شد، مدعی شد ایرانیها «چیزی جابهجا نکردهاند.»
وی در این باره تشریح کرد: «این کار خیلی خطرناک است. خیلی سنگین است. خیلی، خیلی سنگین. کار سختی است. ضمن اینکه ما اطلاع زیادی ندادیم، چون آنها تا لحظات آخر نمیدانستند ما میآییم.» قصر سفید به درخواست رویترز برای اظهار نظر پاسخی نداد. وزارت امور خارجه نیز به اظهارات عمومی ترمپ اظهار نظر نکرده است.
یک دیپلومات غربی دیگر گفت که با توجه به فهرست طولانی اختلافات پیشین سازمان بینالمللی انرژی اتمی و تهران، بررسی وضعیت ذخایر اورانیوم چالش بزرگی خواهد بود. وی در این باره اظهار داشت: «این یک بازی موش و گربه خواهد بود.» پیش از تهاجم نظامی ۱۲ روزه اسرائیل، سازمان بینالمللی انرژی اتمی دسترسی منظم به سایتهای غنیسازی ایران داشت و به صورت شبانهروزی آنها را تحت نظر میگرفت. ایران نیز طبق پیمان منع گسترش سلاحهای هستهای عمل میکرد. اما اکنون داستان متفاوتی را شاهد هستیم.
ایران تهدید کرده است که همکاری با سازمان بینالمللی انرژی اتمی را متوقف میکند. مجلس شورای اسلامی نیز در انتقاد از شکست رژیم منع گسترش سلاح هستهای در محافظت از کشور در برابر حملات امریکا و اسرائیل روز چهارشنبه رأی به تعلیق همکاری با سازمان بینالمللی انرژی اتمی داده است. تهران تأکید دارد قطعنامهای که این ماه توسط هیئت مدیره ۳۵ نفره سازمان بینالمللی انرژی اتمی صادر شد و ایران را به نقض تعهدات منع گسترش متهم کرد، بهانه سیاسی برای حملات اسرائیل به ایران را فراهم کرد. سازمان بینالمللی انرژی اتمی این مسئله را رد میکند.
ایران بارها تأکید کرده که برنامهای برای ساخت بمب هستهای ندارد. حتی رئیس اطلاعات ملی امریکا نیز گفته بود شواهدی برای اثبات تلاش تهران برای ساخت بمب وجود ندارد، مسئلهای که ترمپ پیش از حملات علناً آن را رد کرد.