رویداد های اخیر
جنبش اصلاحات و توسعهٔ تاجیکستان: ایران مرتکب نقض گستردهٔ حقوق مهاجرین افغان شده است
بر اساس آمار رسمی ایران، در ۱۰۰ روز گذشته نزدیک به ۴۹۰ هزار مهاجر افغان – عمدتاً بدون اسناد قانونی – از طریق مرز دوغارون/اسلامقلعه از ایران خارج شدهاند.
جنبش اصلاحات و توسعهٔ تاجیکستان، یک گروه اپوزیسیون مستقر در هالند، با نشر اعلامیهای، رفتار مقامهای جمهوری اسلامی ایران با مهاجرین و پناهجویان افغان را «وحشیانه، غیرانسانی و شرمآور» خوانده و خواستار تحقیقات مستقل بینالمللی در این زمینه شده است.
در اعلامیهٔ این جنبش آمده است که مقامهای ایرانی با «خشونت سیستماتیک، شکنجه، تخریب اسناد هویتی، اخاذی، ضربوشتم و حتی اعدام» مهاجران افغان، بهویژه زنان، کودکان، سالمندان و مریضان را هدف قرار دادهاند. به گفتهٔ این جنبش، مهاجرین در کمپها در شرایط غیرانسانی نگهداری میشوند و بدون غذا و آب به آنسوی مرزها فرستاده میشوند.
این اعلامیه در حالی منتشر شده که ماه محرم – ماه عزاداری و یادبود از امام حسین (علیهالسلام) – جریان دارد. جنبش اصلاحات، برخورد ایران با مسلمانان افغان را «خیانت به ارزشهای اسلامی» خوانده و از حکومت ایران خواسته است تا «اگر واقعاً خود را مدافع اسلام میدانند، در این ماه توبه کنند و به ظلم علیه برادران دینی خود پایان دهند.»
گزارش این جنبش با مشاهدات مهاجرین بازگشته، نهادهای حقوق بشری و سازمانهای بینالمللی همخوانی دارد. بر اساس آمار رسمی ایران، در ۱۰۰ روز گذشته نزدیک به ۴۹۰ هزار مهاجر افغان – عمدتاً بدون اسناد قانونی – از طریق مرز دوغارون/اسلامقلعه از ایران خارج شدهاند. در حالی که مقامهای ایرانی بر «داوطلبانه بودن» این خروجها تأکید دارند، منابع مستقل از «اخراج اجباری» و «رفتارهای خشن» گزارش دادهاند.
تحقیقات مشترک سازمان دیدهبان حقوق بشر (HRW) و مرکز حقوق بشر زاگرس در سال ۲۰۲۵، شواهد گستردهای از شکنجه، شوک برقی، اعترافات اجباری و مرگ بر اثر بیتوجهی صحی را در زندانهای ایران مستند ساختهاند که افغانها نیز در میان قربانیان بودهاند.
جنبش اصلاحات از «ریاکاری آشکار» حکومت ایران نیز انتقاد کرده و گفته است: «کدام تمدن است که زنان را تا شکستگی استخوان میزنند، زنان حامله را از بسها بیرون میکنند و کودکان را در جادهها رها میسازند؟ این کدام برادریست؟»
این جنبش همچنین ادعا کرده است که جمهوری اسلامی از پیوندهای فرهنگی و مذهبی میان ایران، افغانستان و تاجیکستان سوءاستفاده سیاسی میکند. «همهٔ این شعارها – برادری فارسیزبانان، وحدت فرهنگی، تمدن مشترک – چیزی نیست جز فریب و ابزار نفوذ سیاسی.»
در پایان، این جنبش از سازمان ملل متحد، سازمان همکاری اسلامی، کشورهای مسلمان و نهادهای مستقل حقوق بشری خواسته است که تحقیقات جامع و بیطرفانه در مورد نقض حقوق بشر توسط مقامهای ایرانی آغاز نمایند.
در حالی که مقامهای ایرانی ادعا دارند سیاستشان در قبال مهاجرین افغان مبتنی بر اصول بشردوستانه است، فعالان حقوق بشر هشدار دادهاند که بازداشتها، اخراجهای جمعی و شرایط وخیم در کمپها، نشاندهندهٔ افزایش فشار بر جامعهٔ مهاجر افغان است.