بر اساس تحقیق جدیدی که روز سه‌شنبه (۲۵ ثور) نشر شد، تابستان سال ۲۰۲۳ در نیم‌کرۀ شمالی زمین، گرم‌ترین تابستان در ۲۰۰۰ سال گذشته بوده است.

دانشمندان می‌گویند که نشانه‌هایی وجود دارد که تغییرات اقلیمی زادۀ دست بشر، منجر به گرمای بی‌پیشنه در کرۀ زمین شده است.

ین اسپر، نویسندۀ این تحقیق و آموزگار علم اقلیم در پوهنتون یوهانیس گوتنبرگ آلمان، به خبرگزاری فرانس‌پرس گفت که تولید زیاد گاز‌های گلخانه‌ای توسط بشر منجر به این وضعیت شده است.

دانشمندان در این تحقیق پس از جمع‌آوری اطلاعات از سرتاسر نیم‌کرۀ شمالی و بررسی آن پی بردند که از سال ۲۴۶ پس از میلاد تا کنون، ۲۰۲۳ گرم‌ترین تابستان را داشته است.

همچنین دانشمندان پی بردند که سرد‌ترین تابستان در ۲۰۰۰ سال گذشته، حدود چهار درجه سانتی‌گراد در مقایسه با سال ۲۰۲۳ سردتر بوده است.

اسپر گفت که یگانه راه برای جلوگیری از گرم شدن فزایندۀ جو زمین این است که تولید گاز‌های گلخانه‌ای کاهش یابد. او گفت: «هرقدر در این زمینه تاخیر کنیم، کار دشوارتر و پرهزینه‌تر خواهد شد.»

یک تحقیق دیگر که آن‌هم روز سه‌شنبه در ژورنال طبیعت نشر شد، هشدار داده است که گرمای زیاد زمین سبب خواهد شد که تا سال ۲۰۵۰ میلیون‌ها فرد سالمند در جهان با خطرات ناشی از گرمای شدید روبرو شوند.

بر اساس این تحقیق، همین حالا ۱۴ درصد جمعیت سالمند جهان در گرمای بلندتر از ۳۷.۵ درجۀ سانتی‌گراد به سر برده و با تهدید ابتلا به بیماری‌ها و حتا خطر مرگ روبرو اند و این رقم تا ۲۵ سال دیگر، به خصوص در آسیا و افریقا، به ۲۳درصد افزایش خواهد یافت.

گیاکومو فالچیتا، نویسندۀ این تحقیق و محقق در مرکز تغییر اقلیم اروپا-مدیترانه، گفت که هرچند سال ۲۰۵۰ اکنون بسیار دور به نظر می‌رسد، اما کسانیکه امروز ۴۰ ساله اند تا آن زمان سالمندان ۶۵ ساله بوده و در مقابل امواج گرما آسیب‌پذیر خواهند بود.

این محقق امور اقلیم گفت که نمی‌توان از افزایش جمعیت سالمندان و پیرشدن بشر جلوگیری کرد، اما به گفتۀ وی با کاهش گاز‌های گلخانه‌ای می‌توان از معروض شدن نسل‌های سالمند آینده در برابر گرمای شدید تا حدی محافظت کرد.

سازمان جهانی هواشناسی روز سه‌شنبه هشدار داد که تمام رکوردهای جهانی مربوط به تغییرات آب و هوا در جهان طی سال گذشته شکسته شد و این شرایط حتی می‌تواند در سال ۲۰۲۴ بدتر هم بشود.

این نهاد وابسته به سازمان ملل متحد در گزارش سالانه «وضعیت آب و هوای جهانی» تصریح کرد که حداوسط دمای هوا به بالاترین حد خود طی ۱۷۴ سال گذشته رسیده به طوری که ۱.۴۵ درجه سانتیگراد گرم‌تر از دوره ماقبل صنعتی شدن است.

بر اساس این گزارش، دمای اقیانوس‌ها به بالاترین حد خود طی ۶۵ سالی رسیده که ثبت شده و ۹۰ درصد دریاها سال گذشته متحمل موج‌های گرما شده‌اند که این مسئله به زنجیره‌های غذایی آسیب می‌زند.

سلسته سائولو، سرمنشی سازمان جهانی هواشناسی گفت: «سازمان جهانی هواشناسی هشدار سرخ را برای جهان به صدا درمی‌آورد.»

وی افزود: «آن‌چه در سال ۲۰۲۳ شاهد بودیم، به خصوص در رابطه با گرمایش بی‌سابقه اقیانوس‌ها، عقب‌نشینی یخچال‌های طبیعی و از بین رفتن یخ‌های قطب جنوب، منشاء نگرانی است.»

این مقام سازمان ملل سپس به خبرنگاران گفت، گرم شدن اقیانوس‌ها از این جهت منشاء نگرانی است که «تقریباْ غیرقابل برگشت» است و احتمالا هزاره‌ها سال طول می‌کشد تا شرایط آن مثل سابق بشود.

وی عنوان کرد: «این روند بسیار نگران‌کننده است چرا که ویژگی آب این است که به نسبت جو، گرما را برای مدت طولانی‌تری حفظ می‌کند.»

تغییرات اقلیمی ناشی از مصرف سوخت‌های فسیلی به همراه ظهور الگوی آب و هوایی پدیده ال‌نینو، باعث ثبت رکوردهای جهانی طی سال ۲۰۲۳ شد.

عمر بادور، مسئول واحد نظارت بر آب و هوای سازمان جهانی هواشناسی، به خبرنگاران گفت، «احتمال بسیار زیادی وجود دارد» که گرما در سال ۲۰۲۴ رکوردهای جدیدی بر جای بگذارد چرا که به گفته او، سال بعد از ظهور ال‌نینو معمولا گرم‌تر می‌شود.

گزارش روز سه‌شنبه گویای آب شدن شدید یخ‌های قطب جنوب است به طوری که سطح آن یک میلیون کیلومتر مربع کمتر از قبل شده بود که این گستره به وسعت کشور مصر است.

پاکستان در سال ۲۰۲۳ آلوده‌ترین کشور جهان از نظر کیفیت هوا باقی ماند و در جدول آلوده‌ترین‌ها بنگلادیش و هند جای چاد و ایران را گرفتند.

غلظت ذرات معلق در هوای سه کشور پاکستان، بنگلادیش و هند در سال گذشته میلادی بیش از ۱۵ برابر سطحی بود که سازمان صحی جهانی به عنوان استاندارد تعیین کرده است.

غلظت ذرات معلق کوچک‌تر از ۲.۵ میکرون که به ریه‌ها به‌شدت آسیب می‌رسانند در پاکستان نزدیک به ۷۴ میکروگرم و در بنگلادیش نزدیک به ۸۰ میکروگرم بود. استاندارد سازمان صحی جهانی زیر پنج میکروگرم است.

کشور آفریقایی چاد که در سال ۲۰۲۲ به عنوان آلوده‌ترین کشور جهان معرفی شده بود در جدول ۲۰۲۳ جایی ندارد، همچون سودان و ایران که در این جدول نیامده‌اند، اما نه به دلیل افزایش کیفیت هوای این کشورها، بلکه تنها به دلیل «مشکلات» معلومات و اطلاعات موجود.

درماه جدی سال جاری، یک مقام وزارت صحت شهر زابل در ایالت سیستان و بلوچستان را به دلیل طوفان‌های گرد و غبار، آلوده‌ترین شهر ایران در سال گذشته خوانده و میانگین غلظت ذرات معلق در هوای این شهر در سال ۱۴۰۱ را بیش از ۸۰ میکروگرم در مترمکعب اعلام کرده بود.

در سال ۲۰۲۳، تنها هفت کشور در جهان هوایی مطابق بر استانداردهای تعیین‌شده داشتند: فنلند، استرالیا، استونی، گرانادا، جمهوری موریس در آفریقا، ایسلند و نیوزیلند.

آی‌کیو ایر، سازمان ناظر بر کیفیت هوا در سوئیس، گزارش سالانه خود از آلودگی هوا در سراسر جهان را بر اساس اطلاعات بیش از ۳۰ هزار ایستگاه نظارتی در ۱۳۴ کشور و منطقه تهیه می‌کند.

این سازمان در حمل ۱۴۰۱ برآورد کرده بود که تهران آلوده‌ترین هوا را در میان همه شهرهای جهان دارد.