بر اساس داده‌های کمیته ملی آمار قرغیزستان، این کشور در سال جاری میلادی صادرات تیل پترول خود را به طور چشمگیری افزایش داده و افغانستان به عنوان بزرگ‌ترین مقصد این صادرات معرفی شده است.

بین ماه‌های جنوری تا اگست ۲۰۲۵، قرغیزستان ۶۵.۵ میلیون لیتر تیل پترول به ارزش ۲.۶ میلیارد سوم قرغیزستان (حدود ۳۰ میلیون دالر) صادر کرده است، که تقریباً دو برابر رقم ۳۵.۳ میلیون لیتر به ارزش ۱.۴ میلیارد سوم در همین دوره در سال گذشته است.

از این مجموع، ۵۹.۳ میلیون لیتر به ارزش ۲.۳۶ میلیارد سوم به افغانستان فرستاده شده است، در حالی که در سال ۲۰۲۴ تنها ۳۰.۲ میلیون لیتر به ارزش ۱.۱۸ میلیارد سوم به این کشور ارسال شده بود. این رشد نشان‌دهنده افزایش تقاضای سوخت در افغانستان است، با وجود محدودیت‌های مرتبط با توافق واردات ترجیحی قرغیزستان با روسیه.

بازارهای جدید صادراتی

برای اولین بار، تاجیکستان و ازبکستان به عنوان بازارهای جدید صادراتی قرغیزستان در سال ۲۰۲۵ ظاهر شدند. قرغیزستان ۱.۲۷ میلیون لیتر تیل پترول به ارزش ۴۸.۷ میلیون سوم به تاجیکستان صادر کرد، مسیری که سال گذشته وجود نداشت. صادرات به ازبکستان کمی کاهش یافته و به ۴.۹۶ میلیون لیتر رسید، در حالی که در سال ۲۰۲۴ این رقم ۵.۰۷ میلیون لیتر بود و ارزش کل تقریباً بدون تغییر مانده است.

این آمار نشان می‌دهد که قرغیزستان با افزایش ظرفیت صادراتی خود، همچنان به بازارهای همسایه متکی است و افغانستان نقش کلیدی در تجارت سوخت منطقه‌ای دارد.

امارت اسلامی افغانستان اعلام کرده است که در راستای حفظ عزت ملی، منافع تجارتی و حقوق شهروندان کشور، تصمیم گرفته شده تا تاجران افغان وابستگی خود را به تجارت و ترانزیت از راه پاکستان کاهش دهند.

در نشست خبری امروز ملا عبدالغنی برادر، معاون اقتصادی ریاست الوزرا گفته است که، پاکستان همواره مسیرهای تجارتی افغانستان را مسدود کرده و از مسائل غیرسیاسی به عنوان ابزار سیاسی استفاده می‌کند.

دراین نشست آقای برادر از تاجران خواست تا باید تا حد امکان از تجارت با پاکستان خودداری کرده و برای ترانزیت کالاهای‌شان از مسیرهای بدیل استفاده کنند.

به گفته ملابرادر واردات از پاکستان باید به سمت بازارها و کشورهای بدیل هدایت شود، زیرا در حال حاضر گزینه‌های متعدد در دسترس است.

وی همچنان گفت که واردات دوا (ادویه) باید به‌طور کامل از کشورهای دیگر انجام شود و تاجران حساب‌ها و معاملات‌شان را از پاکستان جمع‌آوری کنند.

همچنان دراین نشست وزیر صنعت و تجارت نورالدین عزیزی گفته است که در یک ماه بسته بودن دروازه تور خم ۲۰۰میلیون دالر به تجار افغان خسارت وارد شده است.

این تصمیم در پی تشدید تنش‌های تجارتی میان کابل و اسلام‌آباد و تکرار مسدود شدن گذرگاه‌ها از سوی پاکستان اتخاذ شده است.

رسانه های پاکستانی گزارش داده اند که، در پی بسته‌بودن گذرگاه‌ها میان افغانستان و پاکستان، هر دو کشور در جریان ۲۴ روز گذشته با زیان‌های هنگفت اقتصادی روبه‌رو شده‌اند. براساس گزارش «نیشن»، بسته‌ماندن گذرگاه‌ها در این مدت، حدود ۲۰۰ میلیون دالر خسارت مالی در پی داشته و تجارت پاکستان با کشورهای آسیای میانه را نیز متوقف ساخته است.

منابع رسمی گفته‌اند که از ۱۲ تا ۳۱ اکتوبر، در نتیجه‌ی بسته‌بودن هشت گذرگاه، بیش از ۵۰ میلیون دالر زیان مستقیم وارد شده و هزاران موتر باربری و بازرگان در دو سوی گذرگاه‌ها متوقف مانده‌اند. کالاهای فاسدشدنی در گمرک‌ها از بین رفته و صدها تُن میوه تازه و مواد غذایی خساره دیده‌اند.

به‌گفته‌ی مقام‌ها، افغانستان معمولاً ماهانه حدود ۱۵۰ میلیون دالر از پاکستان واردات دارد و در مقابل، ۶۰ میلیون دالر صادرات انجام می‌دهد؛ اما بسته‌بودن گذرگاه‌ها، این روند را به‌طور کامل مختل کرده است. همچنان، صادرات پاکستان به کشورهای آسیای میانه نیز متوقف شده است.

در نتیجه‌ی این بحران، هزاران کارگر متضرر شده و بیش از یک‌هزار موتر باربری در بندر کراچی متوقف مانده‌اند.

همچنین، گزارش‌ها نشان می‌دهد که تجارت دوجانبه‌ی افغانستان و پاکستان در سه‌ماهه‌ی نخست سال مالی جاری ۶ درصد کاهش یافته و از ۵۰۲ میلیون دالر در سال گذشته به ۴۷۵ میلیون دالر رسیده است. در ماه سپتمبر نیز حجم تجارت میان دو کشور نسبت به سال گذشته ۱۳ درصد کاهش نشان می‌دهد.