مذاکره‌کنندگان روسیه و اوکراین امروز جمعه برای اولین دور مذاکرات مستقیم صلح خود در بیش از سه سال گذشته، به هدف پایان دادن به مرگبارترین جنگ اروپا از زمان جنگ جهانی دوم، در استانبول دیدار کردند.

به گزارش رویترز، هاکان فیدان، وزیر امور خارجه ترکیه در نشست بین مذاکره‌کنندگان روسی و اوکراینی در یک قصر مجلل سخنرانی کرده است.

نیمی از هیات اوکراینی لباس نظامی پوشیده بودند و پشت میزی روبه‌روی همتایان روسی خود که دریشی بر تن داشتند، نشسته بودند.

فیدان گفت که دستیابی به آتش‌بس در اسرع وقت بسیار مهم است. او گفت که از مشاهده اراده هر دو طرف برای گشودن دریچه جدیدی از فرصت برای صلح خوشحال است و مهم است که مذاکرات استانبول زمینه‌ساز دیدار بین رهبران دو کشور باشد.

فیدان گفت: «دو مسیر پیش روی ما وجود دارد: یک مسیر ما را به روندی هدایت می‌کند که به صلح منجر می‌شود، در حالی که مسیر دیگر به ویرانی و مرگ بیشتر منجر خواهد شد. طرفین خود شان و با اراده خود تصمیم خواهند گرفت که کدام مسیر را انتخاب کنند.»

طرف‌های درگیر از مارچ ۲۰۲۲، یک ماه پس از حمله روسیه، رو در رو ملاقات نکرده بودند.

این در حالیست که دونالد ترمپ، رئیس جمهور امریکا در پایان سفر خود به شرق میانه گفته است که بدون دیدار وی با ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه، هیچ پیشرفتی صورت نخواهد گرفت.

رئیس هیات اوکراین، با بیان اولویت‌های کی‌یف، گفت که صلح تنها در صورتی امکان‌پذیر است که روسیه با آتش‌بس ۳۰ روزه، بازگشت کودکان ربوده شده اوکراینی و تبادل همه اسرای جنگی موافقت کند.

روسیه می‌گوید که می‌خواهد جنگ را از طریق دیپلوماتیک پایان دهد و آماده بحث در مورد آتش‌بس است. اما فهرستی از سوالات و نگرانی‌ها را مطرح کرده و گفته است که اوکراین می‌تواند از آتش‌بس برای استراحت نیروهای خود، بسیج نیروهای اضافی و دستیابی به سلاح‌های غربی بیشتر استفاده کند. اوکراین و متحدانش پوتین را به تعلل متهم می‌کنند و می‌گویند که او در مورد صلح جدی نیست.

دونالد ترمپ، رئيس‌جمهور امریکا، اعلام کرد ممکن است برای پیوستن به مذاکرات مستقیم روسیه و اوکراین به ترکیه سفر کند. تحولی که در کنار اعلام آمادگی ولودیمیر زلنسکی برای دیدار با ولادیمیر پوتین در استانبول، امیدها را به آغاز مسیر دیپلوماتیک جدیدی در جنگ اوکراین افزایش داده است.

ترامپ دوشنبه ۲۲ ثور اعلام کرد احتمالا برای شرکت در مذاکرات پوتین و زلنسکی، روسای‌جمهوری روسیه و اوکراین در استانبول، پنج‌شنبه ۲۵ ثور به ترکیه سفر خواهد کرد.

او گفت: «فکر می‌کنم نتیجه خوبی از نشست پنج‌شنبه حاصل شود …. در حال بررسی سفر هستم.»

پوتین یک‌شنبه در اظهاراتی در کاخ کرملین پیشنهاد داد مذاکرات مستقیم روسیه با اوکراین ۲۵ ثور در استانبول برگزار شود. او گفت این مذاکرات باید با هدف «دست‌یابی به صلحی پایدار و ریشه‌کن کردن علل اصلی جنگ» برگزار شود.

پس از این اظهارات، ترمپ در شبکه تروث سوشال نوشت که پوتین خواستار توافق آتش‌بس با اوکراین نیست بلکه به دنبال دیداری درباره پایان احتمالی جنگ است و اوکراین باید فورا با این درخواست موافقت کند.

ترامپ افزود: «دست‌کم در این صورت مشخص می‌شود که آیا امکان توافق وجود دارد یا نه. اگر هم توافقی حاصل نشود، رهبران اروپا و امریکا می‌دانند در چه نقطه‌ای قرار داریم و می‌توانند بر اساس آن عمل کنند.»

رئيس‌جمهور امریکا در ادامه نوشت: «کم‌کم دارم شک می‌کنم که اوکراین با پوتین به توافق برسد.»

در واکنش به پیشنهاد تلویزیونی پوتین برای مذاکره مستقیم، زلنسکی اعلام کرد آمادگی دارد پنج‌شنبه در استانبول با رئيس‌جمهور روسیه دیدار کند.

او در شبکه اکس نوشت: «منتظر پوتین خواهم بود؛ شخصا. امیدوارم این بار روس‌ها دنبال بهانه نباشند.»

مشاوران ارشد زلنسکی نیز با زبانی تند پوتین را به «فرار از مذاکره واقعی» متهم کردند و گفتند کرملین اگر قصد جدی برای صلح دارد، باید آن را در عمل نشان دهد.

زلنسکی همچنان تاکید دارد گفتگو باید پس از آغاز یک آتش‌بس واقعی آغاز شود اما در عین حال تحت فشار امریکا، گزینه گفتگوی بدون پیش‌شرط را نیز رد نکرده است.

ترکیه بار دیگر خود را به‌عنوان میزبان گفتگوهای صلح اوکراین و روسیه معرفی کرده است.

رجب طیب اردوغان، رئيس‌جمهور ترکیه، در تماس تیلیفونی با پوتین گفت انقره آماده است از مذاکراتی میزبانی کند که به یک راه‌حل پایدار منتهی شود.

اردوغان همچنین در گفتگوی جداگانه‌ای با امانوئل مکرون، رییس‌جمهور فرانسه، این لحظه را یک «نقطه عطف تاریخی» توصیف کرد.

ترکیه پیش‌تر و در مارچ ۲۰۲۲ نیز میزبان گفتگوهای ناکام میان دو طرف بود و اکنون در تلاش است با حفظ روابط با هر دو کشور، نقش موثری در مهار بحران ایفا کند.

در حالی که ترمپ خواستار آغاز فوری مذاکرات است، رهبران اروپایی مانند مکرون و فریدریش مرتس، صدراعظم آلمان، همچنان بر آتش‌بس بدون قید و شرط ۳۰ روزه پیش از هرگونه مذاکره تاکید دارند.

در مقابل، کرملین این خواسته را همچون «ضرب‌الاجل» خوانده و تاکید کرده است گفتگو باید بر اساس «واقعیت‌های میدانی» و چارچوب مذاکرات شکست‌خورده سال ۲۰۲۲ انجام شود.

 یکی از رهبران حماس می‌گوید که مذاکرات مستقیم بین این جنبش و دولت امریکا در مورد آتش‌بس در غزه در جریان است.

به گفته این مقام مذاکرات با دولت امریکا چند روزی است که ادامه دارد و هدف از آن، دریافت کمک و توقف جنگ بیش از یک سال و نیم اخیر در نوار غزه است.

از سوی دیگر، یک مقام ارشد فلسطینی روز یک‌شنبه به رویترز گفت که حماس در حال مذاکره با دولت امریکا در مورد آتش‌بس در نوار غزه و ورود کمک‌های بشردوستانه به این منطقه محاصره‌شده است.

در همین حال، آکسیوس به نقل از یک منبع آگاه گزارش داد که ویتکاف فرستاده خاص ایالات متحده در خاورمیانه، در حال مذاکره با اسرائیل، قطر و مصر و از طریق آنها با حماس، در مورد آزادی زندانیان و روند صلح گسترده‌تر است.

از سوی دیگر، خبرگزاری اسرائیل گزارش داده است که بنیامین نتانیاهو، عصر امروز جلسه کوچکی با حضور چندین وزیر و مقامات ارشد امنیتی در مورد غزه برگزار خواهد کرد تا در مورد توافق تبادل اسیرا یا بازگشت به جنگ در غزه بحث و گفتگو کند.

از سوی هم روزنامه اسرائیلی معاریو گزارش داد که کابینه امنیتی امروز ساعت ۶:۳۰ بعد از ظهر. به وقت محلی، پیش از سفر رئیس جمهور امریکا به خاورمیانه و در بحبوحه تلاش‌های فشرده برای دستیابی به توافق آتش‌بس تشکیل جلسه خواهد داد.