تازه خبرونه
افغانستان له یمن وروسته بشري مرستو ته اړ دوه یم هېواد دی ـ راپور
د ژغورنې نړیوالې کمېټې د راپور له مخې، افغانستان د احتمالي بشري فاجعو او د دوه سوه زیان لیدونکیو انسانانو په نوملړکې دوه یم هېواد دی.
د ژغورنې نړیوالې کمېټې(آی آر سي) د راپور له مخې، جګړه، کرونا او اقلیمي بدلونونه به په ۲۰۲۱ کال کې د افغانستان، یمن، سوریه، کانګو او د ایتوپیا ډیموکراټیک جمهوریت په ګډون په نږدې ۲۰ هېوادونو کې څه باندې دوه سوه میلیون خلک له بېوزلۍ او لوږې سره مخ کړي.
په راپور کې راغلي، چې کرونا ویروس د مخنیوي لپاره روغتیايي ګامونو هم پر میرمنو فشار راوړی، چې دوی زدکړو او روغتیا پاملرنې ته د لاسرسي فرصتونو له لاسه ورکړي.
کمیټې دا هم ویلي، چې د اقلیم بدلون په ټوله نړۍ کې بېړنی حالت ډېر کړی دی.
د ژغورنې نړیوالې کمېټې مشر ډیویډ ملیبنډ ویلي؛ د ۲۰۲۰ کال به په تاریخ کې یو ناکرار کال په توګه پای ته ورسیږي، خو راتلونکی کال به مونږ اړ کړي، چې څرنګه له زیان لیدونکیو سره مرسته کولی شو.
ملیبنډ زیاته کړې؛ په ۲۰۲۱ کال کې د نړۍ په کچه پالیسي جوړونکي او حکومتونه باید نه یوازې د زیان منونکيو وګړيو په اړه بې پروایي ونکړي، بلکې د بشري بحرانونو مخنیوي ته هم پام راواړوي.
هغه زیاته کړې: مونږ همدا اوس په تاوتریخوالي کې زیاتوالي، جبري ودونو، د عاید له لاسه ورکولو او له زدکړو د میرمنو بې برخې کېدو اندېښمن کړي یو.
د راپور له مخې؛ په جګړه ځپلو هېوادونو کې بې ځایه کیدنه هم یوه جدي ننګونه ده او د کمیټې کار یې کمزوری کړی دی.
د دې کمېټې په راپور کې راغلي چې اوږدې جګړې به په افغانستان کې بشرپاله مرستو ته اړتیاوې ډېرې لوړې کړي.
د دې راپور د څرګندونو له مخې؛ نادولتي وسلوالو ډلو، ملیشو او جانیانو بحران نور هم ژور کړی دی.
د ژغورنې کمیټې ویلي؛ له ۲۰۱۵ کال راپدیخوا په افغانستان کې بشري مرستو ته د اړو خلکو شمېر۳۸۵ سلنې ته رسیدلی دی.
د ژغورنې کمیټې دا هم ویلي، چې په نوملړ کې راغلي هېوادونه د بشري مرستو کارمندانو ته هم خورا خطرناک هېوادونه دي.
دوی زیاته کړې، چې له ۲۰۱۶ کال را وروسته په دې هېوادونو کې ۹۴ سلنه د بشري مرستو کارمندان وژل شوي، ۸۴ سلنه ټپیان او ۹۸ سلنه تښتول شوي دي.
راپور زیاته کړې، په جګړو کې پرته له دې، چې نړیوال قانون په پام کې ونیول شي؛ روانې ساتل شوې دي، چې په کې ملکي وګړیو او بېخبناوو ته زیان اوړي.
د ژغورنې کمیټې د لاندې ۱۰ هېوادونو نوم لړ جوړ کړی، چې په ۲۰۲۱ کال کې به بېړنیو مرستو ته اړتیا ولري: یمن، افغانستان، سوریه، د کانګو ډیموکراټیک جمهوریت، ایټوپیا، بورکینا فاسو، سویلي سوډان، نایجیریا، وینزویلا او موزمبیک.
له دې مخکې د نړۍ له ولږې ځپلیو سره د مرستې نادولتي ټولنې ویلي وه، چې په افغانستان کې خوراکي توکو ته د اړو خلکو شمېر ډېر لوړ شوی او نږدې دېرش سلنه خلک بېړنیو مرستو ته اړتیا لري.