د بهرنیو چارو وزارت د چارشنبې پر ورځ ( د غبرګولي نهمه ) ویلي، چې په ستراتیژیکو مطالعاتو مرکز کې د « دوحه ۳: له نړیوالې ټولنې سره د اسلامي امارت د تعامل څرنګوالی» تر سرلیک لاندې علمي ناسته تر سره شوې ده .
د بهرنیو چارو وزارت د ویاند مرستیال حافظ ضیا احمد څرګنده کړې، چې د بهرنیو چارو وزارت د درېیم سیاسي ریاست د رییس ذاکر جلالي پر مشرۍ د دوحې د غونډو پر مخینه او د اسلامي امارت د دریځونو پر عواملو پراخ بحث تر سره شو.
د ذاکر جلالي د څرګندونو له مخې؛ د دوحې غونډې د افغانستان په اړه د ملګرو ملتونو له لوري د فریدون سینیرلي اوغلو د خپلواکې ارزونې پربنسټ راپیل شوې دي. د دې لړۍ لومړۍ غونډه د ۲۰۲۳ ز. کال په مې او دوه‌یمه هغه د ۲۰۲۴ ز. کال په فبروري کې جوړه شوه.
ذاکر جلالي ویلي، چې د دې لړۍ په دوه‌یمه غونډه کې هم د اسلامي امارت د شرایطو د نه پوره کېدو له کبله له ژور غور وروسته د مشرتابه لخوا د نه ګډون پرېکړه وشوه او سمبولیک ګډون په کې بې‌ګټې وبلل شو.
جلالي څرګنده کړې: اسلامي امارت له نړیوالې ټولنې سره تعامل غواړي؛ خو دا تعامل د افغانستان د سیاسي خپلواکۍ، ديني او ملي ارزښتونو او د وطن او نظام د حیثیت په بیه نه‌غواړي.
دغه راز نوموړي زیاته کړې؛ اوس د لومړۍ او دوه‌یمې غونډې پر پرتله د غونډې د جوړوونکیو او کوربنو په تعامل کې مثبت بدلون لیدل کېږي.
هغه ویلي؛ په وروستیو ورځو کې د ملګرو ملتونو د مرستیالې په ګډون ګڼ پلاوي کابل ته راغلل، چې په راتلونکې ناسته کې د افغان حکومت د ګډون زمینه برابره کړي.
ذاکر جلالي وایي؛ ټاکل شوې، چې د اسلامي امارت استازي به د درېیمې غونډې په اصلي بحثونو کې ګډون وکړي.
هغه زیاته کړې: دا ځل د دوحې د درېیمې غونډې په اجنډا کې مثبت بدلون تر سترګو کېږي؛ د بحث اساسي محورونه به مالي او بانکي وضعیت، مخدره توکو پرخلاف مبارزه او کروندګرو ته بدیل معیشت، د خصوصي سکتور وده او اقلیمي بدلون اړوند مسایل وي.
جلالي دا هم ویلي: د بحث محورونو ته په پام داسې برېښي، چې د غونډې د اجنډا په اړه به اساسي ستونزه نه وي؛ خو اسلامي امارت د غونډې د وروستيو جزئیاتو د شریکولو په تمه دی، چې په رڼا کې یې پرېکړه وکړي.
ویل کیږي، چې په دې علمي بحث کې د بهرنیو چارو وزارت د بېلابېلو څانګو کارکوونکیو او ډیپلوماټانو ګډون کړی و او د موضوع په اړه یې خپل نظرونه وړاندې او پر بېلابېلو اړخونو یې بحثونه وکړل.

د افغانستان د کانونو او پټرولیم وزارت څرکنده کړې، چې د څه باندې ۳۳ میلیون ډالرو پر ارزښت یې د قشقري ۶۰ زره ټنه اومه تېل پلورلي دي.

د دغې کچې تېلو د داوطلبۍ په مراسمو کې، چې نن (سې شنبه د غبرګولي اتمه) ترسره شوه؛ له ۱۸ ګډون کوونکیو شرکتونو څخه یو شرکت ګټونکی اعلان شو.

په دې مراسمو کې د کانونو او پټرولیم وزارت چارسمبالي ویلي، که قراردادي شرکت د قشقري د تېلو په استخراج کې ښه کار وکړي؛ د ورځې درې زره ټنه تېل به استخراج شي.

د کانونو او پټرولیم وزارت چارسمبالي شهاب الدین دلاور همداراز د ځینو بهرنیو شرکتونو لېوالتیا هم اعلان کړه، چې د هېواد د تېلو په برخو کې به پانګونه وکړي.

هغه وويل: راځئ، چې په خیر کار وکړو او تېل استخراج کړو. الله پاک امنیت، اسلامي نظام او شفافیت رامنځته کړی دی. له چا څخه یوه افغانۍ هم زیاته نه اخیستل کیږي.

د ګټونکي شرکت مسوولینو ويلي، چې دوی به د هېواد دننه پېرل شوي تېل چاڼ او تصفیه کړي.

د دوی د څرګندونو له مخې؛ د دې مقدار تېلو په چاڼ کې به یو شمېر کسانو ته د کار زمینه برابره شي.

د ګټونکي شرکت ویاند غفور احمد جاوید ويلي: دا بهیر ډېر روڼ و؛ هر چا ته استعلام ورکړ شو او یو خبریال کاغذونه له بکس څخه راوویستل او موږ د ۸ اعشاریه ۷۰ منفي نرخ سره ګټونکي شو.

اوس‌مهال په قشقري کې له ۲۴ څاګانو څخه څه باندې ۱۰۰۰ ټنه تېل استخراجېږي.

د افغاني سرې میاشتې مرستیال نور الدین ترابي د یوه پلاوي پر مشرۍ نن دوشنبه د غبرګولي اوومه د ترکیې په استانبول ښار کې د ١٧ بشرپاله او خيريه بنسټونو له چارواکو سره د بشري مرستو د جلب ناسته ترسره کړه.

د افغاني سرې میاشتې د څرګندونو له مخې؛ ياد ١٧ خيريه بنسټونه، چې د يوه بنسټ تر چتر لاندې خپل بشرپال فعاليتونه تر سره کوي؛ د ترابي له لوري ورسره د افغانانو د اقتصادي حالت او ستونزو په اړه هر اړخيز معلومات شريک شول.

نوموړي له دې بنسټونو وغوښتل، چې د افغانستان له سېلاب ځپلیو سره مرستې وکړي.

له تېرې څه ناڅه یوې میاشتې را په دې خوا د افغانستان په شمال ختیځ کې سخت بارانونه او سیلابونه راغلل، چې د بدخشان (۵)، د بغلان (۱۰) او د تخار (۶) ولسوالۍ یې اغېزمنې کړې.

راپورونه ښیي، چې تر دې دمه ۳۴۷ کسان وژل شوي او ۱۶۵۱ نور ټپیان دي.

یونیسیف په روانه اوونۍ کې راپور ورکړ، چې شاوخوا ۷۸۰۰ کورونه یا ویجاړ شوي یا لږ څه زیانمن دي او له ۵۰۰۰ څخه ډېرې کورنۍ بې ځایه شوې دي.

د ويجاړو او زیانمنو شويو سړکونو، پلونو، روغتيايي مرکزونو او دولتي ښوونځيو ترڅنګ، کرنيزې ځمکې او څاروي هم له منځه تللي دي.

د ۲۰۲۴ کال د می د شپاړلسمې او اووه‌لسمې ترمنځ غور ولایت د سختو بارانونو او سېلابونو تجربه وکړه؛ ۱۰ ولسوالۍ یې اغېزمنې کړي، چې مرغاب په کې له ټولو ډېر اغېزمن شوی دی.

د راپورونو له مخې؛ د ۱۰ ماشومانو په ګډون ۴۰ کسان وژل شوي؛ ۲۰ ورک او ۴۹ نور ټپیان دي.

لومړني راپورونه ښیي، چې د څه باندې ۴۱۰ کورنیو کورونه ویجاړ شوي او یا په جزوي توګه زیانمن دي، ۲۷ روغتیايي او د تغذیې مرکزونه ویجاړ شوي او یا هم جزوي زیانمن دي او ۶۲ ښوونځي سخت زیانمن شوي دي.

د می پر اووه‌لسمه په فاریاب ولایت کې هم د سېلابونو له کبله ۹ ولسوالۍ زیانمنې شوې دي.

لومړني راپورونه ښيي، چې ۶۲ کسان وژل شوي او ۱۸ نور ټپیان دي. سربېره پردې ۱۸۹۰ کورونه ویجاړ شوي یا ل. څه زیانمن شوي او درې روغتیایی تاسیسات او ۲۳ ښوونځي اغېزمن شوي دي.