تازه خبرونه
د دوحې په دوه ورځنۍغونډې کې طالب او حکومتي لوریو پر خبرو غځولو هوکړه وکړه

د افغان حکومت او طالبانو استازیو د تړلیو دروازو تر شا له دوه ورځنیو خبرو وروسته د یکشنبې پر شپه (د چنګاښ ۲۷) د شپې پر دوه نیمې بجې په یوه ناسته کې رسنیو ته د خپلو ناستو په اړه څرګندونې وړاندې کړې.
د ملي پخلاینې عالي شورا مشر ډاکټرعبدالله عبدالله په افغانستان کې د سولې لپاره د حکومت له تینګې ارادې ډاډ څرګند کړ او څرګندوي، جې خبرې به په راتلونکیو اوونیو کې بیا پلی شي.
له بلې خوا طالب مشر هم د خبرو په اړه پوره جزئیات وړاندې نکړی؛ خو د طالبانو ویاند محمد نعیم پر خپل ټویټر د دواړو لوریو لخوا په ۶ ټکو کې د خبرو پر غځولو له هوکړې پرده پورته کړې ده.
د دغه پرېکړه لیک په درېیمه ماده کې راغلي؛ دواړه خواوې ژمن دي، چې په خبرو اترو کې به ښکېل پاتې وي.
په څلورمه ماده کې د افغانستان د ودانیو او بېخبناوو پر ساتنه، د ملکي تلفاتو مخنیوي او په راوان کرونایي وضعیت کې اړمنو خلکو ته د بشري مرستو پر چمتو کولو ټینګار شوی دی.
که څه هم تمه کیده، چې د طالبانو او حکومت ترمنځ د لنډمهاله اوربند غږ به له دې پړاو خبرو راپورته شي؛ خو دواړو لوریو د اختر په بهیر کې پر اوربند بحث ونکړ.
عبدالله عبدالله پخپل ټویټر کې لیکلي، چې مونږ د دوحې له طالبانو سره دوه ورځې ښې زبېښل شوې خبرې اترې پای ته رسولي دي.
هغه ویلي؛ مونږ د دواړو خواوو ترمنځ د پر اړینو موضوعاتو اندونه وړاندې کړل. مونږ د هر اړخیزې سیاسي هوکړې له مخې د شخړې د پای ته رسولو پرلارو چارو اندونو او څرګندونو ته غوږ ونیوه.
عبدالله عبدالله وایي، چې د خبرو په بهیر کې مونږ پر جمهوریت او عادلانه سولې، د تاوتریخوالي پای ته رسولو او د اوسني سیاسي بحران پر حل ټینګار کړی دی. مونږ له خپلو ټولو ملګرو په ځانګړي توګه له قطره مننه کوو، چې د سولې د خبرو کوربتوب او ملاتړ یې وکړ.
پر لومړۍ ورځ پیلیزه ناسته له خبریالانو سره پیل شوه؛ خو په وروسته خبرو کې له مذاکراتي ډلو او قطري ځانګړي استازي پرته بل ګډونوال نه و.
د دوحې دوه اړخیزه ناسته په داسې حال کې پیل او پای ته ورسېده، چې افغانستان د سفیر د لور سلسلې علیخېل د تښتونې په اړه د بهرنیو چارو وزارت غبرګون او په کابل کې اعتراضي لاریون د پاکستان او افغانستان تر منځ کړکیچ نورهم پسې کړکېچن کړ او ولسمشر غني د افغانستان سفیر او نور ډیپلوماتان را وغوښتل او په کابل کې د پاکستان سفیر اسلام آباد ته روان شو.
تازه خبرونه
په بروکسل کې د افغانستان په اړه د نړیوال غبرګون د همغږۍ دوه ورځنۍ غونډه ترسره شوه
اروپايي ټولنې ویلي؛ د دې ناستې ګډونوالو په یوه وروستۍ خبرپاڼه کې د یوې پراخې تګلارې د اړتیا ترڅنګ ټینګار ویلي؛ په افغانستان کې باید له داسې سولې او ثبات ملاتړ وشي، چې د نړیوالو نورمونو او ژمنو پر بنسټ وي.

په بروکسل کې د افغانستان پر اساسي اړتیاوو، سیاسي او بشري مسلو متمرکزه د اروپايي ټولنې د ادارو د همغږۍ دوه ورځنۍ غونډه پای ته ورسېده.
اروپايي ټولنې ویلي؛ د دې ناستې ګډونوالو په یوه وروستۍ خبرپاڼه کې د یوې پراخې تګلارې د اړتیا ترڅنګ ټینګار ویلي؛ په افغانستان کې باید له داسې سولې او ثبات ملاتړ وشي، چې د نړیوالو نورمونو او ژمنو پر بنسټ وي.
اروپايي ټولنې په بروکسل کې د لوړ پوړو چارواکو د غونډې په پای کې اعلان وکړ، چې سږ کال به د افغانستان د تر ټولو زیان منونکو وګړو د ملاتړ لپاره “۱۶۱” میلیون یورو مرسته وکړي.
د دې ټولنې په خبرپاڼه کې ټینګار شوی، چې په افغانستان کې بشري بحران اوس هم په نړۍ کې یو له خورا سختو هغو څخه دی.
په دې غونډه کې د اروپايي ټولنې د ادارو، د اروپايي ټولنې د غړو هېوادونو، د خلیج هېوادونو، لویو بسپنه ورکوونکو، د جي – ۷ شریکانو، ملګرو ملتونو، نړیوال بانک او د افغان او نړیوالو مدني ټولنې او نادولتي موسسو استازو ګډون کړی و.
د اروپايي ټولنې په خبرپاڼه کې راغلي: “ګډونوالو د یوې داسې همغږې او جامع تګلارې پر اړتیا ټینګار وکړ، چې د نړیوالو نورمونو او ژمنو پر بنسټ له سولهییز او باثباته افغانستان ملاتړ وکړي. پرته له دې، چې جنسیت، توکم یا مذهب په پام کې وي؛ باید د پرمختګ لار جوړه کړي. سیمهییز ثبات د افغانستان د راتلونکي په زړه کې دی. له چارسمبالو چارواکو سره دوامداره تخنیکي ښکېلتیا د بشري لاسرسي ډاډمن کولو او د بېړنیو او اړینو اړتیاوو حل اړین دی. په داسې حال کې، چې د افغانستان پېچلو ننګونو ته د همغږۍ ځواب وړاندې کوي.”
اروپايي ټولنې اعلان کړی، چې سږ کال به د افغانستان د تر ټولو زیان منونکو وګړو د ملاتړ لپاره ۱۶۱ میلیون یورو مرسته وکړي.
د اعلامیې له مخې؛ د دې مرستې له ۱۴۱ میلیون یورو څخه ډېرې به د افغانستان دننه د بشري بنسټونو له لارې او نورې ۲۰ میلیون یورو به په پاکستان او ایران کې د افغانانو اړتیاوو ته د ځواب ویلو لپاره ولګول شي.
د اروپايي ټولنې په نوې بودجه کې به د خوړو مرستې، روغتیایي خدمات، د خوارځواکۍ درملنه او په لرې پرتو سیمو کې پاکو اوبو او حفظ الصحې ته د لاسرسي ښه کول شامل وي.
دغه راز د ملګرو ملتونو د ښځو ادارې په یوه راپور کې ویلي، چې افغان ښځې د بشري پراختیا له نړیوالو معیارونو څخه د پام وړ وروسته پاتې دي. د ملګرو ملتونو اداره وړاندویېنه کوي، چې د نجونو او ښځو لپاره د ثانوي او لوړو زدهکړو په ګډون د دوکتورا زدهکړې، له بندیز وروسته به د نجونو لپاره د ثانوي ښوونځي د بشپړولو کچه ډېر ژر صفر ته ورسیږي.
د ملګرو ملتونو ټولنې د عمومي منشي د ویاند مرستیال فرحان حق ویلي: “د ملګرو ملتونو د ښځو ادارې لخوا د نن خپور شوی راپور ښيي، چې افغان ښځې د بشري پراختیا له نړیوالو معیارونو څخه د پام وړ کمې دي. د افغانستان د جنډر شاخص څرګندوي، چې افغانستان په نړۍ کې دوهیم لوی جنډر تشه لري، چې د روغتیا، تعلیم، مالي چارو او پرېکړې کولو په برخو کې د ښځو او نرینهوو ترمنځ ۷۶ سلنه جنسیتي نابرابري شتون لري. د ملګرو ملتونو د ښځو ادارې پر وینا، نږدې په هرو لس ځوانو افغان ښځو کې ۸ یې له زدهکړې، کارموندنې او روزنې څخه بې برخې دي. د نجونو د لیسې د فراغت کچه د صفر په درشل کې ده؛ ځکه، چې د ثانوي او لوړو زدهءکړو په ګډون روغتیایي زدهکړې – د نجونو او ښځو لپاره منع دي.”
د ملګرو ملتونو د ښځو راپور دا هم په ډاګه کوي، چې افغانستان اوس هم د نړۍ د کاري ځواک په برخه کې یو له لویو جنسیتي تشو څخه دی؛ یوازې ۲۴ سلنه ښځې په کاري ځواک کې برخه اخلي. په داسې حال کې، چې د نرینهوو لپاره دا کچه ۸۹ سلنه ده.
د اسلامي همکاریو سازمان (OIC) هم په دې غونډه کې ګډون وکړ او د دوی پلاوي د افغانستان د بشري مرستو د وجهي صندوق پر رول ټینګار وکړ، چې د اسلامي پراختیایي بانک لخوا اداره کیږي، د بې طرفه او اړتیاوو پر بنسټ د مرستو په رسولو کې ملاتړ کوي.
د اروپايي اتحادیې چارواکو ټینګار وکړ چې بشري مرستې باید غیر سیاسي پاتې شي او د افغانستان ټولو سیمو ته ورسیږي. دوی د بسپنه ورکوونکو، مرستندویه ادارو او سیمهییزو فعالانو ترمنځ د نوې همغږۍ غوښتنه هم وکړه، چې د اړینو خدماتو د نور سقوط مخه ونیسي.
ګډونوالو د افغانانو د ژوند شرایطو د ښه کولو لپاره لارې چارې په ځانګړي توګه د کرنې پراختیا، د خصوصي سکټور ګډون او مالي چارو ته د لاسرسي له لارې هم وپلټل.
دوی د “ښځو لخوا، د ښځو لپاره” مرستې ته د اصولي چلند په اړه ډېر ټینګار وکړ.
د دوی په خبرپاڼه کې ویل شوي، دا د ښځو د ګډون ډاډمن کولو او د سیمهییزې اقتصادي ودې د هڅولو لپاره خورا مهم دي.
په هر حال اسلامي امارت ملګري ملتونه او اړوند ادارې د افغانستان پر وړاندې د منفي راپورونو پر چمتو کولو تورنوي.
تازه خبرونه
د آمو دریا د تېلو ساحې قرارداد له قراردادي شرکت سره لغوه شو
د کانونو او پټرولیم وزارت د خبرپاڼې له مخې؛ د نوموړي تړون د نقض د مواردو د څېړنې لپاره له اړوند وزارتونو او ادارو څخه ګډې کمیټې ټاکل شوې وې او د کمیټو د کار په پایله کې وموندل شوه، چې آفچین شرکت له تړون څخه سرغړونې کړې او د تړون د ژمنو په پلي کېدا کې پاتې راغلی.

د آمو دریا نفتي حوزې د اکتشاف او استخراج تړون، چې د کانونو او پټرولیم وزارت او آفچین شرکت تر منځ د ۲۵ کلونو لپاره لاسلیک شوی و؛ د قراردادي شرکت له لوري د تړون له ژمنو څخه د پر لهپسې سرغړونو له کبله فسخه شو.
د کانونو او پټرولیم وزارت د خبرپاڼې له مخې؛ د نوموړي تړون د نقض د مواردو د څېړنې لپاره له اړوند وزارتونو او ادارو څخه ګډې کمیټې ټاکل شوې وې او د کمیټو د کار په پایله کې وموندل شوه، چې آفچین شرکت له تړون څخه سرغړونې کړې او د تړون د ژمنو په پلي کېدا کې پاتې راغلی.
په خبرپاڼه کې راغلي؛په دې توګه؛ «د اقتصادي معاونیت د ۱۴۴۶/۱۲/۱ نېټې د ( ۵۱۸۸ ) ګڼې وړاندیز او د ریاست الوزراء عالي مقام د ۱۴۴۶/۱۲/۵ نېټې د ( ۶۸۵۶ ) ګڼې حکم پربنسټ له یاد شرکت سره تړون فسخه شو.»
د کانونو او پټرولیم وزارت د نوموړي تړون او اړوند اسنادو حقوقي ارزونې، د یادې ساحې تخنیکي ارزونې او له آفچین شرکت سره د مالي حسابونو د تصفیې لپاره نړیوالو تجربه لرونکو مشورتي شرکتونو ته بلنه ورکوي، چې په یاده برخه کې رسماً خپله لېوالتیا (EoI) له وزارت سره شریکه کړي.
د آمو سیند حوزې د تېلو قرارداد د چینایي شرکت افچین سره د ۲۰۲۳ کال د جنورۍ په لومړیو کې د اسلامي امارت د لوړ پوړو چارواکو په شتون کې لاسلیک شو او شرکت مکلف شو، چې د آمو سیند حوزې څخه تېل استخراج کړي.
د قرارداد له مخې؛ شرکت باید په لومړي کال کې ۱۵۰ میلیون ډالر پانګونه کړې وای او د کال په اوږدو کې د پانګونې کچه باید ۵۴۰ میلیون ډالرو ته ورسیږي؛ خو ظاهراً شرکت په دې پانګونه او د دې تېلو په استخراج کې پاتې راغی.
تازه خبرونه
د ریاست الوزراء اداري مرستیال د یوه پلاوي پر ملتیا چین ته ولاړ
د اسلامي امارت د ویاند مرستیال حمد الله فطرت د څرګندونو له مخې؛ په دې پلاوي کې د صنایعو او سوداګرۍ وزارت چارسمبالي نور الدین عزیزي او د بهرنیو چارو وزارت مالي او اداري مرستیال محمد نعیم وردګ برخه لري.

د افغانستان اسلامي امارت د ریاست الوزراء اداري مرستیال عبدالسلام حنفي نن له غرمې مخکې د چین – جنوبي آسیا په نهم نندارتون او فورم کې د ګډون لپاره د چین ولسي جمهوریت ته ولاړ.
د اسلامي امارت د ویاند مرستیال حمد الله فطرت د څرګندونو له مخې؛ په دې پلاوي کې د صنایعو او سوداګرۍ وزارت چارسمبالي نور الدین عزیزي او د بهرنیو چارو وزارت مالي او اداري مرستیال محمد نعیم وردګ برخه لري.
ویل کیږي، چې عبدالسلام حنفي به د خپل دغه سفر پر مهال د چین- جنوبي آسیا په نهم نندارتون او فورم کې د ګډون او وینا ترڅنګ د چین ولسي جمهوریت له یو شمېر چارواکو سره په بېلابېلو برخو کې د دواړو هېوادونو ترمنځ د اړیکو د پراختیا په اړه بحث او خبرې وکړي.
د ریاست الوزرا اداري مرستیال مخکې له دې، چې چین ته ولاړ شي په کابل کې یې د چین له سفیر سره لیدنه وکړه.
په دې لیدنه کې د چین سفیر ویلي وه، چې دواړو هېوادونو تل ښې اړیکې لرلي او چینایي شرکتونه په افغانستان کې پانګونې ته لېواله دي.
ویل کیږي، چې چین ته د سفر په لړ کې به چینایي پانګوالو او سوداګرو ته ډاډ ورکړ شي، چې په افغانستان کې د پانګونې ښه فرصتونه رامنځته شوي او دوی به په بېلابېلو برخو کې پانګونې ته وهڅوي.
دا په داسې حال کې ده، چې د کانونو او پټرولیم وزارت او آفچین شرکت تر منځ د ۲۵ کلونو لپاره لاسلیک شوی تړون؛ د قراردادي شرکت له لوري د تړون له ژمنو څخه د پر لهپسې سرغړونو له کبله فسخه شو.
-
تازه خبرونه3 days ago
د افغانستان له فضايي حریم څخه عبوري الوتنې زیاتې شوې دي
-
تازه خبرونه4 days ago
د اسرائیلو پوځ ایرانیانو ته خبرداری ورکړ
-
تازه خبرونه3 days ago
په افغانستان کې له ۴۰۰ څخه ډېر روغتیايي مرکزونه تړل شوي
-
تازه خبرونه4 days ago
په افغانستان کې له بانکي حسابونو څخه د پیسو ایستلو محدودیت نور هم کم شو
-
سیمه ییز خبرونه2 days ago
د ایران د خاتم الانبیاء مرکزي مرکز نوی قومندان ووژل شو- د اسرائیل پوځ
-
سیمه ییز خبرونه21 hours ago
ایران د سیمې پر امریکای اډو د برید لپاره خپل توغندي چمتو کوي
-
سوداگري2 days ago
د افغانستان بهرنۍ سوداګري منظمه روانه ده
-
تازه خبرونه3 days ago
قزاقستان د افغانستان لپاره ځانګړی استازی وټاکه