دیدگاه شما
تنظیم مجدد روابط افغانستان و پاکستان با سرکوب شبهنظامیان
نقطه عطف این روند به مارچ سال جاری بازمیگردد، زمانی که هیئتی بلندپایه از پاکستان به رهبری محمد صادق خان، نماینده ویژه برای افغانستان، به کابل سفر کرد.
در تحولی که میتواند نشانهای از تغییر سیاست در افغانستان باشد، امارت اسلامی اقداماتی را علیه افرادی که در حملات در پاکستان نقش داشتهاند، آغاز کرده است؛ گامی که به نظر میرسد روابط دیپلوماتیک میان کابل و اسلامآباد را در مسیر جدیدی قرار دهد.
به گزارش اکسپرس تربیون، در حالی که توجه عمومی در هفتههای اخیر بر تنشهای فزاینده میان پاکستان و هند متمرکز بود، در پشت صحنه، پاکستان و افغانستان گامهایی مهم برای بهبود روابطی برداشتند که در سالهای اخیر بهویژه به دلیل مسائل امنیتی تیره شده بود.
در محراق نگرانیهای اسلامآباد، حضور تحریک طالبان پاکستان و سایر گروههای شبهنظامی است که ادعا میشود از خاک افغانستان فعالیت میکنند.
نقطه عطف این روند به مارچ سال جاری بازمیگردد، زمانی که هیئتی بلندپایه از پاکستان به رهبری محمد صادق خان، نماینده ویژه برای افغانستان، به کابل سفر کرد. منابع آگاه از این دیدارها میگویند که برای اولینبار، مقامات پاکستانی دریافتند که رهبری امارت اسلامی، نگرانیهای امنیتی اسلامآباد را جدی گرفته است.
بر بنیاد گزارشها، امارت اسلامی شروع به بازداشت شهروندان افغان کرده است که یا با تحریک طالبان پاکستان همکاری داشتهاند یا در جذب نیرو برای آن فعال بودهاند. به گفته منابع امنیتی، چندین نفر در این رابطه بازداشت و تحت پیگرد قرار گرفتهاند.
این اقدامات باعث کاهش چشمگیر حملات، بهویژه در ایالت خیبر پختونخوا شده و در کاهش تنشها میان دو کشور همسایه مؤثر بوده است.
به گزارش اکسپرس تربیون، تحولات اخیر زمینهساز سفر تاریخی اسحاق دار، معاون صدراعظم پاکستان، به کابل در ۱۹ اپریل شد؛ این نخستین سفر یک وزیر امور خارجه پاکستان به افغانستان طی سه سال گذشته بود.
در جریان این سفر، دو طرف بر سر تعهدات متقابل به توافق رسیدند؛ افغانستان متعهد شد که اجازه ندهد از خاک این کشور برای حمله به پاکستان استفاده شود و در مقابل، پاکستان بخشی از محدودیتهای تجارتی را کاهش داد، از جمله لغو الزام ضمانتهای بانکی برای واردکنندگان افغان.
اقدامات امارت اسلامی برای بازداشت اتباع افغان که در نفوذ بیش از ۷۰ شبهنظامی به پاکستان پس از حمله پهلگام دست داشتند، اعتماد بیشتر اسلامآباد را جلب کرده است.
طبق گزارش اکسپرس تربیون، تمام این نفوذیها در جریان یک عملیات یکروزه در نزدیکی مرز وزیرستان شمالی مهار شدند؛ عملیاتی که مقامات پاکستانی آن را بزرگترین عملیات ضدتروریستی پس از حملات ۱۱ سپتمبر توصیف کردهاند.
با این حال، مقامات پاکستانی هشدار میدهند که این تنها آغاز کار است. یکی از مقامات امنیتی که نخواست نامش فاش شود، گفت: «این شروعی مثبت است، اما انتظار داریم امارت اسلامی گامهایی برگشتناپذیر در این مسیر بردارد.»
گمان میرود که چین نقش مهمی در تسهیل گفتگوها میان افغانستان و پاکستان ایفا کرده باشد. در تاریخ ۲۱ می، وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، میزبان نشستی سهجانبه با حضور وزرای خارجه افغانستان و پاکستان در بیجینگ بود.
پس از این نشست، دو کشور تصمیم گرفتند سطح روابط دیپلوماتیک خود را ارتقا دهند و برنامههایی برای تعیین سفرا اعلام کردند؛ اقدامی که از سوی مقامات پاکستانی تأیید شده، اما هنوز رسماً صورت نگرفته است.
چین اولین کشوری بود که سفیری را در کابل منصوب کرد و نماینده امارت اسلامی را نیز در بیجینگ پذیرفت. بنا بر گزارشها، روسیه و ترکیه نیز در حال بررسی اقدامات مشابه هستند.
مقامات پاکستانی بر این باورند که علیرغم تداوم برخی نگرانیهای امنیتی، تحولات جدید در منطقه ایجاب میکند که اسلامآباد رویکردی واقعگرایانه و عملمحور در پیش گیرد. افزایش اخیر تنشهای نظامی با هند نیز باعث شده تا تمرکز پاکستان بر تامین امنیت مرزهای غربی خود بیش از پیش تقویت شود.
در همین حال، هند نیز نشانههایی از تجدید نظر در سیاستهای پیشین خود نسبت به افغانستان بروز داده است. سوبرمنیم جیشنکر، وزیر امور خارجه هند، اخیراً با همتای خود از امارت اسلامی گفتگو کرده و عملاً به دو دهه سیاست عدم تعامل دیپلوماتیک با امارت اسلامی پایان داده است.
به گفته تحلیلگران، نشست سهجانبه بیجینگ نتنها تلاشی برای تقویت ثبات منطقهای بود، بلکه از سوی چین پیامی راهبردی به هند نیز محسوب میشود؛ پیامی مبنی بر اینکه آینده افغانستان ممکن است بیش از پیش در راستای همکاری و همسویی با بیجینگ و اسلامآباد شکل گیرد.
پاسخ امارت اسلامی به اتهامات اسلامآباد
پیش از بهبود اخیر در روابط، اسلامآباد بارها افغانستان را متهم کرده بود که در برابر فعالیت گروههای مسلح ضد پاکستان بیتفاوت است. مقامات امارت اسلامی اما این اتهامات را رد کردهاند.
ماه گذشته، حمدالله فطرت، معاون سخنگوی امارت اسلامی، ادعاهای مطرحشده درباره استفاده گروههای تروریستی از خاک افغانستان را «نادرست» دانست و گفت: «مشکلات امنیتی پاکستان، یک موضوع داخلی آنها است. اسلامآباد با متهم کردن افغانستان، میخواهد از پاسخگویی در مورد کمکاریهای خود فرار کند.»
این اظهارات در واکنش به سخنان صدراعظم پاکستان، شهباز شریف، بود که در ماه اپریل در لندن ادعا کرده بود گروههای مسلح از خاک افغانستان علیه پاکستان فعالیت میکنند.
تنها پنج روز پس از این سخنان، هیئت پاکستانی به رهبری اسحاق دار به دعوت رسمی امیرخان متقی، وزیر خارجه امارت اسلامی، به کابل سفر کرد و با رئیس الوزرا ملا حسن آخند و سایر مقامات ارشد دیدار نمود.