د نړۍ د تودوخې له ډېرېدو سره تلپاتې کنګلونه هم د اوبه کېدو په حال کې دي، چې ورسره لرغوني ویروسونه او باکتریاوې راژوندۍ او عامې روغتیا ته ګواښ پېښوي.

شونې ده، چې زامبي ویروسونه یو وېروونکي فلم ته ورته ښکاره شي؛ خو د اقلیمي بحران له کبله د شمالي قطب اوبه کېدا د عامې روغتیا لپاره یو رښتینی ګواښ ګڼل کیږي.

ساینس پوهانو له لرغونو تلپاتو کنګلونو ویروسونه ترلاسه کړي او وايي، چې اوس هم کولی شي یو حجروې ژوندي امیبونه اخته کړي.

د تي آر تي ورلد د څرګندونو له مخې: په داسې حال کې، چې تر دې دمه دا هم روښانه نده، چې آیا دا ویروسونه کولی شي حیوانات یا انسانان اخته کړي؛ څېړونکي ادعا کوي، چې د یاد ویروسونه باید د عامې روغتیا لپاره یو ګواښ وګڼل شي.

تلپاتې کنګلونه د خاورې یوه طبقه ده، چې په بشپړه توګه کنګل پاتې شوې او په شمالي نیمه کره کې د ځمکې یې د ځمکې ۱۵ سلنه پوښلې. په هرصورت، د بشري فعالیتونو له کبله د نړۍ تودوخه مخ پر زیاتېدو ده، چې د یاد کنګلونه د اوبه کېدا له چټک ګواښ سره مخ دي.

دې پدیدې له ویروسونو او باکتریاو نیولې تر لویو ځناورو ژویو پورې یو زیات شمېر لرغوني ژوندي حیوانات له منځه وړي دي.

په ۲۰۱۴ کې فرانسوي پروفیسور ژان میشل کلاوري د پخوانیو ویروسونو یا زومبی ویروسونه د بیا راژوندي کولو په اړه څېړنې پیل کړې دي.

هغه په ​​سایبریا کې له څو بېلابېلو برخو څو بڼې کنګل ویروسونه وموندل.

تر ټولو زوړ ډول، چې ۴۸۵۰۰ کاله مخکې تاریخ لري د یوه جهيل د خاورې له بېلګې ترلاسه شوی. په داسې حال کې، چې تر ټولو ځوانه بېلګه یې ۲۷۰۰۰ کاله پخوانۍ ده.

له ځوانو بېلګو څخه یوه یې د وړۍ لرونکي حیوان په مرۍ کې وموندل شو.

د ساینس پوهانو هڅو په ډاګه کړه، چې  زاړه ویروسونو او باکتریاوې کولی شي، چې د نړیوالې عامې روغتیا لپاره جدي پایلې ولري.

د نړۍ هېوادونه له لس کلنو خبرو اترو وروسته د نړۍ د سمندرونو د ساتنې په اړه يوې تاريخي هوکړې ته رسېدلي دي.

د راپورونو له مخې؛ د آزادو سمندرونو تړون تر ۲۰۳۰ پورې د سمندري طبیعت د بیارغولو لپاره  د نړۍ ۳۰ سلنه اوبه خوندي کوي.

دا هوکړه د شنبې پر ماښام (د مارچ پر څلورمه) په نیویارک کې د ملګرو ملتونو په مرکزي دفتر کې له ۳۸ ګړیو خبرو اترو وروسته وشوه.

دا خبرې اترې د کلونو لپاره د د بودجې د تمویل او کب نیولو حقونو په اړه د اختلافاتو له کبله بې پایلې پاتې شوې وې.

د سمندرونو د ساتنې وروستی نړیوال تړون ۴۰ کاله مخکې په ۱۹۸۲ ز. کال کې لاسلیک شو، چې د ملګرو ملتونو د سمندرونو د قانون کنوانسیون پېژندل کیږي.

دغه تړون د آزادو اوبو په نوم یوه سیمه رامنځته کړه، چې په دې نړیوالو اوبو کې ټول هېوادونه د کب نیولو حق لري، حرکت کوي او څېړنې ترسره کوي؛ خو د دې اوبو یوازې ۱.۵ سلنه خوندي شوې دي.

د خوندي سیمو څخه بهر سمندري مخلوقات د کب نیولو او بار وړلو له خطر سره مخ دي.

د طبیعت د ساتنې د نړیوالې اتحادیې (IUCN) د راپور له مخې، د نړۍ د سمندري ژوند وروستیو ارزونو ښودلې، چې نږدې لس سلنه یې د ورکېدو له خطر سره مخ دي.

دان نیوز څرګنده کړې، چې د پاکستان د هوا پېژندنې ادارې (PMD) له مارچ څخه تر می پورې د تودوخې د ډېرېدو له شونتیا خبرداری ورکړی دی.

د جمعې پر ورځ پي ایم دي خلکو ته د باران وړاندوینه کړې او سپارښتنه کوي، چې د خیبر پښتونخوا په شمالي برخو کې به ډېر؛ خو په ګلګت بلتستان کې لږ ووریږي.

د دان ورځپاڼې د راپور له مخې؛ د تودوخې درجې له لوړېدو سره د پاکستان په ډېرو برخو کې به تودوخه ډېر څه اغېزمن کړي.

دان د PMD د څرګندونو له مخې په ډاګه کړې؛ د راتلونکي فصل په بهیر کې به د کرنې او کورنیو اړتیاوو لپاره د بارانونو وړاندویېنه کړې ده.

د پي ایم دي له خبردارۍ مخکې د هواپېژندنې کارپوه جواد میمون وړاندویېنه کړې، چې سږکال به په کراچۍ کې تودوخه ډېره وي؛ ځکه، چې د فبرورۍ په میاشت کې د تودوخې درجه له نورمال څخه پورته وه.

میمون جیو نیوز ته ویلي، چې د فبرورۍ په میاشت کې د تودوخې لوړېدل په راتلونکیو ورځو کې د تودوخې د زیاتېدو ښکارندویي کوي.

پاکستان د تودوخې د غیرمعمولي لوړېدو شاهد دی؛ خو د نړۍ د تودوخې له کبله د اوږد او سخت تود اوړي او دېرو بارانونو لامل شي.

تېر کال پاکستان، د موسمي بارانونو او توپانونو وځپلو او سېلابونو ډېر زيانونه اړولي وه.