ټاکل شوې، چې د چارشنبې پر ورځ د چنګاښ پر ۸ به په کابل کې د دیني عالمانو او ولسي مخورو ستره  درې ورځنۍ غونډه پیل شي.

ویل کیږي، چې په دې غونډه کې به له ۳۴ ولایتونو څخه شاوخوا ۳۰۰۰ دیني عالمان او قومي مخور مشران ګډون وکړي، چې له اوسني کړکېچ څخه د افغانستان او خلکو د وتلو لپاره د حل لارې لټول یې یوه بنستیزه موخه یاده شوې ده.

د یادې غونډې ګډونوال به خپل اندونه او وړاندیزونه د اسلامي امارت مشرتابه ته وړاندې او راتلونکیو پرېکړو ته به زمینه برابره کړي.

سیاسي شنونکی توریالی همت وایي: د هغو معلوماتو له مخې، چې زه یې لرم؛ ټول هغه کسان، چې دې غونډې ته رابلل شوي، عالمان، وطن دوستان او خیرخواهان دي. د دې غونډې او نورو غونډو ترمنځ توپیر دا دی، چې د هېوادونو سفیرانو ورته خلک ګمارل؛ خو اوس هغه کسان ټاکل شوي، چې خلکو، هېواد او اسلام ته ژمن دي.

کارپوهان وايي، چې د نجونو د ښوونځیو بیا پرانستل باید د اجنډا په سر کې وي.

د ښځو د حقونو هڅانده ډیوه پتنګ څرګندوي؛ که څه هم تر اوسه د دې غونډې اجنډا نده روښانه؛ خو د هېواد د نورو مسايلو تر څنګ به د نجونو د ښوونځيو بيا پرانيستل د دې غونډې په اجنډا کې د سر ټکی وي.

دغه راز یو شمېر دیني عالمان، چې غونډې ته ببل شوي ندي په اړه یې خپلې اندېښنې او ناخوښي څرګندوي.

تمه دا ده، چې په دې غونډه کې به د هېواد سیاسي، اقتصادي او ټولنیزو ستونزو ته مناسبې حل لارې ولټول شي او د هېواد د راتلونکي لپاره به پلانونو جوړ شي.

د کانونو او پترولیم وزارت مسوولینو ویلي؛ د هېواد د کانونو قراردادونه يې له کورنیو شرکتونو سره لاسلیک شوي؛ خو له کوم هېواد یا بهرني شرکت سره د منرالونو د استخراج او صادراتو تړون ندی شوی.

دغه څرګندونې په داسې حال کې راپورته شوي، چې تېره ورځ د پاکستان حکومت له افغانستان څخه پر پاکستانيو کالدارو د ډبرو سکرو د وارداتو د پراخولو پرېکړه کړې ده.

د پاکستان لومړي وزیر د پاکستان د ریل وزارت ته لارښوونه کړې، چې د برښنا فابریکو ته له افغانستان څخه د وارداتي سکرو د چټک رسولو ټول اړین اقدامات تر سره کړي.

نوموړي ویلي، چې که له  افغانستان څخه د ډبرو سکرو د واردتو بهیر چټک شي؛ پاکستان به په کال کې دوه میلیارده ډالرو سپما وکړي.

د کانونو او پترولیم  وزارت ویاند وايي؛ هڅه کوي، چې نړیوالو مارکیټونو ته منرالي او کاني صادرات ولري؛ خو تر اوسه یې د پاکستان په ګډون له نورو هېوادونو او بهرنیو شرکتونو سره د ډبرو سکرو د صادراتو تړون لاسلیک کړی ندی.

د کانونو او پترولیم وزارت ویاند عصمت الله برهان وایي: مونږ تر اوسه له هیڅ هېواد او یا بهرني شرکت سره کوم تړون نلرو. د ډبرو سکرو په برخه کې زمونږ ټول قراردادونه له افغان شرکتونو سره لاسلیک شوي؛ صادرات یې محدود ندي او مونږ ته افغانۍ راکوي.

دغه راز یاد وزارت نن په یوه خبري ناسته کې په ډاګه کړې؛ د هېواد په ۸۰ سیمو کې د ډبرو سکرو کانونه تثبیت شوي، چې له ۱۷ يي استخراج  روان دی او پاتي نور خوندي دي.

د کانونو وزارت د اټکل له مخې؛ په افغانستان کې ۲ میلیارده ۳۵۰ میلیون ټنه د ډبرو سکاره شته.

د مالیې وزارت چارواکو ويلي؛ د افغانستان د ګمرکونو د قانون او د نرخونو د کړنلارې له مخې د هېواد په ګمرکونو کې د ډبرو سکرو د یوه ټن صادراتي بیه له ۹۰ ډالرو څخه ۲۰۰ ډالرو ته لوړه شوې، چې اوس د هېواد په ټولو ګمرکونو کې د پلي کېدو وړ ده.

د افغانستان د ماليي وزارت هم وايي، چې سر له ننه د هېواد د ډبرو سکرو پر یوه ټن صادراتو مو تعروفه له ۲۷ ډالرو څخه ۶۰ ډالرو ته لوړه  کړې ده.

د مالیې وزارت ویاند احمد ولي حقمل ویلي: سر له نن څخه مو ۳۳ سلنه مالیه لوړه کړې او دا به پلي کیږي. د ورځې له ۱۳ زره تنو څخه تر ۱۵ زره ټنو د ډبرو سکارو صادرات لرو. تعروفه مو؛ ځکه لوړه کړې، چې د سړکونو د تخریب مخنیوی وشي او په بندرونو کې مو هم  د وزن د څارنې بهیر قوي کړی دی.

ویل کیږي، چې اوس په نړیوال مارکیټ کې د ډبرو سکرو بیه مخ پر لوړېدو ده او پاکستان غواړي پدې توګه ځانته د دبرو سکرو یوه زیرمه جوړه کړي.

د ګالوپ څېړنیز انسټیټیوټ راپور ښيي، چې په تېر کال کې له ۷۰ سلنه ډېر افغانان له روحي پلوه نا ارامه او د نورو هېوادونو د خلکو پر پرتله تر ټولو لږ مثبت عواطف او احساسات یې تجربه کړي دي.

اسلامي امارت دا راپور ردوي او وايي، چې د اسلامي امارت له واکمنۍ وروسته ولس تر بل هر وخت زیات د آرامتیا احساس کړی دی.

د ګالوپ څېړنیز انسټیټیوټ ذهني ارزونې پایلې ښيي، چې په ۲۰۲۱ کال او د دې کال په لومړیو کې ۷۴ سلنه افغانان له منفي عواطفو او احساساتو سره مخ شوي دي. دا څېړنه ښيي، چې افغانان د نړۍ په کچه د هغو کسانو په سر کې دي، چې له رواني پلوه ډېر کړیږي.

د ګالوپ په راپور کې راغلي: افغان ولس په کابل کې د اسلامي امارت له بیا واک ته رسېدو مخکې هم له کړکېچ سره مخ ول؛ ځکه، چې ډېري افغانانو خواړه او سرپناه نلرله.  یوازې لږ شمېر افغانانو د خوندیتوب احساس کاوه او د هر کال پر تېرېدو وضعیت د خرابېدو پر لوري روان و.

افغانان پدې باور دي، چې یوازې سیاسي بدلون نه، بلکې پراخې بې وزلۍ، طبیعي آفتونو، پرلپسې وچکالۍ، بېکارۍ او د نجونو د ښوونځیو تړل کیدو خلک له مثبتو او ښو عواطفو او احساساتو بې برخې کړي دي.

د کابل ښار اوسیدونکی نجیب الله وایي: زمونږ راتلونکی ناڅرګند دی، د هېواد ځوانان بې  برخلیکه دي. د هېواد کدرونه کار نلري او اوس پر سړکونو پېر و پلور لري.

د کابل ولایت اوسیدونکی احمد سیر وایي: د اندېښنې او منفي افکارو ستر علت بېکاري او د زدکړو د زمینې نشتوالی دی.

نقیب الله نومي زدکړیال ویلي ویلي: ارواح پېژندونکي وایي؛ خلک باید امنیتي اقتصادي هوساینه ولري، چې منفي احساسات تجربه نکړي.

اسلامي امارت دغه راپور ردوي او وايي، چې د اسلامي امارت له واکمنۍ او په هېواد کې د جګړې له پای ته رسېدو وروسته خلکو د لومړي ځل لپاره له جګړې پرته ژوند تجربه کړ او په سوله کې د ژوند کولو پر لوري روان دي.