تازه خبرونه
د امریکا او طالبانو ترمنځ د سولې هوکړه پر ۴ ټکو راڅرخي
د امریکا او طالبانو ترمنځ له ۱۸ میاشتو وروسته یو تاریخي جوړجاړی پر ۴ محرونو راڅرخیدلی دی.
د امریکا او طالبانو ترمنځ د سولې د هوکړه لیک په پیل کې ټینګار شوی، چې امریکا اوس هم د طالبانو اسلامي امارت د یوه رسمي دولت په توګه نه پېژني او داسې راغلي دي: دا هوکړه۹ لیک د امریکا او اسلامي امارت ترمنځ، چې امریکايي پر رسمیت نه پېژني؛ لاسلیک شو.
په افغانستان کې د سولې د راوستو هوکړه لیک لاندې ۴ محرونه لري:
۱: داسې تضمین، چې د افغانستان له خاورې د امریکا او متحدینو پر وړاندې يې د کومې ډلې او یا کوم کس له لوري ګواښ پېښ نشي.
۲: له افغانستان څخه د بهرنیو سرتېرو د وتلو لپاره باید یو میکانیزم او تضمین ترلاسه شي.
۳: د یاد شویو تضمینونو له ترلاسه کیدو وروسته به طالبان د ۲۰۲۰ کال د مارچ په شلمه د نړیوالو شاهدانو په حضور کې له افغان لوري سره هم خبرې پيل کړي.
۴: په بین الافغاني خبرو کې د دایمي اوربند او د دې اوربند د پيل لپاره به پر مهلت خبرې وکړي.
په دې برخه کې راغلي؛ امریکا ژمنه ده، چې له افغانستان څخه به خپل سرتېري؛ ناډیپلوماټیک ملکي پرسونل، پوځي قراردادیان، ښوونکي، سلاکاران او ملاتړي ځواکونه په ۱۴ میاشتو کې وباسي.
د دې طرحې د عملي کولو لپاره لاندې تدابیر په پام کې نیول شوي دي:
۱: په ۱۳۵ ورځو کې به د امریکايي ځواکونو شمېر ۸۶۰۰ تنو ورسېږي او ائتلافي ځواکونه به هم د همدې شمېرې تر سرحده راټیټیږي.
۲: امریکا، متحدین يې او ائتلافي ځواکونه به د افغانستان له ۵ اډو څخه خپل سرتېري وباسي.
که طالبان له نورو ډلو سره خپلې اړیکې پرې کړي، نو امریکا به لاندې ګامونه اوچتوي:
د ۲۰۲۰ کال د مارچ میاشتې تر شلمې نېټې پورې باید طالبان د افغان حکومت زر تنه زندانیان او همدارنګه به افغان حکومت د طالبانو پېنځه زره زندانیان له بنده خوشي کوي او په دې ترڅ کې د خپلمنځي خبرو موده هم په پام کې نیول شوې ده.
همدارنګه ویل شوي؛ امریکا به مرسته وکړي، چې افغان حکومت او طالبان په درې میاشتو کې د یو او بل ټول زندانیان خوشي کړي.
د خپلمنځي خبرو له پيل سره سم امریکا پر طالبانو د بندیزونو د لیرې کولو لړۍ څېړي. پدې معنا، چې که د سولې په خبرو کې پرمختګونه وشول؛ نو د ۲۰۲۰ کال د آګسټ میاشتې تر ۲۷ نېټې پورې به ټول بندیزونه له طالبانو لیرې کېږي.
امریکا همدرانګه د ملګرو ملتونو سازمان د امنیت شورا له دایمي غړیو غواړي، چې د طالبانو غړي له تور لیسته لیرې کړي.
په دې توګه به امریکا او متحدین يې هم ژمنه کوي، چې نور به د افغانستان ځمکني بشپړتیا ته درناوی کوي او د زور یا کومې بلې لارې به د دې هېواد په کورنیو چارو کې لاسوهنه نکوي.
طالبان به هم د امریکا او د دې هېواد د متحدینو پروړاندې د القاعده او نورو ډلو له لوري د افغانستان د خاورې د نه کاریدو لپاره لاندې اقدامات ترسره کوي:
۱: طالبان خپلو غړیو، القاعده او نورو ډلو ته اجازه نه ورکوي، چې د افغانستان له خاورې د امریکا پرضد استفاده وشي.
۲: طالبان هغو کسانو ته، چې د امریکا او متحدینو امنیت ته ګواښ دي؛ څرګند پیام ورکوي، چې په افغانستان کې ځای نلري او خپلو غړیو ته به امر کوي، چې له داسې ډلو سره همکاري ونکړي.
۳: طالبان به د ټولو هغو ډلو مخه نیسي، چې د امریکا او متحدینو امنیت ته ګواښ دي او نه به هغو کسانو ته اجازه ورکوي، چې د افغانستان په خاوره کې سرتېري جذب او یا ځان اکمال کړي.
۴: طالبان ژمن دي؛ له هغو ډلو سره، چې غواړي افغانستان ته پناه یوسي د نړیوالو قوانینو په رڼا کې عمل کوي، چې ونشي کولی د امریکا لپاره ګواښ جوړ کړي.
۵: طالبان هغو ډلو یا کسانو ته پاسپورت، ویزه، جواز یا د سفر اجازه نه ورکوي، چې د امریکا امنیت ګواښي.
دغه راز په هوکړه لیک کې راغلي، چې:
۱: امریکا به غوښتنه کوي، چې د ملګرو ملتونو امنیت شورا دغه هوکړه تائید کړي.
۲: امریکا او طالبان به په خپل منځ کې د ښو اړیکو هڅې کوي او پر دې به تمرکز لري، چې له خپلمنځي خبرو وروسته کوم اسلامي دولت، چې جوړېږي؛ اړیکې به یې له امریکا سره ښې وي.
۳: امریکا کوښښ کوي، چې د افغانستان له نوي دولت سره خپلې اقتصادي اړیکې وساتي او په کورنیو چارو کې يې لاسوهنه ونکړي.
د امریکا ولسمشر دونالد ترمپ له طالبانو سره د سولې هوکړه له دې کبله ارزښتناکه ګڼي، چې په وینا یې د خپل تاریخ تر ټولو اوږده جګړه یې پای ته ورنږدې کړې او د افغانستان د تلپاتي ثبات او تاوتریخوالي د له منځه وړلو لپاره یې پلانونه د عملي کیدو په حال کې دي.
دا په داسې حال کې ده، چې تېره ورځ په ارګ کې د کب پر ۱۰ چې د فبروري له ۲۹ سره برابره ده ولسمشر اشرف غني د طالبانو او امریکایانو د مشرانو د سولې هوکړې سره همهاله د ناټو له سرمنشي او د امریکا له دفاع وزیر سره د سولې یوه ګډه اعلامیه لاسلیک کړې ده.
تازه خبرونه
تېر ۲۰۲۳ کال د افغانستان د خلکو لپاره د سترو ننګونو کال و -راپور
په ۲۰۲۴ کال کې به د افغانستان شاوخوا ۱۵ اعشاریه ۸ میلیون خلک د خوړو د خوندیتوب له بحران او بېړنۍ کچې سره مخ شي.
په افغانستان کې د ملګرو ملتونو ټولنې د ۲۰۲۳ کال د پایلو په کلني راپور کې ویلي، چې په افغانستان کې میلیونونه وګړي له لوږې او خوارځواکۍ سره مخ دي، چې ډېري یې خپلې لومړنۍ اړتیاوې پوره کولی نشي.
ملګرو ملتونو څرګنده کړې، چې بشري ناورین په ۲۰۲۳ کال کې هم دوام درلود او دغه هېواد یوه لسیزه شاه تګ کړی او دا مهال د افغانستان نیمايي وګړي په بې وزلۍ کې ژوند کوي.
د اقتصاد وزارت مسلکي مرستیال عبداللطیف نظري له افغانانو سره د بشري مرستو پر اړتیا ټینګار کوي او زیاتوي، چې دغه وزارت په هېواد کې د فقر او لوږې د ختمولو لپاره مناسب پلانونه لري.
ملګرو ملتونو په راپور کې راغلي، چې له ۲۰۲۱ کال راپدیخوا د اقتصادي تولیداتو کچه یو پر څلورمه راټیټه شوې او د نړیوال بانک د راپور له مخې دا مهال د افغانستان نیمايي نفوس په بېوزلۍ کې ژوند کوي.
دا په داسې حال کې ده، چې ملګرو ملتونو اندېښنه ښودلې او څرګندوي؛ دوی له افغانستان سره د مرستو د دوام لپاره د بودجې له کمښت سره مخ دي.
تازه خبرونه
ملګرو ملتونو تېر کال په افغانستان کې د اوبو ۴۷۰ کیلومټره کانالونه جوړ کړل
د خوړو نړيوال پروګرام ویلي، چې تېر کال يې په افغانستان کې د سيمهييزو ټولنو پر همکارۍ د شاوخوا ٤٧٠ کيلومټرو پر اوږدوالي د اوبو کانالونه جوړ کړي دي.
د دې پروګرام د افغانستان برخې د چارشنبې پر ورځ (د وري نههویشتمه ) په ایکس پاڼه کې لیکلي؛ په افغانستان کې کروندګر اوبو ته له لاسرسي پرته خپل ژوند روان ساتلی نشي.
دغه راز څرګنده شوې؛ د اوبو کانالونو له کروندګرو سره مرسته کړې، چې خپلو کورنیو ته خواړه برابر کړي او خپل اضافي تولیدات او محصولات وپلوري.
د خصوصي سکتورغړي هم وايي؛ د خوړو نړیوال پروګرام لهخوا په هېواد کې د اوبو د مدیریت لپاره د کانالونو له جوړولو هرکلی کوي او څرګندوي، چې د هېواد د اوبو مدیریت کولی شي افغانستان له فقر او اقتصادي بحران څخه وژغوري.
دا په داسې حال کې ده، چې له څو کلونو وچکالۍ وروسته؛ وروستیو اورښتونو د افغانستان کروندګر هیله من کړي، چې راتلونکی کال به ښه حاصلات ولري.
تازه خبرونه
په بیجینګ کې د چین او افغانستان درېیمه اقتصادي ناسته تر سره شوه
په بیجينګ کې د افغانستان اسلامي امارت او د چين ولسي جمهوريت د بهرنيو چارو وزارتونو د اړوند سياسي څانګو پر مشرۍ د بشري مرستو او اقتصادي بيارغونې پر ميکانيزمونو درېيمه ناسته ترسره شوه.
د افغانستان بهرنیو چارو وزارت ویاند عبدالقهار بلخي په ایکس پاڼه کې لیکلي، چې په دې ناسته کې د افغانستان د بهرنيو چارو وزارت پر استازیو سربېره د صنعت او سوداګرۍ، کانونو او پټروليم، د کډوالو او بېرته راستنېدونکیو چارو او د طبيعي پېښو پر وړاندې د امارت وزارت استازو ګډون کړی و.
دغه راز په دې ناسته کې د چين د سوداګرۍ، طبيعي سرچينو، د چين نړيوالې پراختيايي ادارې او نړيوالې همکارۍ ادارو استازو هم برخه اخیستې وه.
د بهرنیو چارو وزارت د څرګندونو له مخې؛ په دې ناسته کې له تېرو دوه نيمو کلونو راپدیخوا د طبيعي پېښو، جبري راستانه شویو کډوالو او روغتيا په برخه کې د مرستو پر میکانیزمونو بیا کتنه وشوه.
افغان پلاوي د چين د مرستو د ګټورتوب لپاره خپل وړانديزونه او سلا مشورې چينايي اړوند لوري ته وړاندې کړل.
چينايي لوري ژمنه کړې، چې له افغانستان سره به د چين بشري مرستې د افغان لوري د اړتياوو او لومړيتوبونو له پام کې نيولو سره تنظيم کړي. دغه راز به له افغانستان سره د جبري راستانه شویو کډوالو د مېشتېدو په برخه کې د چين د سل میلیون يوانو په مرستو کې د افغان لوري وړانديزونه هم په پام کې ونيول شي.
د چين سره صليب ټولنې ژمنه کړې، چې په چين کې به د افغان ماشومانو د زړه ناروغيو د درملنې د بيا پيل زمينه هم برابره کړي.
د عبدالقهار بلخي د څرګندونو له مخې؛ د افغانستان د اقتصادي بيارغونې ميکانيزم په چوکاټ کې د دواړو هېوادونو ترمنځ د سوداګرۍ پر زياتوالي په ځانګړي توګه چين ته د زیاتو افغان توکو د صادرولو د زمينې برابرولو، وړتیا لوړونې او په افغانستان کې د کانونو او معاصرې سوداګرۍ په برخه کې د چين د پانګونې د فرصتونو په اړه هر اړخیزې خبرې وشوې.
دواړو لوريو چين ته د افغانستان د جلغوزو له صادراتو وروسته د انارو د صادراتو زمينې د برابرولو د هرکلی ترڅنګ په افغانستان کې د نفتو د استخراج کچې لوړولو او د لوګر مس عینک کان د استخراج د پيلولو په برخه کې د وروستيو پرمختګونو په اړه خبرې وکړې او ټينګار وشو، چې د چارو د چټکتيا پر طرحو به غور وشي.
افغان لوري د چين پر ملاتړ د افغانستان د حکومت په ګڼو وزارتونو او ادارو کې د ملکي مامورينو د وړتیا لوړونې لپاره له روزنيزو پروګرامونو او افغانانو ته د سکالرشپونو د لړۍ له پراخولو هرکلی وکړ.
ویل کیږي، چې په دې ناسته کې د واخان اقتصادي دهلیز د اهميت او احتمالي ګټو او د دې کوريډور د پرانيستو پر امکاناتو هم بحثونه شوي دي.
-
لوبی4 days ago
د افغانستان اتلانو ليګ د درېيم پړاو سیالیو پچهاچونه پای ته ورسېده
-
ساینس او ټیکنالوژي3 days ago
اپل شرکت د نړۍ د تر ټولو د لوی ګرځند پلورونکي دریځ له لاسه ورکړ
-
نړۍ2 days ago
امريکا او متحدین یې پر ايران د نورو بنديزونو لګولو هڅې کوي
-
تازه خبرونه4 days ago
د کابل په هوايي ډګر کې د ۲۰۲۱ ز. کال ځانمرګی بریدګر عبدالرحمن لوګری و- امریکا
-
تازه خبرونه3 days ago
ازبکستان، سعودي عربستان او قطر پر افغانستان او افغان – ټرانس پټلۍ خبرې وکړې
-
نړۍ4 days ago
امریکا به پر ایران د اسرائیلو په ځوابي برید کې برخه وانخلي
-
لوبی2 days ago
آریانا ټلویزیون د ۲۰۲۴ پاریس المپیک سیالیو د خپراوي حق ترلاسه کړ
-
سیمه ییز خبرونه2 days ago
سعودي عربستان به په پاکستان کې پر بېلابېلو پروژو پانګونه وکړي