در حالی‌که تنش‌ها میان کابل و اسلام‌آباد رو به افزایش است و نگرانی‌ها در مورد پیامدهای امنیتی و سیاسی این بحران عمیق‌تر شده، تلاش‌های دیپلوماتیک بازیگران مهم منطقه‌ای برای جلوگیری از تشدید اختلافات وارد مرحله تازه‌ای شده است.

منابع دیپلوماتیک می‌گویند گفت‌وگوی سیاسی همچنان تنها راه برون‌رفت از بن‌بست کنونی در روابط دو کشور دانسته می‌شود؛ به‌ویژه با نقش‌آفرینی فعال قطر، ترکیه، ایران و چین در روند میانجی‌گری.

بر بنیاد معلومات موجود، قطر، ترکیه، ایران و چین در تلاش‌اند زمینه گفت‌وگوهای مستقیم میان کابل و اسلام‌آباد را فراهم سازند. هرچند تاکنون نشانه‌ای از یک توافق یا کاهش محسوس تنش دیده نشده، اما رایزنی‌های دیپلوماتیک در سطح منطقه ادامه دارد.

در همین حال، ایران تلاش دارد نشست منطقه‌ای ویژه‌ای را با هدف تسهیل مذاکرات میان کابل و اسلام‌آباد برگزار کند، در حالی‌که ابتکارهای میانجی‌گرانه قطر و ترکیه در حالت توقف قرار دارد.

چین نیز بار دیگر بر ضرورت گفت‌وگو میان امارت اسلامی و پاکستان تأکید کرده و اعلام داشته است که آماده همکاری برای کاهش تنش‌ها و تقویت روابط میان دو کشور است.

از سوی دیگر، گزارش‌ها حاکی‌ست که عربستان سعودی نیز قصد دارد در آینده نزدیک میزبان دور تازه‌ای از مذاکرات میان دو جانب باشد. ریاض پیش‌تر نیز یک نشست را میان هیأت‌های کابل و اسلام‌آباد میزبانی کرده بود، اما آن گفتگوها بدون نتیجه مشخص پایان یافت.

با تداوم فضای پرتنش میان دو کشور، ناظران می‌گویند موفقیت تلاش‌های منطقه‌ای در گرو اراده سیاسی کابل و اسلام‌آباد برای حل چالش‌ها از مسیر گفت‌وگو و همکاری است؛ مسیری که در صورت موفقیت، می‌تواند ثبات را به یکی از پرچالش‌ترین روابط منطقه‌ای بازگرداند.

بر اساس گزارش تازه یونیسف، افغانستان در آستانهٔ سال ۲۰۲۶ با بحران‌های بشردوستانه عمیق‌تر روبه‌رو است و بیش از ۲۱ میلیون نفر از جمله ۱۱.۶ میلیون کودک نیازمند حمایت فوری خواهند بود. این بحران ناشی از ترکیب فقر، بی‌ثباتی اقتصادی، پیامدهای تغییرات اقلیمی و بیش از ۴۰ سال جنگ و درگیری در کشور است.

یونیسف هشدار داده است که زنان و دختران به دلیل ممنوعیت آموزش متوسطه و محدودیت‌های شغلی، همچنان بیشترین آسیب را متحمل می‌شوند و این وضعیت به یک «بحران حقوقی سیستماتیک» تبدیل شده است.

کمبود سرمایه‌گذاری در بخش‌های آب، صحت و دسترسی به خدمات صحی نیز، اثرات طبیعی مانند خشکسالی، سیلاب و زمستان‌های سخت را تشدید کرده و تاب‌آوری جامعه را کاهش داده است.

به گفته یونیسف، برای پاسخ به نیازهای فوری و تقویت سیستم‌های محلی، حدود ۹۴۹.۱ میلیون دالر نیاز است تا خدمات نجات‌بخش برای ۱۲ میلیون نفر از جمله ۶.۵ میلیون کودک ارائه شود. این کمک‌ها شامل خدمات صحی، آموزش اضطراری، درمان سوء تغذیه و تأمین آب آشامیدنی است.

یونیسف تأکید کرده که حمایت مداوم و پایدار برای تضمین فرصت بقا و رشد کودکان افغان در یکی از پیچیده‌ترین و طولانی‌ترین بحران‌های جهان ضروری است.

دفتر معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان (یوناما) روز جهانی حقوق بشر را با تأکید دوباره بر حفاظت از آزادی‌های بنیادین و حقوق اساسی افغانان گرامی داشت و گفته است که حقوق بشر «ضروریات روزمره» برای کرامت، فرصت و امنیت مردم است.

یوناما تاکید کرد که حقوق بشر تنها ایده‌های انتزاعی نیستند، بلکه شرایطی‌اند که امکان زندگی معنادار و دسترسی به آموزش، سلامت، کار، آزادی بیان و مشارکت در جامعه را فراهم می‌کنند. این مأموریت هشدار داد که بسیاری از افغانان هنوز از این حقوق اولیه محروم‌اند.

به ویژه، زنان و دختران همچنان با محدودیت‌های شدید در زمینه تحصیل، اشتغال و فعالیت‌های اجتماعی مواجه‌اند، که نه تنها حقوق آن‌ها بلکه چشم‌انداز بلندمدت کشور را تحت تأثیر قرار می‌دهد. دسترسی نامتوازن به خدمات صحی نیز خانواده‌ها و جوامع را تضعیف کرده است.

یوناما همچنین نسبت به افزایش بازگشت اجباری افغانان از خارج ابراز نگرانی کرده و گفته است که گروه‌هایی چون زنان، مقامات پیشین دولت و امنیتی، اعضای جامعه مدنی و خبرنگاران در معرض خطر جدی انتقام‌گیری و نقض حقوق بشر قرار دارند.

این مأموریت تاکید کرد که مقامات افغانستان باید اقدامات عملی برای رعایت تعهدات بین‌المللی حقوق بشر انجام دهند، زیرا رعایت حقوق بشر نه تنها یک وظیفه قانونی، بلکه مسیر عملی برای صلح، توسعه و اعتماد عمومی است.

جورجت گانون، رئیس دفتر یوناما، گفته است که: «حقوق بشر اختیاری نیست؛ آن‌ها ضروریات روزمره‌ای‌اند که زندگی را پایدار می‌سازند. تضمین امکان آموزش، کار و مشارکت کامل زنان و دختران برای بازسازی کشور حیاتی است»

یوناما از مقامات افغانستان، جوامع و شرکای بین‌المللی خواست که حقوق بشر را سنگ بنای مسیر کشور به سوی ثبات و امید قرار دهند.