نړۍ
د ترکیې ولسمشریزې ټاکنې ښايي دوهیم پړاو ته ولاړې شي
د رویترز د څرګندونو له مخې، د ترکیې په ولسمشریزو ټاکنو کې ولسمشر طیب اردوغان د یکشنبې پر ورځ له خپل سیال کمال قلیچداراوغلو مخکې شو؛ خو هغه د ناتو د غړي هېواد د مشر په توګه د خپلې ۲۰ کلنې واکمنۍ د غزولو لپاره دغوڅ اکثریت پخپلولو بریالی نهشو.
که د ولسمشریزو ټاکنو دواړو نوماندانو د دوهیم پړاو ټاکنو د مخنیوي لپاره اړین ۵۰ جمعه یو سلنه رایې خپلې نکړې؛ نو دوهیم پړاو ټاکنې به د می پر ۲۸ ترسره کیږي.
قلیچدار اوغلو، چې ویلي یې دي په ټاکنو کې به بریالی شي؛ له خپلو پلویانو یې وغوښتل، چې د صبر او زغم لار خپله کړي او د اردوغان ګوند یې د پایلو په شمېرنه او راپور ورکولو کې په لاسوهنه تورن کړ.
اردوغان ویلي؛ مونږ دمګړۍ له خپل نږدې سیال څخه ۲ اعشاریه ۶ میلیون رایې مخکې یوو. مونږ تمه لرو، چې دا شمېر به له رسمي پایلو سره نور هم ډېر شي.
د ترکیې دولتي خبري آژانس اناتولیا راپور ورکړی، چې د نږدې ۹۷ سلنه صندوقونو پایلو له مخې اردوغان په سلو کې ۴۹ اعشاریه ۳۹ او د هغه سیال کمال قلیچدار اوغلو ۴۴ اعشاریه ۹۲ سلنه رایې ګټلي دي.
رویترز راپور ورکړی، چې د ترکیې د ټاکنو کمیسیون اردوغان ته ۴۹ اعشاریه ۴۹ رایې شمېرلي. دا د ۹۱ اعشاریه ۹۳ رایو صندوقونه د شمېرلو پایله ده.
د ولسمشرۍ لپاره درېیم ملتپال نوماند سینان اوګان په سلو کې ۵ اعشاریه ۳ رایې خپلې کړي.
شنونکیو ویلي؛ د هغه دا بری پهدې پورې اړه لري، چې د کوم نوماند ملاتړ کوي؛ په دوهیم پړاو کې یو “پاچاجوړونکی” کیدی شي.
کیلیچدار اوغلو، په یوه وینا کې څرګنده کړې وه، چې د اردوغان ګوند له ۱۰۰۰ څخه د ډېرو صندوقونو پر شمېرلو د ترکیې اراده له منځه وړي.
هغه وایي؛ تاسې نهشئ کولی پر اعتراضونو د هغه څه مخه ونیسئ، چې رامنځته کیږي. مونږ به هیڅکله پرې نهږدو، چې دا پر یوه ترسره شوي واقعیت واوړي.
د قلیچداراوغلو پلویان د بریا په تمه ول او د ترکیې د بنسټ ایښودونکي مصطفی کمال اتاترک بیرغونه یې پورته کړل او ډولونه یې وهل.
رویترز راپور ورکړی، چې د ترکیې د راتلونکي ولسمشر ټاکنه به د دې هېواد په سل کلن تاریخ کې ترټولو غوره سیاسي پرېکړه وي، چې د ترکیې له پولو بهر به ښه وځلیږي.
د اردوغان بریا به ولسمشر ولادیمیر پوتین، چې د اردوغان یو ښه متحد دی خوشاله کړي، خو د بایدن اداره او د اروپا او منځني ختیځ ډېر مشران، چې له اردوغان سره یې اړیکې خرابې وې؛ عصبي کړي.
د ترکیې تر ټولو اوږد خدمت کوونکي مشر؛ دا هېواد د ناتو غړی کړ او د اروپا دا دوهیم لوی هېواد یې پر نړیوال لوبغاړي بدل کړ. هغه د لویو پروژو لکه نويو پلونو او هوايي ډګرونو د جوړولو له لارې ترکیه عصري کړه او د بهرنیو هېوادونو لخوا یې د وسلو صنعت ته وده ورکړه؛ خو بې ثباته اقتصادي پالیسي یې د بحران او انفلاسیون کچه لوړه کړې او هغه یې د رای ورکوونکیو د غصې ښکار کړ.
دغه راز د ترکیې په جنوب ختیځ کې مرګونې او ویجاړوونکې زلزلې هم، چې۵۰ زره کسان په کې مړه شول؛ د هغه د حکومت ورو غبرګون رای ورکوونکي له خفګان سره مخ کړي.
قلیچدار اوغلو ژمنه کړې، چې له کلونو دولتي جبر وروسته به دیموکراسي راژوندۍ کړي او ترکیه به د ارتودوکس اقتصادي پالیسیو ته بېرته وررستنه کړي او هغه بنسټونه به پیاوړي کړي، چې د اردوغان په مشرۍ بې واکه شوي او دغه راز له لویدیځ سره کمزورې اړیکې هم بیارغول کیږي.
که اپوزیسیون واکمن شي زرګونه سیاسي بندیان او فعالان به خوشې شي.
نیوکه کوونکي وېره لري، چې اردوغان به د بلې دورې له ګټلو وروسته تر بل هر وخت زیات استبدادي حکومت وکړي. ۶۹ کلن ولسمشر، چې لسګونه ټاکنیزې بریاوې یې تجربه کړې؛ وايي: دیموکراسي ته درناوی لري.
په پارلماني رایو کې، د اردوغان اسلامپاله ګوند AKPد ډېرکي لرونکی دی.
د یادونې ده، چې که نوماندانو د ګټنې رایې خپلې نکړي؛ نو د ولسمشرۍ لپاره ټاکنې به دوهیم پړاو ته ځي، چې دوه اوونۍ وروسته به د مې پر ۲۸ ترسره شي.
نړۍ
اروپايي ټولنې روسي رسنۍ هم د بندیزونو په نوملړ کې ورزیاتې کړې
د اروپایي ټولنې هېوادونو د چارشنبې پر ورځ هوکړه وکړه، چې د روسیې څلور دولتي رسنۍ پر تبلیغاتي هڅو تورنې کړي او د دې ټولنې د بندیزونو لاندې ادارو په نوملړ کې یې شاملې کړي؛ ځکه، چې کرملین په مسکو کې لویدیځ خبریالان ګواښلي دي.
د اروپایي ټولنې د ارزښتونو او روڼتیا کمیشنر ورا جوروا په ایکس پاڼه کې څرګنده کړې: د کریملین اړوند څلور تبلیغاتي شبکې هره یوه د اروپا غږ، ریانووستی، ایزویستیجا او روسیسکایا ګزیته د بندیزونو په نوملړ کې اضافه شوې دي.
په نوملړ کې راغلې خپرونو او ورځپاڼې آنلاین رسنۍ دي.
روسیې له دې مخکې اروپايي ټولنې ته د دغې هڅې په اړه خبرداری ورکړی و.
د روسیې بهرنیو چارو وزارت ویاندې ماریا زاخارووا ویلي، کرملین به په مسکو کې له لویدیځو خبریالانو خپل غچ واخلي.
زاخارووا ویلي: که دا اقدامات د روسیې د رسنیو او روسي ژورنالیستانو په وړاندې ترسره شي؛ نو سره له دې، چې لویدیځ خبریالان یې نه غواړي بیا به هم زمونږ د غچ اخیستونکيو هڅو احساس وکړي.
هغې زیاته کړې: مونږ به لویدیځ ته چټک او دردوونکی ځواب ورکړو.
د رویټرز د راپور له مخې؛ اروپايي ټولنې سمدستي پر هغو هڅو څه ندي ویلي، چې په رسنیو کې پلي کیږي؛ خو رسنیو په اروپایي ټولنه کې خپل رسنیزحقونه له لاسه ورکړي دي.
نړۍ
انټوني بلینکن اوکراین ته رسېدلی
د امریکا بهرنیو چارو وزیر انټوني بلینکن د سې شنبې پر ورځ (د غویی پر پېنځهویشتمه) پر یوه ناڅاپي سفر د اوکراین کیف ته رسېدلی دی. دا په داسې حال کې ده، چې د دې هېواد کانګرس تېره میاشت ورته د ۶۱ میلیارډ ډالرو پوځي مرستې ومنلې.
د رویټرز د راپور له مخې؛ ادعا شوې، چې د دې سفر موخه له اوکراین سره پیوستون او د دې هېواد په شمال ختیځه پوله کې د روسیې له درندو بمباریو سره په مبارزه کې د امریکا ملاتړ دی.
یو امریکايي چارواکي، چې انټوني بلینکن له سفره خبر و؛ ویلي: هیله من دی، چې بهرنیو چارو وزیر اوکراینیانو ته په دې سفر کې، چې له سختو شرایطو سره مخ دي؛ ډاډمن زیری ولري.
د رویټرز خبري اژانس د راپور له مخې دې امریکايي چارواکي ویلي: اوکراین ته د بهرنیو چارو وزیر تګ په دې راڅرخیږي، چې څنګه خپلې اضافي مرستې داسې پلي کړي، چې د کیف دفاعي ځواکونه ډاډمن اوپیاوړي کړي او هغوی ته دا وړتیا ورکړي، چې د جګړې په ډګر کې خپل نوښت بېرته ترلاسه کړي.
له دې مخکې د امریکا ولسمشر جوبایډن کیف ته د ۴۰۰ میلیون ډالرو پوځي مرستې د استولو امر کړی و.
د پنټاګون د څرګندونو له مخې؛ د بایډن د ولسمشرۍ له پیل راپدیخوا امریکا اوکرایین ته د ۵۱ اعشاریه ۳ میلیار ډالرو څخه زیاتې امنیتي مرستې ځانګړې کړې، چې د روسیې د برید له پیله ۵۰ اعشاریه ۶ میلیارډ ډالر ورکړ شوي دي.
څو ساعته مخکې د سپینې ماڼۍ د ملي امنیت سلاکار جیک سالیوان په یوه خبري ناست کې کیف ته د واشنګټن د پوځي مرستو په بڼه د وسلو د یوې نوې ټولګې د استولو، چې سر له ننه به امریکا هره اوونۍ اوکراین ته د وسلو لېږل ترسره کوي.
دغه راز لکه څنګه، چې اوس په جګړه کې د تېر پر پرتله د روسیې پر پرمختګ اندېښنې زیاتې شوي او اوکراین هم منلې، چې روسي ځواکونو د دوشنبې پر ورځ د خارکوف په سیمه کې پرمختګ ته وکړ او تاکتیکي بریا یې ترلاسه کړه.
دا په داسې حال کې ده، چې د روسیې ولسمشر ولادیمیر پوتین د دغه هېواد دفاع وزارت ته نوی وزیر معرفي کړی دی.
نړۍ
په برازیل کې د سیلابونو له کبله د مړو شویو شمېر ۱۴۳ کسانو ته پورته شو
د رویټرز د راپور له مخې؛ د یکشنبې پر ورځ د برازیل چارواکو ویلي، چې په ریو ګرانډ دو سول ایالت کې د سختو بارانونو له کبله د مړو شمېر له ۱۳۶ څخه ۱۴۳ ته لوړه شوی، ۱۲۵ کسان ورک دي او هوا پېژندنې هم وضعیت د اندېښنې وړ یاد کړی دی.
د شنبې پر ماښام حکومت له روان ناورین سره د مبارزې لپاره شاوخوا ۱۲ اعشاریه یو میلیارډ ریال ( ۲ اعشاریه ۳۴ میلیارډ ډالر) بېړنی لګښت اعلان کړ. دغه راز ویل کیږي، چې د شاوخوا ۱۰ اعشاریه ۹ میلیون وګړو څخه په دې ایالت کې له ۵۳۸ زره ډېر خلک بې ځایه شوي دي.
فډرالي حکومت د شنبې پر ورځ ویلي وه، چې پر دې پیسو سربېره ۶۰ میلیارډ ریال له دې مخکې ورته چمتو شوې وې.
د برازیل ولسمشر لویز اناسیو لولا داسلوا په ایکس پاڼه کې څرګنده کړې؛ دولت به هغه څه بیا جوړ کړي، چې ویجاړ شوي دي.
لولا د مور د ورځې نمانځغونډې ته د خپلو خبرو پر مهال ویلي: مونږ پوهیږو، چې هرڅه بېرته نشي ترلاسه کیدی؛ میندو خپل ماشومان له لاسه ورکړي او ماشومانو خپلې میندې له لاسه ورکړي.
د شنبې پر ورځ د امریکا ولسمشر جو بایډن ویلي، چې اداره یې د مرستې چمتو کولو لپاره د برازیل له حکومت سره په اړیکه کې ده.
بایډن وایي: مونږ هغو خلکو ته دعا کوو، چې له دې ناورینه اغېزمن شوي. مونږ لومړني مرسته کوونکي یوو، چې د کورنیو او افرادو د ژغورنې لپاره طبي چمتووالی وړاندې کوو.
د یکشنبې پر ورځ نور باران وشو او د دوشنبې پر ورځ هم وړاندویېنه شوې ده.
رویټرز راپور ورکړی، چې د بارانونو له پیل څخه لږ څه دوه اوونۍ وروسته دا ایالت یوځل بیا د پلازمېنې پورټو الګر سره نږدې په ګیبا جهيل کې د اوبو د کچې د بیا لوړیدو له خطره خبرداری ورکړ شوی دی.
دا ایالت د استوایي او قطبي اتموسفیر ترمنځ د راتلو او سختو بارانونو ښکارندویي کوي.
سیمهییز ساینس پوهان په دې باور دي، چې دا وضعیت د اقلیم د بدلون له کبله رامنځته شوی دی.
-
لوبی3 days ago
د کابل کرکټ غوره لیګ لوبغاړو د داوطلبۍ مراسم ترسره شول
-
تازه خبرونه3 days ago
د یوناما استازې د ایران له بهرنیو چارو وزیر سره وکتل
-
تازه خبرونه4 days ago
د اسلامي هېوادونو همکاریو ټولنې د افغانستان له سیلاب ځپلیو سره د مرستې غوښتنه وکړه
-
تازه خبرونه3 days ago
په ننګرهار کې د ناکامورا کانال پروژه بشپړه شوه
-
تازه خبرونه3 days ago
ملګرو ملتونو د دې ټولنې په عمومي ناسته کې د افغانستان د رایې حق وځنډاوه
-
نړۍ4 days ago
انټوني بلینکن اوکراین ته رسېدلی
-
د هوا حالاتو بدلونونه3 days ago
په تېرو ۲ زره کلونو کې د تېر کال اوړی له ټولو تود و – څېړنه
-
سوداگري1 day ago
د صنایعو او سوداګرۍ وزارت چارسمبالي د تاتارستان له ولسمر سره وکتل