ادارهٔ یوناما در تازه‌ترین گزارش بشری خود از بازگشت گستردهٔ مهاجران افغان از کشورهای همسایه در شش ماه نخست سال ۲۰۲۵ خبر داده است. به اساس آمار ارائه‌شده تا تاریخ ۳۰ جون، نزدیک به ۹۴۹ هزار تن از افغان‌ها به کشور برگشته‌اند؛ که از این میان، ۷۴۱ هزار تن از ایران و ۲۰۸ هزار تن از پاکستان بوده‌اند.

افزایش بی‌پیشینه در ماه جون:

تنش‌های اخیر در منطقه، به‌خصوص در پی درگیری‌های ایران و اسرائیل، موجب تشدید روند اخراج و بازگشت مهاجران شده است. تنها در ماه جون، بیش از ۲۸۳ هزار افغان از ایران به کشور بازگشته‌اند، رقمی که در مقایسه با ماه‌های پیش افزایش چشم‌گیری را نشان می‌دهد.

تغییر در ساختار جمعیتی برگشت‌کنندگان:

در حالی‌که در گذشته اکثر برگشت‌کنندگان را مردان مجرد تشکیل می‌دادند، اکنون بیش از ۶۰ درصد آنان خانواده‌هایی متشکل از زنان و کودکان هستند. این موضوع باعث افزایش آسیب‌پذیری و نیازمندی‌های بشری عاجل شده است.

مشکلات جدی برای جوامع میزبان:

ولایات سرحدی به‌خصوص هرات و نیمروز، با موج بی‌سابقهٔ برگشت‌کنندگان مواجه شده‌اند. منابع محدود، فشار بر خدمات عامه، نبود سرپناه و تهدید افزایش تنش‌های اجتماعی از چالش‌های عمده‌ای‌اند که جوامع میزبان را تحت تأثیر قرار داده‌اند.

نیاز عاجل به کمک‌های بشری:

برگشت‌کنندگان به سرپناه، غذا، مراقبت‌های صحی، آب آشامیدنی، خدمات روانی و فرصت‌های معیشتی پایدار نیاز دارند تا بتوانند زندگی خود را دوباره بسازند. نبود حمایت عاجل می‌تواند به بحران انسانی فراگیر منجر شود.

درخواست یوناما از جامعه جهانی:

یوناما از جامعه جهانی، نهادهای بین‌المللی و کشورهای کمک‌کننده می‌خواهد تا مسئولانه و عاجل عمل کرده و کمک‌های بشری را افزایش دهند. در صورت بی‌توجهی، وضعیت می‌تواند به یک فاجعه انسانی بزرگ تبدیل شود.

یوناما از رسانه‌ها و نهادهای مدنی خواسته است تا با اشتراک‌گذاری این گزارش، آگاهی عمومی را در سطح ملی و بین‌المللی افزایش دهند و توجه به وضعیت وخیم برگشت‌کنندگان افغان را برجسته سازند.

سفیر امارت اسلامی افغانستان در فدراسیون روسیه، گل حسن حسن، با افغان‌های مقیم این کشور دیدار تعارفی برگزار کرد.

در این نشست، سفیر گل حسن ضمن خوش‌آمدگویی به اشتراک‌کنندگان، از گام مهم دیپلوماتیک فدراسیون روسیه در قبال افغانستان ابراز قدردانی کرد و اظهار امیدواری نمود که اقدام اخیر روسیه در راستای به‌رسمیت شناختن رسمی امارت اسلامی، باعث تقویت هرچه بیشتر روابط دوجانبه در بخش‌های مختلف گردد.

سفیر همچنان تأکید کرد که در کنار تیم خود، به گونه صادقانه در خدمت افغان‌های مقیم روسیه خواهد بود و تلاش می‌کند تا به‌موقع به مشکلات و نیازهای آنان رسیدگی صورت گیرد.

در این مراسم، نمایندگانی از جامعه افغان‌های مقیم، از جمله بزرگان قومی و نمایندگان محصلین، نیز سخنرانی کردند. آنان با ابراز خوشحالی از موقف اخیر روسیه در قبال افغانستان، از انتصاب سفیر گل حسن استقبال کردند.

سخنرانان ابراز امیدواری نمودند که به‌رسمیت شناختن امارت اسلامی توسط روسیه، نه‌تنها موجب گسترش روابط دوجانبه خواهد شد، بلکه نقش مؤثری در حل چالش‌های افغان‌های مقیم روسیه نیز ایفا خواهد کرد.

صلیب سرخ روز سه‌شنبه (۱۷سرطان) هشدار داد که تا پایان سال جاری میلادی، احتمال دارد یک میلیون افغان دیگر از ایران به افغانستان بازگردانده شوند؛ موج جدیدی از بازگشت‌های اجباری که به گفته نهادهای کمک‌رسان، فشار دوبرابر بر ساختار کمک‌رسانی در این کشور بحران‌زده وارد کرده است.

نماینده صلیب سرخ در افغانستان اعلام کرد که در روزهای اخیر، بس‌های حامل مهاجران بازگشتی از ایران وارد گذرگاه مرزی اسلام‌قلعه در ولایت هرات شده‌اند. او در یک نشست خبری در ژنو گفت: «ما پیش‌بینی می‌کنیم که تا پایان سال، شاید یک میلیون نفر دیگر یا حتی بیشتر به افغانستان بازگردانده شوند.» وی نسبت به سرنوشت این افراد که بسیاری از آن‌ها به‌طور اجباری بازگردانده شده‌اند، ابراز نگرانی کرد و افزود: «بیشتر این افراد هیچ‌گونه اختیاری در تصمیم‌گیری برای بازگشت نداشتند؛ آن‌ها را سوار بس کردند و به سرحد فرستادند.»

طبق آمار کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان، از آغاز سال جاری میلادی تاکنون بیش از ۱.۲ میلیون نفر از ایران به افغانستان بازگشته‌اند؛ روندی که پس از درگیری‌های اخیر میان ایران و اسرائیل شدت گرفته است.

افغانستان در حال حاضر با یکی از بدترین بحران‌های انسانی جهان روبروست، و نهادهای بشردوستانه هشدار می‌دهند که افزایش بازگشت مهاجران از ایران، در کنار صدها هزار نفری که تحت فشار از پاکستان نیز به کشور بازگشته‌اند، می‌تواند وضعیت ناپایدار افغانستان را وخیم‌تر سازد.

به گفته نماینده صلیب سرخ، از مبلغ ۳۱.۴ میلیون دالر که برای کمک به بازگشتی‌ها درخواست شده، تنها ۱۰ درصد تأمین شده است؛ موضوعی که تردیدهای جدی درباره توان ادامه‌ی حمایت از بازگشت‌کنندگان به‌وجود آورده است.

در همین حال، بابر بلوچ، سخنگوی کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل، اعلام کرد که روزانه ده‌ها هزار نفر از ایران وارد افغانستان می‌شوند. او گفت تنها در روز ۴ جولای، بیش از ۵۰ هزار نفر از مرز عبور کرده‌اند.