Connect with us

نړۍ

د سریلانکا ولسمشر په یوه پوځي الوتکه کې مالدیف ته تېښته وکړه

خپور شوی

د

(Last Updated On: چنګاښ ۲۲, ۱۴۰۱)

د سریلانکا ولسمشر ګوتابایا راجاپاکسا په داسې حال کې نن (چارشنبه د چنګاښ دوه ویشتمه) مالدیف ته تښتېدلی، چې ورسره د خلکو د اعتراضونو له کبله د یوې ځواکمنې کورنۍ د څو لسیزو واکمني پای ته ورسېده.

د سریلانکا هوايي ځواک څرګنده کړې؛ راجاپاکسا له خپلې میرمنې او دوه ساتونکيو سره د هوايي ځواک په الوتکه کې د کولمبو له مرکزي نړیوال هوايي ډګره ووت.

یوې حکومتي سرچینې او راجاپاکسا ته نږدې کس ویلي، چې هغه د مالدیف په پلازمېنه مالي کې دی. رویټرز خبري آژانس د حکومتي سرچینې د څرګندونو له مخې ویلي، شونې ده، چې ولسمشر به له دې ځایه بل آسیايي هېواد ته ولاړ شي.

د ولسمشر راجاپاکسا له تېښتې سره د دغې ځواکمنې کورنۍ واکمني هم پای ته ورسېده، چې له تېرو دوه لسیزو یې د سویلي آسیا د دې ملت پر سیاست خېټه اچولې وه.

له خپل هېواده د ولسمشر راجاپاکسا تېښته؛ په ټول هېواد کې د تر ټولو ناوړه اقتصادي کړکېچ او د تېلو د بيو د زياتوالي له کبله له څو مياشتو لاريونونو وروسته رامنځته شوه، سلګونه زره خلکو په کولمبو کې مهمې دولتي ودانۍ ونیولې او پر راجاپاکسا او متحدینو یې د انفلاسیون، فساد، د تېلو او درملو د سخت کمښت پړه واچوله.

د اقتصادي کړکیچ پر ضد یاد لاریونونه د تېرې اوونۍ په پای کې هغه وخت سر ته ورسیدل، چې راجاپاکسا د چارشنبې پر ورځ د ولسمشر په توګه له دندې د ګوښه کېدو ژمنه وکړه، چې د یووالي حکومت ته لاره اواره کړي. دا هرڅه هغه مهال رامنځته شول، چې لاریونکوونکیو د هغه او د لومړي وزیر پر رسمي استوګنځيو بریدونه وکړل او تر دې دمه یې تر خپلې ولکې لاندې نیولي دي.

د سریلانکا ولسمشر د جمعې له ورځې راپدیخوا په عام محضر کې لیدل شوی ندی.

دغه هېواد له تېرو دوه لسیزو راپدیخوا د راجاپاکسا د ځواکمنې کورنۍ لخوا اداره کیده.

ګوتابایا راجاپاکسا د ۲۰۱۹ کال په نومبر میاشت کې د دغه هېواد د ولسمشر په توګه ټاکل شوی دی.

دا به لومړي وزیر رانیل ویکرما سینګهـ چارسمبالی ولسمشر کړي. که څه هم هغه د استعفا وړاندیز هم کړی. که هغه دا کار وکړي؛ نو د اساسي قانون سره سم به د نوي ولسمشر تر ټاکلو پورې چارسمبالی ولسمشر وي.

د یادونې ده، چې راجاپاکسا سیاسي مصونیت؛ خو له دې وېرې، چې له استعفا وروسته به ونیول شي، له هېواده تېښته یې غوره وګڼله.

نړۍ

ښایي هند د کانادایي سکهـ مشر په وژنه کې لاس ولري- جستن ترودو

Published

on

(Last Updated On: وږی ۲۸, ۱۴۰۲)

کانادا د دوشنبې پر ورځ ( د وږي ۲۷ ) ویلي؛ د اعتبار وړ داسې ادعاوې شته، چې د هند حکومت ښایي د کانادایي سیکهـ مشر  په ترور کې ښکېل وي.

د رویترز د څرګندونو له مخې؛ د کانادا لومړي وزیر جستین ترودو د ولسي جرګې په یوه بېړنۍ وینا کې ویلي، چې د کانادا د وګړو په وژنه کې د بهرني حکومت هر ډول ښکېلتیا زمونږ له حاکمیت څخه ښکاره سرغړونه ده.

۴۵ کلن هردیپ سینګهـ نیجار د جون پر ۱۸ د ونکوور د یوې څنډې په ساري کې د سیکهانو له یوه معبد څخه بهر پر ډزو ووژل شو. نیجار د خالستان د خپلواک دولت په بڼه کې له سکهـ هېواده ملاتړ وکړ او د ۲۰۲۲ په جولای کې هند ترهګر اعلان کړ.

ترودو وایي: د کانادا امنیتي ادارې پر خلاص مټ د هند د حکومت د مامورینو او د نیجار د مړینې تر منځ د احتمالي اړیکې په اړه د باور وړ تورونه څاري.

هغه ویلي، چې تېره اوونۍ یې په نوي ډیلي کې د جي -۲۰ ډلې د سرمشریزې په څنډه کې د هند لومړي وزیر نریندرا مودي ته یې د دې وژنې موضوع وړاندې کړه او له کانادا سره په دې اړه د هند د ګډ کار غوښتنه وکړه، چې په اړه یې یوې پایلې ته ورسیږي.

د کانادا د بهرنیو چارو وزیرې ملانیی جولي پرته له دې، چې نور جزئیات ورکړي ویلي؛ کانادا هم د دوشنبې پر ورځ له دې هېواده د هند د استخباراتو یو مامور وشاړه.

د ترودو څرګندونو د کانادا او د نړۍ د ترټولو سترې دیموکراسۍ ترمنځ تاوتریخوالی ډېر کړی دی.

نوی دیلی په کانادا کې د سکهـ بېلتون غوښتونکیو له فعالیتونو ناخوښه دی.

مودي د جي – ۲۰ په سرمشریزه کې ترودو ته د کانادایي سیکانو لخوا د وروستيو لاریونونو په اړه خپله ژوره اندېښنه څرګنده کړه، چې د خپلواک دولت غوښتنه کوي.

سوداګریزې اړیکې

دیپلوماتیک تاوتریخوالی اوس‌مهال سوداګریزې اړیکې ګواښوي او د وړاندیز شوې سوداګریزې هوکړې په اړه خبرې اوس پر ټپه ولاړې دي. کانادا د دغه حالت په اړه  لږ توضیحات وړاندې کړي. په داسې حال کې، چې هند ځینې سیاسي پرمختګونو ته نغوته کړې ده.

د کانادا د احصائیوي څرګندونو له مخې؛ په ۲۰۲۲ ز. کال کې دوه اړخیزه سوداګري د  ۱.۵۲ تریلیون کانادایی دالرو څخه یوازې ۱۳.۷ میلیارد کانادایی دالر (۱۰.۲ میلیارد امریکایي دالر) ول.

د ملي امنیت شورا ویاندې ادرین واتسن د دوشنبې پر شپه په یوه اعلامیه کې څرګنده کړې: مونږ د لومړي وزیر ترودو لخوا د وړاندې شویو تورونو په اړه ژوره اندېښنه لرو.

ترودو نیغ پر نیغه په دې وژنه کې پر هند د لاس لرلو تور نه‌دی لګولی او د بهرنیو چارو وزیرې جولي وروسته بیا یوه احتیاطي  څرګندونه وړاندې کړه؛ که دا تورونه رښتیا ثابت شي، د منلو وړ به نه‌وي.

د بریتانیا د کولمبیا تحقیقاتي ډلې تېره میاشت ویلي، چې په دې پېښه کې درې شکمن کسان لاس لري؛ که څه هم څوک  نیول شوي نه‌دي.

کانادا د سیکانو تر ټولو لوی نفوس لري، چې په هند کې د خپل کور پنجاب ایالت څخه بهر د دوی د لاریونونو شاهد دی، چې هند پرې غصه څرګنده کړې ده.

کانادا هم د هندي نژاد ترټولو د لویې سیکهـ ټولنې کور دی، چې د کانادا د ۴۰ میلیون نفوسو شاوخوا ۱.۴ میلیون جوړوي. د ۲۰۲۱ ز. کال په سرشمېرنه کې، شاوخوا ۷۷۰ زره خلکو سیکهـ مذهب د خپل مذهب په توګه منلی دی.

د ملي امنیت وزیر دومینیک لبلانک ویلي، چې د کانادا د حکومت څو لوړ پوړیو چارواکو په‌دې وروستیو کې د اوتاوا د اندېښنې څرګندولو لپاره هند ته سفر کړی دی.

د روان کال په اپریل کې هند له انګلستان څخه وغوښتل، چې په انګلستان کې میشت د سکهـ بیلتون غوښتونکيو غورځنګ له ملاتړو څارنه ګړندی کړي. نوي دیلی له هغې وروسته پر ​​غصه شو، چې لاریونکوونکیو د خالستان شعارونه لېږدول او په لندن کې یې د هند له دیپلوماتیکې استازولۍ بیرغ لرې کړ.

Continue Reading

نړۍ

ترکیه کولی شي د اړتیا په صورت کې ځان له اروپايي ټولنې بېله کړي – اردوغان

Published

on

(Last Updated On: وږی ۲۶, ۱۴۰۲)

د ترکیې ولسمشر رجب طیب اردوغان د شنبې پر ورځ د ترکیې په اړه د اروپايي پارلمان د راپور د منځپانګې په اړه د یوې پوښتنې په ځواب کې وویل، چې د اړتیا په صورت کې انقره کولی شي له اروپايي ټولنې څخه خپله لاره بېله کړي.

د رویترز د څرګندونو له مخې؛ د اروپايي پارلمان هغه راپور، چې د دې اوونۍ په پیل کې تصویب شو؛ ویلي، چې په اروپايي ټولنه کې د ترکیې د یوځای کېدا بهیر، چې ۲۷ غړي لري په اوسنیو شرایطو کې د بیا پیلدا وړ نه‌دی.

په راپور کې له اروپايي ټولنې غوښتل شوي، چې له انقرې سره د خپلو اړیکو لپاره موازي او حقیقي چوکاټ په پام کې ونیسي.

ترکیه له تېرو ۲۴ کلونو راپدیخوا په اروپايي ټولنه کې د غړیتوب لپاره رسمي نومانده ده؛ خو په وروستیو کلونو کې له بشري حقونو څخه د سرغړونو او د قانون حاکمیت ته د نه دروي له کبله یې د غړیتوب خبرې په ټپه ولاړې دي.

اردوغان امریکا ته له سفر مخکې خبریالانو ته وویل: اروپايي ټولنه له ترکیې څخه د جلا کېدو هڅه کوي. مونږ به د دې پرمختګونو پر وړاندې خپلې ارزونې وکړو او که اړتیا وي؛ مونږ کولی شو خپله لاره له اروپایي ټولنې بېله کړو.

د ترکیې د بهرنیو چارو وزارت د دې اوونۍ په پیل کې ویلي، چې د اروپا پارلمان راپور بې بنسټه تورونه او تعصب لري او له اروپایي ټولنې سره د دې هېواد د اړیکو په اړه کمزوری او د منلو وړ چلند لري.

Continue Reading

نړۍ

سیلابونو دوه زره کسان مړه کړي او زرګونه نور ورک دي – د ختیځې لیبیا چارواکي

Published

on

(Last Updated On: وږی ۲۱, ۱۴۰۲)

رویترز خبري اژانس راپور ورکړی، چې د لیبیا په ختیځ کې چارواکو ویلي؛ په درنا ښار کې د سخت توپان، باران او سیلابونو له کبله لږ تر لږه دوه زره کسان مړه شوي او زرګونه نور ورک دي.

د لیبیا د ملي اردو ویاند احمد مسماري، چې د لیبیا ختیځه برخه تر واک لاندې لري په یوه خبري کنفرانس کې ویلي؛ ناورین له هغې وروسته رامنځته شو، چې د درنا د اوبو بندونه ونړېدل او ټوله سیمه یې له اوسیدونکیو سره لاندې کړل.

احمد مسماري د ورک شویو کسانو شمېر له ۵۰۰۰ څخه تر ۶۰۰۰ پورې وښود.

د دوشنبې پر ورځ په سیمه کې د سرې میاشتې د مرستندویه ډلې مشر ویلي، چې د درنا ښار د مړو شمېر ۱۵۰ دی او شونې ده، چې ۲۵۰ ته ورسیږي.

لیبیا له سیاسي پلوه پر ختیځ او لویدیځ وېشل شوې او عامه خدمات له ۲۰۱۱ ز. کال راپدیخوا، چې ناتو په کې له پاڅونونو ملاتړ وکړ او او دا هېواد یې له اوږدو جګړو سره مخ کړ.

د یاد راپور له مخې؛ په طرابلس کې پر نړیواله کچه پر رسمیت پېژندل شوی حکومت ختیځې سیمې تر واک لاندې نه‌لري.

په طرابلس کې د ولسمشرۍ درې کسیزه شورا، چې په دې وېشل شوي هېواد کې د دولت د مشر په توګه کار کوي؛ له نړیوالې ټولنې څخه د مرستې غوښتنه وکړه. د دوی په څرګندونه کې راغلي؛ مونږ له وروڼو، دوستو هېوادونو او نړیوالو ټولنو غواړو، چې مرستې وکړي.

په ختیځ کې د موازي حکومت رییس اسامه حمد ځايي تلویزیون ته ویلي، چې له ۲۰۰۰ ډېر کسان مړه شوي او زرګونه نور ورک دي.

تېره اوونۍ د یونان له ځپلو وروسته دانیل توپان د یکشنبې پر ورځ د مدیترانې بحیره لاندې کړه؛ سړکونه یې له کومي تېر کړل، په درنا ښار کې یې ودانۍ ویجاړې کړې او د ساحل په اوږدو کې د نور ښارونو په ګډون یې د لیبیا پر دوه‌یم لوی ښار بنغازي هم ورودانګل.

د درنا ښار د ویدیوي څرګندونې ښیي؛ د ښار له مرکز څخه یو پراخ سیلاب د اوبو یوه نرۍ لار لاندې کړې، چې دواړو خواو ته یې ویجاړې ودانۍ ولاړې دي.

د ختیځې لیبیا د المستقبل تلویزیون خپاره شوي انځورونه ښيي، چې خلک په اوبو کې د خپلو موټرو پر چتونو بند پاتې دي او د مرستې غوښتنه کوي او اوبه یې موټرونه مینځي.

اسامه حمد المسار تلویزیون ته ویلي: بې درکه کسانو شمېر زرګونه دي او د مړو هغه له ۲۰۰۰ څخه ډېر دی. په درنا ښار کې ټول اوسیدونکي ورک او اوبو وړي دي.

احمد مسماري زیاته کړې، چې په سیلاب کې د ملي اردو اووه غړي هم مړه شوي دي.

د درنا ښار اوسیدونکي صالح العبیدي ویلي؛ هغه له خپلې کورنۍ سره بریالۍ تېښته کړې؛ خو ښار ته نږدې په یوه دره کې کورونه نړیدلي ول.

هغه رویترز ته ویلي: خلک ویده ول او راویښ شول؛ خو خپل کورونه یې په اوبو کې ولیدل.

د سیمې یو بل اوسیدونکی احمد محمد وايي: مونږ ویده وو؛ کله، چې له خوبه راپاڅېدو، کور مو محاصره کړی و. مونږ دننه یوو او د وتلو هڅه کوو.

عیني شاهدانو ویلي، چې د اوبو کچه درې مترو (۱۰ فوتو) ته رسیدلې ده.

د درنا ښار په لویدیځ کې انځورونه د سوسه او شحات د بندري ښارګوټي ترمنځ ویجاړ شوی سړک ښیي، چې د یونان لخوا جوړ شوی او د یونیسکو په نوملړ کې راغلی د لرغون‌پوهنې سایت سیرین هم لیدل کیږي.

د لیبیا په ختیځ کې د لیبیا پارلمان درې ورځنی ماتم اعلان کړ.

په طرابلس کې هم د لنډمهالي حکومت لومړي وزیر عبدالحمید الدبیبه هم په ټولو اغېزمنو ښارونو کې درې ورځې ماتم اعلان کړی او هغه یې ناورین ځپلې سیمې یادې کړې دي.

د تېلو دوه انجنیرانو رویترز ته ویلي؛ په لیبیا کې د تېلو څلور لوی بندرونه – راس لانوف، زیویتینا، بریګا او ایس سیدرا د دریو ورځو لپاره تړل شوي دي.

عیني شاهدانو ویلي، د لټون او ژغورنې عملیات روان دي.

چارواکو سخت بېړنی حالت اعلان کړی؛ ښوونځي او پلورنځي یې وتړل او تګ راتګ او بند شوی دی.

په طرابلس کې لنډمهاله حکومت ټولو دولتي ادارو ته لارښوونه کړې، چې په ختیځ ښارونو کې د زیانونو او سیلابونو سره بېړنۍ مبارزه وکړي؛ خو دا حکومت د لیبیا په ختیځ کې هیڅ اغېزه هم نه‌لري.

د دبیبا حکومت د لیبیا مرکزي بانک سره نږدې همکاري لري، چې په ټول هېواد کې حکومتي څانګو ته پیسې ورکوي.

په لیبیا کې ملګرو ملتونو ویلي، چې دا توپان له نږدې څاري او پر سیمه‌ییزه او ملي کچه له غبرګونونو ملاتړ کوي او بېړنۍ مرستو وړاندې کولو ته چمتو دي.

دا په داسې حال کې ده، چې د قطر دولتي خبري اژانس د قطر د امیر شیخ تمیم بن حمد ال ثاني سپارښتنه خپره کړې، چې حکومت ته دې د لیبیا ختیځو سیمو ته مرستې ولېږدوي.

Continue Reading

Trending

Copyright © 2022 Ariana News. All rights reserved!